Heñvelreizhouriezh (termenadurezh)
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
 |
Tabut termenadurezh
Implijet e vez nevezc'herioù er pennad-mañ bet krouet a-ratozh. Peuliesañ ne vezont ket kavet er geriadurioù pe evit abegoù teknikel resis ne glot ket an termenoù-se dre ret gant an termenoù boutin..) |
Implijet e vez alies a-walc'h an termenoù heñvelreizhouriezh pe heñvelreizherezh evit komz eus en tuadur reizhel pe ur stad-den (pe identelezh) revel pa gar un den tud eus an hevelep rev eviti/añ pe/hag a glask kaout darempredoù reizhel gante [1] ha [2].
Taolenn |
[kemmañ] heñvelreizh- hag heñvelrev-
Daoust ha m'eo an termen heñvelreizhouriezh (pe heñvelreizhelezh) gerioù boutin e brezhoneg, n'int ket dereat evit deskrivañ ar stad-den revel-se hervez teorienn nevesañ ar gevredigezh ha gwelloc'h eo ober gant an termen heñvelrevelezh) evit meur a abeg:
- Ur droidigezh-amprest (pe calque) eo ar ger brezhonek heñvelreizhouriezh (pe heñvelreizherezh) savet diwar an alamaneg homosexuell hag a oa bet savet, d'e dro, diwar ar gwrizioù gresianek ομο- (homo-): "heñvel" ha latin: sex(us)-: "reizh".
- Krouet e oa bet an termen-se gant ar skrivagner aostriat Karl-Maria Kertbeny hag implijet evit ar wech kentañ en un destenn bet embannet dizanv gantañ e 1869.
N'eo ket dereat an tremen-mañ rak ne denn ket d'ar stad-ober revel, met kentoc'h d'ar reizh, da lâret eo ar reizh biologel pe an darempredoù reizhel (tuadur reizhel), en ur c'hoût e c'hell un den heñvelreviadel chom hep kaout darempredoù revel ebet ken hag un den arallrevel;
- Er penn kentañ e oa bet krouet an nevezc'her-mañ evit ober dave d'ar garantez hag ar c'hoant reizhel evit tud eus an hevelep reizh. Ouzhpenn kant vloaz war-lerc'h avat eo deuet da gaout meur a ster disheñvel, ha n'int ket holl pozitivel. Evit sklaeraat ar fed m'emeur o kaozeal eus un stad-den revel kentoc'h evit un tuadur reizhel ec'h eo gwelloc'h ober gant an termen heñvelrevelezh;
- Evit meur a hini emañ liammet c'hoazh ouzh medikalizadur an heñvelrevelezh dre ma veze renker an termen heñvelreizh e-touez ar c'hleñvedoù-spered hag a ranked bezañ pareet. Ret eo goût e tennas kuit Aozadur Etrebroadel ar Yec'hel (OMS) an heñvelrevelezh diouzh Kod Etrebroadel ar C'hleñvedoù d'an 17 a viz Mae 1990.
[kemmañ] -ouriezh hag -elezh
- -ouriezh: evit sevel gerioù a denn pe d'an ideologiezh hag ar c'hredennoù politikel pe brederouriel, da skwer komunouriezh;
- -egezh: implijet evit sevel anv ar relijionoù, da skwer hindouegezh ec'h eo gwell ober gant ul losteger all;
- -elezh: n'eo ket ar stadoù-den revel pe personel na kredennoù ideologel na relijiel hag abalamour da se e kinniger ober kentoc'h gant -elezh atav p'emeur o kaozeal eus un identelezh revel (evel den > denelezh).
[kemmañ] Termenoù all
[kemmañ] Termenoù negativel
Meur a c'her negativel ez eus ivez e brezhoneg, evel er yezhoù all, evit kaozeal eus an dud gant ur revelezh disheñvel diouzh an hini nemeti lakaet da "dereat" e sevenadur kornôg Europa dre vras, da lâret eo an arallrevelezh, peurliesañ evit kaozeal eus paotred.
N'eus abeg ebet evit implijout seurt termenoù war digarez int hengounel pe brezhoneg ar bobl kentoc'h evit an nevezc'herioù kinniget a-is rak negativel-tre int ha ne dalvezont nemet evit lakaat meur a dud er-maez eus mont-en-dro boas ar gevredigezh, skwerioù:
- Paotr melen (<paotr an douar melen)
- Paotr ar pri
- Pich-kaoc'h
- Paotr e Ber
[kemmañ] Termenoù pozitivel ha neptu
O klask anaout plas tud a bep seurt revelezh pe tuadur reizhel er gevredigezh ez eus bet krouet hag e vez implijet meur a dermen ispisial, en o zouez:
- Gae: savet diwar skwer ar saozneg gay ("bliv, laouen",; "gay" a dalvez "sot" e brezhoneg), deuet da vezañ un termen pozitivel evit kaozeal eus an dud heñvelrevel dre vras;
- LGBT: termen ledanoc'h Lesbianel, Gae, Divrevel, Treuzrevel: ledanoc'h eo ster ar tremen-mañ dre ma vez menneget en un doare sklaer ha reis kement ar merc'hed hag ar baotred heñvelrevel hag ivez an dud treuzrevel;
- Evit komz eus paotred hag a glask darempredoù reizhel gant paotred all, hep der'chel kont eus o revelezh e vez implijet an termen paotred a ya da barañ gant paotred all (pe diwar ar saozneg MSM men who have sex with men).
[kemmañ] Gwelet ivez
 |
Porched ar revelezh denel – Adkavit pennadoù Wikipedia a denn d'ar revelezh. |
