Yerba mate
Vikipedi, özgür ansiklopedi
|
|
|||||||||||||||||||||||
Yerba mate, bilimsel tür adı Ilex paraguariensis olan bir bitkinin Rioplatense İspanyolcası'ndaki adıdır. Aynı bitki, Portekizce'de erva mate olarak geçer.
Aquifoliaceae familyasına dahil olan bitkiler içinde yer alan yerba mate, kuzey Arjantin, Paraguay, Uruguay, güney Brezilya ve Bolivya gibi tropik altı Güney Amerika ülkelerinde yerel olarak yetişen bir bitki türüdür ve yine mate olarak adlandırılan, adı geçen ülkelerde bolca tüketilen ve kafein oranı yüksek olan bir çayın hazırlanmasında kullanılır.
Bilinen diğer ismi Paraguay Çayı'dır. Anlam itibari ile yerba bitki, mate de kap anlamına gelmektedir.
Avrupalılar tarafından yerlilerin yeşil altını olarak nitelendirilmiştir. Özellikle Arjantin'in günlük yaşamında önemi büyüktür; zaman zaman fabrika işçilerinin içmeleri yasaklanmıştır.
Orta tropik bir bitki olarak, yüksek sıcaklığa ve yıllık 1500 mm üzerinde yağışa ihtiyaç duyar. İçecek bitkinin öğütülmüş toz halinden hazırlanır. Genelde kendisine has kabına (mate) konan toz üzerine sıcak su dökülerek kendine has elekli pipeti ile içilmektedir. Aynı tozun üzerine defalarca (3-10) sıcak su döküp içmek mümkündür.
Hafif uyarıcı etkisi varsa bile çay ve kahvenin yanında çok düşük kalmaktadır. İştah kesme ve diüretik özelliği bilinmektedir.
Sütle karıştırıp içmek de mümkündür; genelde çocuklara bu şekilde verilmektedir. Popülaritesi Kuzey Amerika'da giderek artmaktadır, genelde kahve alışkanlıklarını bırakmak isteyenler için iyi bir yöntemdir. Arjantinli Che Guevara'nın astımına karşı sürekli tükettiği bilinir.
Türkiye'de tarçın yada nane katkılı çay poşeti şeklinde piyasada bulmak mümkündür.
