Vikipedi:VikiProje

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Dikkat: Vikipedi VikiProjeleri, Wikipedia'nın kardeş projeleri değildir.

VikiProje, belirli bir bilgi alanına ilgi duyan yazarların bir araya gelerek bu alanı diğer kullanıcılara daha düzenli olarak nasıl sunulabileceğine karar verdikleri ve bu kararları organize bir şekilde diğer kullanıcılara duyurdukları sayfalardır. Bu sayfalar ansiklopedik sayfa olmayıp içlerindeki bilgiler proje üyelerinin kendi anlayışlarını ve topluluğun ortak olarak aldıkları kararları yansıtmaktadır. Vikiprojeler Vikipedinin ortak çalışma (imece) yapılarıdır. Her Vikiprojenin bir portalı vardır. Bu portallarda projelerin başarıları ve iletişimi takip edilebilir.

Konu başlıkları 1 Proje 1.1 Temel amaçları 1.2 Yararları 1.3 Ne değildir? 1.4 Değer mi? 2 Nasıl başlar 3 Ana Sayfa 3.1 Kapsamı ve Amacı 3.2 Üyeler başlığı ve üye şablonu 3.3 İletişim başlığı 4 Sınıflama 5 Bilgi kutuları ve temel bilgi çalışmaları 6 Kalitelendirme ve yazarlık çalışmaları

[değiştir] Proje

VikiProjeler'in listesini Vikipedi:Köy çeşmesi sayfasında bulabilir ya da Kategori:VikiProjeler sayfasindan görüntüleyebilirsiniz.

[değiştir] Temel amaçları

• Kapsam tanımlanması çalışması – Önemi için Yapay Zeka başlığına bakınız.
• Madde bazında bilginin şekillenmesi çalışması – Bir maddenin tam olarak hangi özelliklerden oluşması gerektiği önemli bir çalışmadır; bir özgeçmiş maddesinde hangi önemli tarihlerin veya değerli başarıların olması gerektiğine karar verilmesi ve bunun kalite değerleri arasında sayabilmek gibi.
• Hiyerarşi düzenine göre şekillenen bilgilerde (değişik şekiller olduğunu unutmayın) bilginin sunumu – Örneğin başbakan, başbakan yardımcıları ve bakanların zamana bağlı olarak nasıl tanımlanacağı.
• (Konuya göre) bir başlığın madde olması için en az bilgi içeriğinin belirlenmesi – Bir yerleşim yeri maddesi en az hangi bilgileri içerirse gerçekten yerleşim birimi maddesi sayılır. İsmi ve ilini belirtmek yeterli midir? Bir yerleşim birimi maddesi nüfus değerlerini içermeli midir?
• Vikipedi'ye düzenli katkıda bulunan yazarlara kendilerini tanıtma imkanı
• Sadece ansiklopedik bilgi değil, aynı zamanda alt yapısı olan (örgü ağı) ilişkilerin sistemli bir şekilde portal sayfalarında saklanması

[değiştir] Yararları

• İçerik ve sunum düzenlemesi: İçerik iyi bir maddenin önemli bir değeri olsa da tek değeri değildir. Üniversite sınavlarına hazırlanan her öğrenci içerik kadar sunumun da öğrenme hızlarında etken olduğunu farkeder (iyi kaynak kötü kaynak çoğu zaman sunumla ilgilidir). Vikiprojeler, yazarlara hangi şekilde bilgi yapılanırsa daha kolay algılanır sorusunu sorma imkanı vermektedir.
• Yönlendirmelerin azalması: Dengeli ve kapsamlı bir kategorilendirme gereksiz yönlendirmelerin (redirect) azalmasını sağlayacaktır.
• Özel ilgi alanlarıyla ilgilenen grupların oluşması: Vikipedi'de bu zaten var. Bu olguyu formal hale getirir.
• Kullanıcılar arasında iletişim ve karar verme yeteneklerinin gelişmesi: Bir konuda yapılan tartışmaların tek bir merkezde toplanarak yazarların bu tartışmalara kolay erişiminin sağlanması.
• Bilginin evriminde dengeli ve kontrollu sağlaması: Vikipedi, topluluk sistemiyle çalışmaktda. İçindeki bilgilerin okuyuculara güven vermesi doğruluğunun sürekli olarak elden geçmesiyle (çünkü maddeler sürekli değişikliğe açık) ilişkili. Sistemin geçmişi toplumun bu filtrelemeyi yaptığını göstermekte. Bu konuda başka bir değişken ise bu filtrelemenin hızı (döngüsü). Vikiproje bu döngünün hızını büyük oranda arttırmakta.
• Bilgi yönetimi becerilerinin kazanılması.
• Kalite ve işlev yönetimi deneyimi için büyük bir kaynak (eğitim aracı): Vikipedi bu işlemi zaten otomatik olarak yerine getiriyor. Vikiproje bu yetenekleri bir portal sisteminin içinde toplanmasına önayak olmakta.
• Vikipedinin özgür yazarlık ortamında yazarlara yazarlık yönetimi deneyimi: İyi bir yazarın, kaliteli bir yazı yaratırken en etkili silahı, yazmak istediği konuda okuyuculara en az hangi bilgilerin sunulması gerektiğini bilmesi, yani bir bakımına okuyucuyu tanımasıdır. Viki proje sistematik olarak bu deneyimlerin toplanmasını sağlar.

