Sprinkaan
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Sprinkane is plantetende insekte van die orde Orthoptera en suborde Caelifera. Hulle kan ver spring met hul sterk agterpote en baie soorte kan ook vlieg. Sprinkane wat in swerms vlieg word treksprinkane genoem. Sommige sprinkane het kort voelhorings (veldsprinkane) en andere het voelhorings wat langer is as hul liggaam (langhoringsprinkane).
Sprinkane se lengtes wissel van 10 tot 110 mm. Hulle kom in baie kleure voor, soms selfs groen en bruin in dieselfde spesie. Sommiges het helder kleure om roofdiere te waarsku dat hulle giftig of onsmaaklik is. Suid-Afrika se bekende groen en rooi melkbossprinkaan is giftig omdat dit giftige melkbosse vreet.
Die gehoorsintuie is op die sykante van die eerste agterlyfsegment. Die meeste sprinkane striduleer (sing) deur 'n vyl op die agterpote, teen die voorvlerke te skuur.
Die meeste veldsprinkane lê hul eiers in pakkies in die grond, soms tot 100 mm diep. Die wyfies het 'n lêboor wat aangepas is om te grawe. Die eierpakkies kan vanaf tientalle tot meer as honderd eiers bevat. Baie soorte se eiers maak 'n diapouse deur om die winter of droogtes te oorlewe. Wanneer die weerstoestande reg is, broei die eiers uit. Die nimfe, soos die larwe van hemimetaboolinsekte genoem word is aanvanklik voetgangers. Hulle ondergaan tydens hul ontwikkeling vyf tot sewe vervellings, waarby elke volgende stadium groter is as die vorige met langer vlerkstompies. Die laaste vervelling lei tot die volwasse stadium. Die jong volwasse het enigiets van dae tot weke nodig om geslagsryp te word. Soorte met 'n diapouse in die volwasse stadium neem selfs maande daarvoor.
Die lewensiklus van die langhoringsprinkaan is soortgelyk aan die bogenoemde, maar die eiers word dikwels op of in plante gelê. Die wyfies het 'n sabelvormige lêboor hiervoor.
Op baie plekke in die wêreld word sprinkane geëet. Hulle is 'n goeie bron van proteïen. Soldate word dikwels aangeraai om sprinkane te vang en te eet indien hulle sou verdwaal en die voedsel opraak.
Treksprinkane kan geweldige skade aan oeste aanbring.
Daar is ongeveer 650 spesies in Suid-Afrika, waarvan 4 treksprinkane is. Ons identifiseer drie soorte gebiede met treksprinkane in Suidelike Afrika: By die opbougebied bou die digthede van die alleenlopers op. Die swerms ontwikkel in die permanente tuisgebied, en val dan gereeld die invalsgebied binne. Die permanente tuisgebiede val grotendeels in die droë sentrale gedeeltes van Suid-Afrika en suidelike Namibië.
[wysig] Bronne
- Erik Holm en Elbie de Meillon, Insekte, Struik Uitgewers, Kaapstad, 1987.
