Metalo (fiziko)

El Vikipedio

Metaloj havas certajn karakterizajn fizikajn ecojn:

brilecon (glaceo)
altan densecon
bonan elektran konduktadon
bonan termikan konduktadon
duktilecon (alivorte, oni povas streĉi ilin en maldikajn dratojn)
maleeblecon (alivorte, oni povas bati ilin en tre maldikajn lamenojn)
kutime altan fandopunkton (hidrargo ne estas solida ĉe ĉambra temperaturo)
kutime altan durecon

Tiuj ĉi ecoj precipe rezultas de tio ke ĉiu atomo loze tenas ĝiajn eksterajn elektronojn; tiel la valentaj elektronoj povas formi ian maron ĉirkaŭ la [[atomo]jn. Ĉiuj puraj elementaj metaloj formas kristalojn. La maro de elektronoj iĝas bendoj pro la simetria reguleco de la kristaloj. Sub kutimaj kondiĉoj de malpureco kaj difektado, metaloj estas pli ofte etkristalaj, kun multaj kristalaj grajnoj.

Kemie, metalo estas elemento kiu emas formi katjonojn kaj ligi jone. La metaloj estas unu el la tri grupoj de elementoj. La aliaj grupoj estas la metaloidoj kaj la nemetaloj. Sur la perioda tabelo, diagonala linio desegnita de boro (B) al polonio (Po) apartigas la metaloj de la nemetaloj. Elementoj sur la linio estas la mataloidoj, foje nomita semimetaloj (aŭ duonmetaloj); elementoj suben maldeksten estas la metaloj; elementoj supren dekstren estas la nemetaloj. Bone konataj metaloj estas aluminio, arĝento, fero, kupro, plumbo, titano, uranio, kaj zinko.

Plej multaj metaloj estas kemie stabilaj, kun la notinda escepto de la alkalaj metaloj kaj la teralkalaj metaloj, trovitaj en la du plej maldekstraj grupoj de la perioda tabelo. La oksidoj de metaloj estas bazaj; tiuj de nemetaloj estas acidaj.

Nemetaloj estas pli abundauj en naturo ol metaloj; sed fakte metaloj konstituas plejparto de la perioda tabedlo.

Alojo estas miksaĵo au kunfandaĵo kun metalaj ecoj kiu entenas almenaŭ unu metala elemento. Ekzemploj de alojoj estas ŝtalo (fero kaj karbono), latuno (kupro kaj zinko), bronzo (kupro kaj lado), kaj duralumino (aluminio, magnezio, kupro, kaj mangano). Alojoj, kiuj speciale dezajniĝas por alte postulaj aplikaĵoj, tiel kiel jetaj reaktoroj, povas enteni pli ol dek elementoj. Alojoj povas formi kristaloj ankaŭ. La formo de la kristalo dependas de la rejŝo de la atomoj en la miksaĵo kaj la temperaturo laŭ la metalurgia faza diagramo.

Metalaĵoj, unu el ili estas varmigita je fino.

Fervoja ponto konstruita el metalo.

[redaktu] Astronomio

En astronomio kiel metaloj estas konsiderataj ĉiuj pezaj elementoj, kiuj tie estas ĉiuj elementoj krom hidrogeno kaj heliumo. Tiel kalkuliĝas metalenhavo - parametro de stelo.