Hoàng Sào

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Hoàng Sào (tiếng Trung: 黃巢; ?–884), người Sơn Đông, là một lãnh tụ khởi nghĩa nông dân nổi tiếng trong thời kỳ cuối của nhà Đường.

[sửa] Tiểu sử

Hoàng Sào xuất thân từ gia đình thương nhân buôn bán muối, giao thiệp rộng, thích làm việc nhân nghĩa, giỏi võ nghệ. Khi còn trẻ, ông đi học nhưng thi mấy lần không đỗ. Vào thời kỳ cuối nhà Đường, phong trào nông dân khởi nghĩa chống giai cấp phong kiến nhà Đường nổi lên ở nhiều nơi. Năm 874, Vương Tiên Chi (王仙芝) lãnh đạo nông dân ở Sơn Đông nổi dậy. Năm 875, Hoàng Sào đem quân do ông chiêu tập tham gia phong trào của Vương Tiên Chi. Nhân dân vùng hạ lưu sông Hoàng Hà tham gia khởi nghĩa rất đông. Năm 878, Vương Tiên Chi chết, ông tự xưng là "Xung thiên đại tướng quân".

Triều đình nhà Đường kêu gọi phiên trấn mang quân về giúp, đàn áp cuộc khởi nghĩa. Để tránh bị bao vây, Hoàng Sào quyết định rút quân xuống miền nam Trung Quốc. Nhưng do không quen khí hậu miền nam nên quân lính bị bệnh chết rất nhiều, ông lại quyết định kéo quân trở về miền bắc và trực tiếp tấn công vào kinh đô Trường An của nhà Đường. Năm 880, nghĩa quân vượt qua sông Hoài, chiếm được Lạc Dương. Năm 881, tiến vào kinh đô Trường An, vua Đường Hi Tông phải bỏ chạy sang Thành Đô, Tứ Xuyên. Hoàng Sào lên ngôi hoàng đế, đặt tên nước là Đại Tề và niên hiệu là Kim Thống.

Nhưng chính quyền chưa kịp củng cố thì đã chia rẽ. Nhà Đường đã lôi kéo được một số tướng tá của nghĩa quân, trong đó có Chu Toàn Trung (朱全忠) chống lại Hoàng Sào. Quân đội nhà Đường, dưới sự chỉ huy của Lí Khắc Dụng (李克用) tiến hành bao vây, cắt đứt nguồn tiếp tế của nghĩa quân. Quân phiên trấn ở các nơi kéo về giúp quân Đường, tấn công chiếm lại Trường An. Năm 883, Hoàng Sào phải bỏ Trường An, chạy về Sơn Đông. Sau nhiều lần bị tấn công, quân của Hoàng Sào bị thất bại nặng nề và tan rã. Tháng Sáu năm 884, Hoàng Sào tự sát tại Lang Hổ cốc (gần Lai Vu, tỉnh Sơn Đông ngày nay). Tuy vậy, cuộc khởi nghĩa này đã làm cho nhà Đường suy yếu và nó mở đầu cho thời kỳ Ngũ đại Thập quốc ở Trung Quốc sau này.