[değiştir] Ne değildir?

VikiProjeler madde konusu içeren bölgeler değildir. Vikiproje bilgi alanının yönetim bilgilerini içeren bölgelerdir. Yönetim biçimi hiyerarşi ile yapılanmaz (diğer bilgi yönetim alanları gibi). İçerdiği hiyerarşi (sınıflama bölümü veya bilgi şablonları) iletişim kolaylığı içindir.

[değiştir] Değer mi?

Bu tip sosyal yapının diğer vikipedilerde kullanıcı katılımını arttırdığı görülmüştür. İlk safhalarında çok küçük bir grup yazarın katılımıyla projenin şekillendiği ve bu durumda bu gruba fazlaca yük bindiği doğru olsa bile projenin bilgi kalitesi safhasında bu çekirdek grubun kendi ilgi alanının nasıl hızlı bir şekilde geliştiğini görme zevkine erişmektedirler. Bu çekirdek gruba söylenebilecek tek tavsiye proje konusuna gerçekten değer veriyorlarsa bu işe kalkışmalarıdır. Bu çekirdek grubun üstünde büyük bir yük olduğu unutulmamalıdır. Ayrıca bu yapının demokratik bir yapı olduğu ve demokrasi kültürünün bu ufak projeler sayesinde (sadece vikipedi olmamakta) geliştiği unutulmamalıdır. Bir proje yazarlar arası iletişim ve anlayış becerilerinin gelişmesine de yardımcı olacaktır.

[değiştir] Nasıl başlar

Kendinize şu soruyu sorun — VikiProje yapısı istediklerime uygun mu?

VikiProje yapmak istediklerinizin diğer kullanıcılara iletildiği sayfalar olduğundan fikrinizi kendi başınıza hayata geçirmeden bu sayfalara aktarmanınız gerekecekdir. Fikirlerinizi düzenli bir şekilde açıklamaya ve diğer yazarların eleştirilerine hazır mısınız?

VikiProje'nin birden fazla sayfadan oluşacağını aklınızdan çıkarmayınız. Bu sayfaları yaratmaya ve takip etmeye hazır mısınız? Bu sayfalar aracılığı ile sizinle iletişime girmek isteyen kullanıcılara cevap vermeye hazır mısınız? Bu faliyetlerin büyük çaba gerektirdiğini ve projenizin başarısında çok önemli bir yer tuttuğunu göz önüne aldınız mı bu kararınızda? Birçok proje kısa sürede yazarlarına sosyal sorunlarla uğraşmak yüzünden projelerini terk ettirdiğini hatırlatmak isteriz. Bütün bu eksi olgulara karşın nasıl oluyor da projeler çalışıyor diye sorarsanız;

1. Ansiklopedi maddelerinin kalitesi belli bir seviyeden sonra bir kişinin çalışmasıyla daha yüksek kalite seviyesine erişememektdir. Projeler gurupların oluşmasını ve madde kalitesinin hızlı olarak sağlamaktadır (bakınız: Madde Değerlendirmesi). Kısaca ilgilendiğiniz bilgi alanının daha iyiye gitmesi ancak grup çalışmasıyla mümkündür.
2. Vikiprojeler belli bir alanın içindeki bilgilerin genel okuyucuya daha kolay olarak okunmasında ve aynı kavramı içeren değişik sayfalar arasında bir düzen izlenimini sağlamaktadır. Vikiprojeler sayesinde kategoriler ve sayfa kalite değerleri Vikipedinin parçası haline gelmektedir.
3. Projenin hayata geçmesi proje alanda birden fazla yazarın daha kısa sürede daha fazla bilgiye ulaşmasını sağlamaktadır.

