Samstag

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Technische Yschränkung:
Dr koräkt Titel wär: »Samschdig«

Dr Samschdig (im norddüütsche, oschtdüütsche und oschtmitteldüütsche Schpraachbereich: Sonnabend) isch dr sechsti Wuchetag im bürgerliche Kalender (DIN 1355), nach chrischtlich/jüdischer/Islamischer Zellig dr siebti und letschti.

Dr Tag hät im hochdüütsche Schpraachbereich zwei Bezeichnige, wo regional underschiedlich teilwiis fascht uusschliesslich, teilwiise parallel, verwendet werded, i jüngschter Ziit isch allerdings e Tendenz hii zum Samschdig feschtschtellbar.

Dr Name Samsschdig, althochdüütsch sambaztac, chunnt vonere erschlossene vulgärgriechische Form *sambaton vom griechische Wort sabbaton, wo letschtlich uf hebräisch Schabbat zrugg gaht. Er hät sich mit dr Missionierig vom süddüütsche Schpraachruum donauufwärts verbreitet und herrscht hüt no i Süd- und Weschtdüütschland vor. Vor allem i dr jüdische Religion und i dr chrischtliche Gmeinschaft vo de Siebete-Tags-Adventischte gilt er als Fiirtig (lueg au Sabbat). Di romanische Schpraache göhnd einheitlich druuf zrugg: franz. le samedi, ital. il sabato, span. el sábado.

D Bezeichnig Sonnabend (althochdüütsch: sunnunaband, altenglisch sunnanæfen) bedüütet nöd nur Vorabend, sondern Vortag vom Sunndig (vgl. Heiligabend als Benännig ebefalls vom ganze Tag vor em Wiehnachtsfescht). D Bezeichnig isch mit dr angelsächsische Missionierig (Bonifatius) i d ahd. Schpraach choo, womit mer d Erinnerig a vorchrischtlichi Gottheite (lat. Saturni Dies; engl. Saturday vo altengl. Sæterdæg; nd. Saterdag - l.u.) wie bim Begriff Mittwuch vermiede hät. Er wird vor allem in Norddütschland und im Oschtmitteldüütsche verwendet. „Sonnabend“ isch i dr DDR (entsprechend dr vorherrschende regionale Verbreitig) di offizielli Bezeichnig.

In Weschtfale, im Ostfriesische Platt und im Friesische bzw. Saterländische hät sich für de Tag au Satertag erhalte.

Luut dtv-Atlas zur düütsche Schpraach verlauft d Sonnabend / Samschdig-Grenze öppe bim Main.

Vom russische Wort vom Samschdig, „Subbota“, isch dr Subbotnik abgleitet, di freiwilligi unentgeltlichi Arbet am Samschdig. Derigi Arbetsiisätz häts ziitwiis au i dr DDR hüüfig geeh.