اوروک
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
اوروک (به سومری: اونوگ، در انجیل: اِرِخ، یونانی: اورخویه، در عربی: ورکة یا أورک) از شهرهای باستانی سومر و بعداً بابل در منطقه میانرودان (جنوب عراق امروزی) بود.
| تمدنهای باستانی آسیای غربی |
|---|
| بین‌النهرین، سومر، اکد، آشور، بابل |
| هیتی‌ها، لیدیه |
| ایلام، اورارتو، ماننا، ماد، هخامنشی |
| امپراتوری‌ها / شهرها |
| سومر: اوروک – اور – اریدو |
| کیش – لاگاش – نیپور – اکد |
| بابل – ایسین – کلدانی |
| آشور: آسور، نینوا، نوزی، نمرود |
| ایلامیان – اموری‌ها – شوش |
| هوری‌ها – میتانی |
| کاسی‌ها – اورارتو |
| گاهشماری |
| شاهان سومر |
| شاهان ایلام |
| شاهان آشور |
| شاهان بابل |
| شاهان ماد |
| شاهان هخامنشی |
| زبان |
| خط میخی |
| سومری – اکدی |
| ایلامی – هوری |
| اساطیر بین‌النهرین |
| انوما الیش |
| گیل گمش – مردوخ |
| نیبیرو |
[ویرایش] پیشینه
اوروک در ۲۵۰ کیلومتری جنوب بغداد بر روی یکی از قدیمی‌ترین شاخه‌های فرات در عراق واقع شده است. در کتاب مقدس به نام ارچ (وارکا) خوانده میشود که اولین شهر عمده سومر است. یکی از بزرگترین زیستگاه‌های مورد توجه سومری‌ها و نیز از مهمترین مراکز مذهبی بین‌النهرین به حساب می‌آید. این شهر به طور مستمر از ۵۰۰۰ سال ق. م تا ۵۰۰ سال بعد از آن آباد و پر جمعیت بوده‌است.
آنچنان که در نوشته‌های خط میخی آمده گیل گمش ، پادشاه اولین سلسله حاکمان این شهر و دلاور معروف حماسه‌های آن، گرداگرد اوروک دیوارهایی در ۴۷۰۰ سال پیش ساخته است و خداوند اینّا (خانه ان)به طور گروهی در آنجا پرستش می‌شد. وقف شده برای خداوند ایننا یا ایشتر ( خدای عشق، تولید مثل و جنگ) ، که با الهه ونوس برابری می‌کند. او در یونان و روم تحت نام آفرودیت یا ونوس پرستش می‌شد.
اوروک از دو جهت اهمیت داشت: مذهب و علم. که این از طریق هزاران لوح گلی برجسته تایید میشود که به نخستین نوشته‌ها در ۵۰۰۰ سال قبل بر می‌گردد.
اوروک در دوره‌ای به عنوان محل ظهور تمدن شهری در بین النهرین مشهور بود و قمدت آن به تمدنهای کامل عهد عتیق می‌رسید. اینجا یکی از بزرگترین زیست‌گاه‌ها با ساختمان‌های گیرای معماری و اولین مدارک نوشته شده است.
گزاف نیست اگر بگوییم اوروک اولین شهر بین‌النهرین و جهان بوده است. به نظر می‌رسد که از دو کلونی تشکیل شده است. کولابا و ایننا، که وقتی اوروک فرم شهر کوچکی با پوشش ۸۰ هکتار گرفت، با هم ائتلاف کردند. در بحبوحه گسترش در عهد عتیق دیوارهای شهر ۹٫۵ کیلومتر بوده اند. که یک کوه پر حجم ۴۵۰ هکتاری را در بر می‌گرفتند. و ممکن است ۵۰۰۰۰ نفر در این شهر ساکن بوده باشند.
در قلب شهر دو پرستشگاه گروهی واقع بود. جایگاه مقدس خدای آسمانها ( آنو) که در اصل از متعلقات کولاب‌ها بود. و. جایگاه مقدس اننا ، که وقف ایشتر شده بود. که دانشوران آن را با نام پرستشگاه بهم پیوسته اوروک می‌شناسند، که به ارتفاع ۱۶ متر و روی یک پایه مربعی در ابعاد۶۰ در ۶۰ متر بالا می‌رود. هر دو مجتمع چندین سازهء محل پرستش پی در پی را آشکار می‌کنند از جمله معبد سپید در جایگاه مقدس آنو و معبدی ساخته شده از سنگ آهک و ستون در پرستشگاه اینّا. یک مشخصه فرم تزئینات آن ورود استفاده از مخروط های رسی با رویه های نقاشی شده بر روی دیوارهای گلی و گچ اندود بود. این تکنیک به عنوان موزاییک های رسی مخروطی شناخته میشود. در شمال غربی پرستشگاه ایننا یک زیگورات واقع شده که توسط اور نامو ترتیب داده شد. ( یک برج پرستشگاه قدیمی بین النهرینی شامل استراکچر هرمی بلند پایه که در دوره‌های متوالی با پلکان‌های بیرونی و معبدی در بالا که محل حکومت روحانی بود).
اسناد بدست امده از حفاری خندق های عمیق پرستشگاه ایننا دوره های توسعه شهر اوروک را مشخص تر می‌کنند. که مهمترینشان ایجاد و پیشرفت نوشتن بوده. نخستین لوح های رسی در دوره های اخیر در اوروک شناسایی شدند. آنها برچسب ها و لیست های ساده‌ای بودند که نمادهای نقاشی- خط را با خود داشتند. لوح های کشف شده در حفاری های بعدی پیشرفت های خط و تبدیل ان به خط میخی در دوره های فرمانروایان بعدی را نشان می‌داد.
شهر درسراسر هزاره سوم پیش از میلاد، اهمیت خود را حفظ کرد. اما در دوره‌های بعد رو به زوال رفت.
اوروک در سراسر هزاره دوم تا دوره سلطنت اشکانیان نیز مسکونی بود. اما به صورت محلی کوچک. اوروک به راستی نقش مهمی در اسطوره شناسی بین النهرین ایفا کرده است.
[ویرایش] منبع
[[1]]