Bir projenin sistematik bir alanı yoksa veya 3-5 yazardan az yazarı varsa kurulması size bir yarar getirmeyecektir. Belki ilgi alanınız daha önce başlatılmış bir projenin ilgi alanına girebilir ve bu projenin üyelerini ikna edebilirseniz emeklerinizi daha verimli hale getirebilirsiniz.

[değiştir] Ana Sayfa

Bir projenin başarısında deneyimlerle kazanılmış bazı bilgileri aşağıdaki başlıklarda bulunmaktadır.

[değiştir] Kapsamı ve Amacı

Projenin ne yapmak istediğini açık ve detaylı olarak belirlemeniz diğer yazarların sizinle daha iyi iletişime geçmesini sağlayacaktır. Bir projenin ilk iki başlığını oluştururken şunları göz önünde bulundurun:

1. Adı: Projenin adı yapmak istediğiniz çalışmayı tam olarak açıklamalıdır. Mesela Türkiye'deki yerleşim birimlerini anlatan sayfaların içeriklerini geliştirecek bir projenin başlığını "Şehirler projesi" olarak seçerseniz köy ve kasabaları dışlıyor izlenimi bırakabilir, "Yerleşim birimleri projesi" olarak seçerseniz de başlığı çok geniş tutmuş olursunuz. "Türkiye yerleşim birimleri projesi" projenin Türkiye Cumhuriyeti'yle sınırlandıracağı için kesin ve erişilebilir amaç olarak belileyecekdir.
2. Amacı: Amacı projenin faliyetlerini belirler. "İl-ilçe-köy, Şehir-belde-mahalle lerin temel bilgilerinin bu sayfalarda düzenli olarak bulunması, sayfa kategorilerinin oluşması" Unutmayın proje amaçlarını her zaman güncelleme şansınız vardır. Kısaca aklınıza gelen bütün amaçlar yerine kısa sürede ulaşabileceğiniz amaçları seçmeniz ve bu amaçlara ulaştıkça yenilerini eklemeniz daha verimli çalışmanızı sağlayacaktır.

[değiştir] Üyeler başlığı ve üye şablonu

poreje sayfanızın altına üyeler isimli ve biyfa ekleyin ve bu sayfayı ana proje sayfasının içine dahil edin. bu sayfada projenizine katkıda bulunmak isteyenler kendi imzalarını atarak not bırakabileceklerdir. Bu arada bir kullanıcı şablonu oluşturabilirsiniz. Projennize üye olan kullanıcılar bunu şablonu kendi bibillerine eklerler.

[değiştir] İletişim başlığı

İletişim sayfası üyelerinizin proje konusunda duyurularını yapabilecekleri sayfalardır.

[değiştir] Sınıflama

Bir projenin ilk çalışması ilgi alanına giren sayfaların birbirleriyle ilişkili olanlarının aynı bir başlık altıda toplayarak bu sayfalara kolay erişimi sağlamak olmaktadır. Vikipedi bu çalışmalar için kategori yapısını kullanımınıza sunmuşdur. Kategorileri bir ağaç ve dalları gibi düşünebilirsiniz. Ağacınızın gövdesi projeninizi oluşturacakdır.

Kategorilendirme işlemine önce bir temel kategori oluşturarak başlamalısınız. Yerlerşim birimleri ile uğraşıyorsanız bu temel kategori "Yerleşim birimleri" olabilir. Temel kategorilerin saysını fazla belirlemeyin. Unutmayın temel kategoriler bilgi alanına yabancı olan okuyucuların başlama noktasını oluşturacağından çalışmalarınızın bütün alt başlıklarının farkında olmayayan bu kullanıcılara bütün başlıklara ulaşma imkanı vermektedir. Örnek vermek gerekirse "Askeri" konularla ilgilenen bir okuyucu "Askeri Tıp" diye bir konunun varliğını bilmeye bilir. Bu yüzden okuyuculara bir ana başlık altında konulara ulaşma şansını sunacak olursanız bilgisi az olan okuyucuya daha rahat çalışma imkanı vermiş olursunuz. Unutmadan Vikipedia kağıt üzerindeki ansiklopedilerin kısıtlamarına tabi değildir. Kategorileri oluştururken kendimize sayısı veya derinliği gibi sorular yerine bu bilgi alanının içeriği nasıl şekilllenirse ençok maddeye en manalı bir şekilde ulaşabiliriz sorusu size verimli bir kategori ağacı verecekdir.

