Pesto
El Vikipedio
Pesto estas malsano epidemia, kiu mortigis trionon de la homaro en Eŭropo kaj kvantegon sur aliaj kontinentoj en la mezepoko. Ĝin kaŭzas la Jersina bacilo (Yersinia pestis).
La plej konata inter la unua priskribitaj epidemioj okazis en la jaroj 551—580; pro ĝi mortis ĉ. 20-25 milionoj da homoj en Proksima Oriento. La lasta eŭropa epidemio okazis, kiel oni konsideras, en Rusio (suda Uralo kaj nordaj bordoj de la Kaspia maro, 1877–1889); tiam efikaj kontraŭpestaj (karantinaj kaj higienaj) penoj reduktis la kvanton de mortintoj ĝis ĉ. 420 homoj. La lasta granda epidemio de pesto okazis en Azio (Ĉinio kaj Barato) ekde 1855, mortinte ĉ. 12 milionojn da homoj.
Vakcinon kontraŭ pesto kreis en 1896 rusa judo Vladimir Ĥavkin. Li multe aktivis en Barato, tiam brita kolonio, savinte multajn milojn da homoj. Pro tio li ricevis en 1897 ordenon de la reĝino Viktoria mem.
Baciloj de pesto plu ekzistas en naturo, kie ĝin portas diversaj animaloj. Rimarkinde, tiaj animaloj forestas en Eŭropo kaj Aŭstralio.
Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi.
