Bình Định
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
 Tỉnh |
|
| Chính trị và hành chính | |
|---|---|
| Bí thư tỉnh ủy | Nguyễn Xuân Dương |
| Chủ tịch HĐND | Nguyễn Xuân Dương |
| Chủ tịch UBND | Vũ Hoàng Hà |
| Địa lý | |
| Tỉnh lỵ | Thành phố Qui Nhơn |
| Miền | Nam Trung Bộ |
| Diện tích | 6.024,4 km² |
| Các thị xã / huyện | 10 huyện |
| Nhân khẩu | |
| Số dân • Mật độ • Nông thôn • Thành thị |
1.545.300 người 256,5 người/km² 75% 25% |
| Dân tộc | Việt, Chăm, Ba Na, Hrê |
| Mã điện thoại | 56 |
| Mã bưu chính: | {{{Mã bưu chính}}} |
| ISO 3166-2 | VN-31 |
| Địa chỉ Web | [1] |
| Bảng số xe: | {{{Bảng số xe}}} |
Bình Định là một tỉnh thuộc vùng duyên hải Nam Trung Bộ Việt Nam. Trung tâm hành chính của tỉnh là thành phố cảng Qui Nhơn nằm cách thủ đô Hà Nội 1.065 km về phía bắc và cách thành phố Hồ Chí Minh 649 km về phía nam.
Mục lục |
[sửa] Vị trí
Bình Định trải dài từ 13°30' đến 14°42' vĩ Bắc và 108°35' đến 109°18' kinh đông. Phía bắc giáp tỉnh Quảng Ngãi, phía nam giáp tỉnh Phú Yên, phía đông giáp biển Đông, phía tây giáp tỉnh Gia Lai. Bình Định được xem là cửa ngõ ra biển của các tỉnh Tây Nguyên.
[sửa] Diện tích, địa hình
Bình Định có diện tích là 6.024,4 km²(số liệu kiểm kê năm 2005), bờ biển dài 134 km.
Địa hình của tỉnh tương đối phức tạp, thấp dần từ tây sang đông. Phía tây của tỉnh là vùng núi rìa phía đông của dãy Trường Sơn Nam, độ cao trung bình 500-700 mét, kế tiếp là vùng trung du. Các dạng địa hình phổ biến là đồi thấp xen kẽ với thung lũng hẹp độ cao trên dưới 100 mét, hướng vuông góc với dãy Trường Sơn.
Vùng thấp là đồng bằng duyên hải bị cắt chia nhỏ thành từng ô trũng tương đối do các nhánh núi chạy ra biển; trong đồng bằng rải rác có đồi thấp xen kẽ. Địa hình đồng bằng nghiêng nên rất dễ bị rửa trôi dần đến đất bị bạc màu và mặn hoá. Ngoài cùng là cồn vát ven biển có độ dốc không đối xứng giữa 2 hướng sườn đông và tây. Các dạng địa hình chủ yếu của tỉnh là:
- Vùng núi trung bình phía tây: chiếm 70% diện tích của tỉnh, cao từ 500-700 mét, độ dốc trên 25° kéo dài theo chiều bắc-nam qua các huyện Hoài Ân, An Lão, Vĩnh Thạnh, Vân Canh, chia cắt mạnh; vùng Hoài Ân, Tây Sơn, Vân Canh có dãy núi cao trên 1.000 mét.
- Vùng đồi tiếp giáp giữa miền núi phía tây và đồng bằng phía đông: chiếm khoảng 10% diện tích, độ cao dưới 100 mét, độ dốc từ 10° đến 15°.
- Vùng đồng bằng ven biển: chiếm 20% diện tích. Đồng bằng nhỏ hẹp theo hạ lưu các sông và bị chia cắt thành nhiều mảnh nhỏ. Ven biển có nhiều đầm, vịnh, cửa biển, chứa đựng nhiều nguyên liệu cho công nghiệp chế biến.
[sửa] Sông ngòi
Các sông ngòi không lớn, độ dốc cao, ngắn, hàm lượng phù sa thấp, tổng trữ lượng nước 5,2 tỷ m³, tiềm năng thuỷ điện 182,4 triệu KW. Bốn con sông lớn là Côn, Lại Giang, La Tinh và Hà Thanh cùng mạng lưới các sông suối ở miền núi tạo điều kiện cho phát triển thuỷ lợi và thuỷ điện. Độ che phủ của rừng đến nay chỉ còn khoảng trên 40% nên hàng năm các sông này gây lũ lụt, sa bồi, thuỷ phá nghiêm trọng. Ngược lại, mùa khô nước các sông cạn kiệt, thiếu nước tưới.
[sửa] Hồ đầm
Toàn tỉnh Bình Định có nhiều hồ nhân tạo được xây dựng để phục vụ mục đích tưới tiêu trong mùa khô. Trong đó có thể kể tên một số hồ lớn tại các huyện trong tỉnh như: hồ Hưng Long (An Lão), hồ Vạn Hội, Mỹ Đức và Thạch Khê (Hoài Ân), hồ Mỹ Bình (Hoài Nhơn), hồ Hội Sơn và Mỹ Thuận (Phù Cát), hồ Diêm Tiêu Hóc Nhạn và Phú Hà (Phù Mỹ), hồ Định Bình, Thuận Ninh (Tây Sơn), hồ Núi Một (Vân Canh-An Nhơn), hồ Vĩnh Sơn (Vĩnh Thạnh). Ngoài ra Bình Định còn có một đầm nước ngọt khá rộng là đầm Trà Ổ (Phù Mỹ) và hai đầm nước lợ là Đề Gi (Phù Mỹ-Phù Cát)và Thị Nại (Tuy Phước-Quy Nhơn). Hệ thống hồ đầm này tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển nông nghiệp và nuôi trồng thủy hải sản. Đặc biệt đầm Thị Nại là đầm lớn rất thuận lợi cho việc phát triển cảng biển tầm cở quốc gia và góp phần phát triển khu kinh tế Nhơn Hội, đầm còn được biết đến với cây cầu vượt biển dài nhất Việt Nam hiện nay.
