Carlomagno
De Uiquipedia
Carlomagno (* 2 d'abril de 747, Prüm - 814, Aquisgrán), tamién llamáu ou Carlos el Grande, n'alemán "Karl der Große", en francés "Charlemagne", en llatín "Carolus Magnus", foi rei de los francos (de 771 a 814), de los llombardos (de 771 a 814) ya inda'l primeiru en sere coronáu imperador del Sacru Imperiu Romanu-Xermánicu el 25 de diciembre de 800.
A la muerte'l sou pá, Pipinu'l Breve, Carlomagno foi elleváu al tronu francu al par que'l sou hermanu Carlomán, que morrióu céu. Asina ficóu comu únicu siñor del Reinu Francu.
No que cinca a la política esterior espardíu las súas fronteiras d'un móu agresivu, polo qu'entróu en guerra colos llombardos. Tamién tentóu llevare la guerra los árabes qu'ocupaban la Península Ibérica, poru solu foi a creyar la Marca Hespánica nel norte de Cataluña. N'Alemaña sometiéu a los saxones y n'Hungría aballóu a destruir a los ávaros.
El 25 de diciembre del añu 800 el Papa Lleón III coronóulu en Roma Imperador d'Occidente, baxu la fórmula "Romanum gubernans Imperium". Acabante coronáu empioranun las relaciones col Imperiu Bizantinu.
Tres la súa muerte en 814 el sou sucesor Lludovicu Píu nun fue a contenere la desintegración del imperiu carolinxiu, dividíu pa siempres pol Tratáu de Verdún en 843.
