Christiaan Barnard
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Christiaan Neethling Barnard (8 November 1922 - 2 September 2001) was 'n Suid-Afrikaanse hartchirurg. Hy het bekend geword vir die eerste menslike hartoorplanting in die geskiedenis wat hy in Kaapstad uitgevoer het.
Inhoud |
[wysig] Vroeë lewe
Barnard is op Beaufort-Wes in die Karoo gebore, een van vyf seuns van die sendingpredikant Adam Barnard en sy vrou Maria.
Hy het in 1940 aan die Hoërskool Beaufort-Wes gematrikuleer en in 1946 as geneesheer en chirurg aan die Universiteit van Kaapstad gekwalifiseer.
Barnard is in 1948 met Aletta ("Louwtjie") Louw getroud by wie hy twee kinders gehad het. Ná sy troue het hy hom op Ceres in die Wes-Kaap gaan vestig waar hy tot 1951 'n huisdokter was.
In 1951 keer hy terug na Kaapstad en doen diens in die Stadshospitaal en Groote Schuur-hospitaal. Hy voltooi ook sy meestersgraad in 1953 aan die Universiteit van Kaapstad. Later het hy ook sy doktoraat in medisyne aan dieselfde universiteit behaal. Sy dissertasie was getiteld "Die behandeling van tuberulous meningitis". In 1956 het hy 'n beurs ontvang om aan die Universiteit van Minnesota onder twee pioniers in die hartsnykunde, Richard Varco en C. Walton Lillehei, te studeer. Dit was in Minneapolis waar hy onder meer die beginsels van opehartoperasies bemeester het.
Hy word aangestel as hartchirurg aan die Groote Schuur-hospitaal in 1958, en stig ook daarmee hierdie hospitaal se eerste harteenheid. Hy eksperimenteer vir jare met dierehartoorplantings na die eerste suksesvolle nieroorplanting in 1954. Barnard voer ook in 1959 die eerste nieroorplanting in Suid-Afrika uit. Hy doseer aan die Universiteit van Kaapstad en word in 1961 aangestel as hoof van die harteenheid aan die universiteit.
Barnard het veral welslae behaal met die herstel van aangebore hartdefekte by kinders en met klep-operasies. Een van sy onderskeidings was sy aanstelling in 1962 as hoogleraar in die Departement van Chirurgie aan die Universiteit van Kaapstad.
Teen 1965, toe nieroorplantings nie juis goeie resultate getoon het nie, het Barnard aan hartoorplantings begin dink. In 1967 was hy drie maande in Amerika, waar hy die beginsels van immuniteitsonderdrukkingsterapie bestudeer het. In Kaapstad het hy ’n nier oorgeplant en die pasiënt het uiteindelik langer as twintig jaar bly lewe. Met dié minimale ondervinding het hy sy aandag na hartoorplantings verskuif.
[wysig] Hartoorplanting
Die wêreld se eerste opehartoorplanting word op 3 Desember 1967 onder leiding van Barnard gedoen tydens 'n operasie wat nege ure geduur het en waaraan 'n span van dertig mense deelgeneem het. Die pasiënt, Louis Washkansky, was 55 jaar oud en het aan diabetes en hartsiekte gely. Die oorgeplante hart is geskenk deur 'n jong vrou, Denise Darvall, wat in 'n motorongeluk omgekom het. Washkansky het die operasie oorleef en het nog vir agtien dae geleef voor hy aan longontsteking oorlede is, moontlik weens 'n te intensiewe behandeling met middels teen verwerping. Tog sou hierdie deurbraak tot 'n heel nuwe era in hartchirurgie lei met letterlik tienduisende hartoorplantings wêreldwyd oor die volgende dekades.
Barnard het voortgegaan met hartoorplantings: 'n oorplantingsoperasie is op 2 Januarie 1968 gedoen en die pasiënt, Philip Blaiberg, het vir 19 maande oorleef. Dorothy Fisher het 'n nuwe hart in 1969 gekry en het die langste oorlewende pasiënt geword toe sy 24 jaar na die oorplanting nog geleef het. In 1969 het Barnard geskei en in 1970 trou hy met Barbara Zoellner.
Hy was ook 'n pionier van nuwe en riskante tegnieke, insluitende dubbele oorplantings (1974) en kunsmatige kleppe. In November 1977 het Barnard weer opspraak verwek deur 'n bobbejaanhart en 'n sjimpanseehart as tydelike maatreëls in twee sterwende pasiënte oor te plant. Die pasiënte het egter net 'n paar uur en vyf dae onderskeidelik bly lewe. Weens die intense verwerping van die vreemde weefsel het Barnard besluit om hierdie tegniek te laat vaar. Hy voer 10 ortotoop oorplantings uit (1967 – 1973), en Barnard of sy hartspan voer 48 heterotoop oorplantings uit (1975 – 1983). Die gebruik van cyclosporine, 'n middel wat orgaanverwerping teenwerk, het die hervatting van ortotoop operasies tot gevolg.
[wysig] Media aandag
Barnard was besonder fotogenies en het wêreldwye media aandag na die operasie geniet. Daarna is ook gereeld oor Barnard as 'n "rolprentster-chirurg" en "hartebreker-hartdokter" in die skinderbladsye van die wêreldpers berig. 'n Oudiënsie met die pous, vriendskappe met filmstere soos Sophia Loren en selfs 'n verhouding met die rolprentster Gina Lollobrigida het onder andere gevolg.
[wysig] Aftrede
Barnard is in 1982 geskei. In 1983, het Barnard vroeg afgetree uit sy pos aan die Universiteit van Kaapstad. Sy belangstelling in kliniese snykunde het afgeneem, deels weens pynlike rumatoïede artritis wat dit vir hom moeilik gemaak het om te opereer. Hy het hom daarna op sy skryfwerk begin toespits, die aktiwiteite van die Christian-Barnardstigting ten bate van hartsiektes onder kinders, wêreldwyd lesings gelewer en onder meer 'n nuwe hartoorplantingsprogram in Oklahoma, Amerika, help vestig.
Hy het later belanggestel in anti-veroudering navorsing en sy reputasie het skade gelei in 1986 toe Glycel, 'n produk wat hy bemark het deur die United States Food and Drug Administration aan die mark ontrek het.
Hy trou vir die derde keer in 1988 met die jeugdige model Karin Setzkorn. Uit dié huwelik is twee kinders gebore. Hulle is geskei in 2000. Hy sterf op 2 September 2001 tydens 'n vakansie in Paphos, Ciprus na 'n akute asma-aanval.