[sửa] Khí hậu
Khí hậu Bình Định có tính chất nhiệt đới ẩm, gió mùa. Nhiệt độ trung bình năm 26-28°C. Lượng mưa trung bình 1700-1800 mm mỗi năm. Mùa mưa (từ tháng 8 đến tháng 12) tập trung 70-80% lượng mưa cả năm, mùa mưa trùng với mùa bão nên thường xuyên gây ra bão lụt. Ngược lại mùa nắng kéo dài gây nên hạn hán ở nhiều nơi, độ ẩm trung bình 75%.
[sửa] Hành chính
Bình Định bao gồm 1 thành phố trực thuộc và 10 huyện:
- Thành phố Qui Nhơn
- Huyện An Lão
- Huyện An Nhơn
- Huyện Hoài Ân
- Huyện Hoài Nhơn
- Huyện Phù Cát
- Huyện Phù Mỹ
- Huyện Tuy Phước
- Huyện Tây Sơn
- Huyện Vân Canh
- Huyện Vĩnh Thạnh
[sửa] Dân số, dân tộc
Dân số năm 2004 là 1.545.300 người. Ngoài dân tộc Kinh, còn có ba dân tộc khác là Chăm, Ba Na và Hrê, bao gồm khoảng 2,5 vạn dân.
[sửa] Văn hóa
Bình Định là mảnh đất có bề dày lịch sử với nền văn hoá Sa Huỳnh, từng là cố đô của vương quốc Chămpa mà di sản còn lưu giữ là thành Đồ Bàn và các tháp Chàm với nghệ thuật kiến trúc độc đáo. Đây cũng là nơi xuất phát phong trào nông dân khởi nghĩa vào thế kỷ 18 với tên tuổi của anh hùng Nguyễn Huệ; là quê hương của các danh nhân như Đào Tấn, Hàn Mặc Tử, Xuân Diệu, Chế Lan Viên, Yến Lan... Bình Định còn nổi tiếng bởi truyền thống thượng võ và có nền văn hoá đa dạng phong phú với các loại hình nghệ thuật như bài chòi, hát bội, nhạc võ Tây Sơn, hò bá trạo của cư dân vùng biển...cùng với các lễ hội như: lễ hội Đống Đa, lễ hội cầu ngư, lễ hội của các dân tộc miền núi... Thành phố Qui Nhơn có trường Đại học Qui Nhơn, Trường Cao Đẳng sư phạm Bình Định, Trường Đại học Quang Trung (tư thục), Trường CN Kỹ thuật, hàng năm đào tạo hàng ngàn sinh viên khoa học kỹ thuật cho tỉnh và khu vực.
[sửa] Tuồng Bình Định
Bình Định là nơi có nghệ thuật tuồng rất phát triển gắn liền với tên tuổi của Đào Duy Từ, Đào Tấn. Các đoàn hát tuồng trong tỉnh được hình thành ở khắp các huyện. Với sự giao lưu của nghệ thuật tuồng và võ Bình Định đã đưa tuồng Bình Định lên một tầm cao mới khác lạ hơn so với các đoàn tuồng của Huế hay của Quảng Nam. Tuồng còn gọi là hát bội hay hát bộ sở dĩ nó có tên gọi như thế là vì ngoài việc hát thì yếu tố quan trọng góp phần tạo nên một vở tuồng hay và đặc sắc là hành động điệu bộ của các đào kép. Việc kết hợp võ thuật vào các màng nhào lộn, đánh trận ở mỗi đoàn có khác nhau tùy theo trình độ của đào kép. Trước kia khi hát bội còn thịnh hành thì có nhiều đoàn hát nhưng những năm gần đây thì nhiều đoàn dần giải tán. Lúc còn thịnh hành các đoàn hát bội thường được các làng, những gia chủ giàu có hay các lăng, đình ven biển mời về biểu diễn. Thường thì sau đêm hát cuối cùng các đoàn hay hát màn "tôn vương" để chúc tụng gia chủ, làng xóm gặp nhiều may mắn và cuối màn "tôn vương" thì thường hát câu: "rày mừng hải yến hà thanh-nhân dân an lạc thái bình âu ca" hay "ngũ sắc tường vân khai bắc khuyết-nhất bôi thọ tửu chúc nam sang".
[sửa] Đặc sản
Ngoài các đặc sản về lâm, thổ, thuỷ, hải sản của duyên hải miền Trung nói chung, Bình Định còn nổi tiếng có: rượu Bàu Đá (An Nhơn), cá chua nước lợ (Phù Mỹ, Đề Gi), bánh tráng nước dừa (Tam Quan, huyện Hoài Nhơn)...
[sửa] Liên kết ngoài
- Trung tâm Xúc tiến Đầu tư tỉnh Bình Định (IPC Binh Dinh)
- Tỉnh Bình Định
- Báo Bình Định
- Khu Kinh tế Nhơn Hội
- Cộng đồng mạng Bình Định online
| Đơn vị hành chính cấp tỉnh thành nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam |  |
|||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||