Bir sayfa birden fazla katgoriye bağlı olabilmektedir. Bu olgu size birlik düzeninden kurtulmanızı sağlamakta. Yani bir alt-kategori birden fazla üst kategoriye sahip olabilmektedir. Kategorilerin oluşturulmasında bunu gözden çıkarmayınız.

Kategori ağacınızı yaratırken:

1. Kategorilerin temel amacının birbirlerine benzeyen maddele başlıklarının (madde başıları) kavramlar altında toplanarak okuyucuya bağlantılar (kavramlar dizini) halinde sunulmasıdır.
2. Bir madde birden fazla kategoride bulunabilmekte. yaratılan katgoriler çok dar kapsamları içerirse kategori sayısı çok fazla olacağından kullanışlılığını kaybedecekdir. Aynı şekilde az kategori okuyucuların sayfalara ulaşmasını zorlaştıracakdır
3. Bir maddenin atandığı kategori ve bu kategorinin alt kategorisinde olması kategorilerin oluşumunda bir sorun olduğunun göstergesidir. Mesela Atatürk maddesi hem "askerler" ve "askerler" kategorisinin alt kategorisi "Türk askerler" içinde olması askerler kategorisinin tanımında çalışılması gerektiğini göstermektedir. kategorileri oluşturmadan bu kategorinin içine ne tip makaleleri ekleyeceğinizi yazmanız bu tip sorunlardan kurtulmanızı sağlayacakdır.
4. Kategori ağacınızı oluştururken bazı maddelerin ağacınıza uygun olmaması ama konunuzun içine girebileceğini aklınızda tutunuz. Bu durumlarda yeni kategoriler oluşturmak yerine (yeni kullanıcılar bu metoda çok sık başvurmakta) bu tip maddeleri daha sonra üzerinde çalışmak üzere bulunabilecekleri bir alt-kategori oluşturun.
5. Kategori başlıklarında tarfsızlığa dikkat ediniz. Vikipedinin "T" si tartışılmaz.

[değiştir] Bilgi kutuları ve temel bilgi çalışmaları

Sayfalarınızı sınıflayarak okuyuculara sayfalara ulaşmasını sağladınız. Aynı maddeler arası farklılıkları nasıl okuyucuya göstereceğiniz bir sonraki sorununuzu. Bunun için ilk yapmanız gereken maddelerinizin giriş bölümünde hangi bilgilerin olması gerektiğini (kullanıcıların nelere önem verdiği) ve bunları nasıl en az kelim ve düzen içinde sunabileceğinize karar vermekdir. Bu konuda Vikipedi:Giriş Bölümü sayfasına baş vurabilirsiniz.

Bir başka çok kullanılan yöntem ise şablonlardır. Şablonlar grafik ve sinyaller (renk-organizasyon) maddenin içeriğinde en önemli olan konuları okuyucuya ulaşmasını sağlamaktadır.

[değiştir] Kalitelendirme ve yazarlık çalışmaları

Stil Rehberi

Biçem el kitabı

Ek Rehberler

Bağlantılar Başlıklar Büyük Harf Çizgiler Fonetik Giriş Bölümü Kısaltmalar Komut satırı Markalar Matematik Öz geçmişler Sıfatlar Tarihler ve Numaralar Türkçe

Özel Madde Stilleri

Anlam ayrımı Tarafsız Yazım İslam ile ilgili

Destek Rehberleri

Standartlar Madde Değerlendirmesi Madde Ad ve Yön Sayfa nasıl yazılır Proje nasıl yaratılır Bilgi Kutuları

Yukarıda bahsedilen faliyetleri tamamladıkdan sonra yeni yazarlar kazanmak ve bilgi alanızın sunumunu geliştirmek istiyorsanız projenizin en önemli kademesine gelmiş bulunacaksınız.