ماننا
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
| تمدنهای باستانی آسیای غربی |
|---|
| بین‌النهرین، سومر، اکد، آشور، بابل |
| هیتی‌ها، لیدیه |
| ایلام، اورارتو، ماننا، ماد، هخامنشی |
| امپراتوری‌ها / شهرها |
| سومر: اوروک – اور – اریدو |
| کیش – لاگاش – نیپور – اکد |
| بابل – ایسین – کلدانی |
| آشور: آسور، نینوا، نوزی، نمرود |
| ایلامیان – اموری‌ها – شوش |
| هوری‌ها – میتانی |
| کاسی‌ها – اورارتو |
| گاهشماری |
| شاهان سومر |
| شاهان ایلام |
| شاهان آشور |
| شاهان بابل |
| شاهان ماد |
| شاهان هخامنشی |
| زبان |
| خط میخی |
| سومری – اکدی |
| ایلامی – هوری |
| اساطیر بین‌النهرین |
| انوما الیش |
| گیل گمش – مردوخ |
| نیبیرو |
در زمان ورود آریاییان و چند قرن پس از آن، تجمع فشرده اقوام و قبایل مختلف (بومیان و مهاجران) در شمال و شمال غربی ایران باعث پیدایش دولت های محلی چون ماننا و الیپی در غرب ایران گرديد كه هر كدام قلمرو خاص خود را داشتند. و در سالنامه‌های آشوری از آنها بسیار نام برده شده است. ماننایی ها شامل اتحادی از طوایف منطقه بودند و خود، از گذشته جزیی از سازمان های حكومتی لولوبیان - گوتیان را تشكیل می دادند. دولت ماننا دردهه نخست سده هفتم ق.م. جزیی از دولت بزرگ ماد به شمار می رفت.
اقوام تازه وارد در قلمرو جدید خود در شمال غربی ایران با آشوریان كه قدرت برتر دنیای باستان بشمار می‌رفتند و اورارتوئیان بومی همسایه شدند. آشورها مردمى از نژاد سامى به شمار مى آیند.
مرز شمالی ماننا رودخانه ارس بوده است. پیرامون دریاچه رضاییه و دشت هاى شمالی دریاچه رضاییه تا شهر تبریز کنونی و تا رودخانه سپیدرود قلمرو مانایى به شمار مى آمده است ٠
پایتخت ماننا شهر زیاوه کنونی بوده است که شهرى ایرانی است.
اثار باستانی ماننا ها بیشتر در کردستان و آذربایجان مى باشد. گنج زیویه، آثار كشف شده در قلایچی بوكان و دژ حسنلو را به ماننا ها نسبت داده‌اند. در کاوش هاى تپه حسنلو و شهر سقز و زیاوه در ( نزدیک سقز ) نیز اثار باستانی ماننایى یافته شده است.
ظاهراً پادشاه ماننا امور ملك و دولت را با استبداد راى اداره نمى كرده و فعال مایشاء نبود بلكه قدرت شوراى شیوخ محدودش مى نمود. (تاریخ ماد ص. ۱۶۶)
[ویرایش] منابع
- تاریخ ماد. دیاکونوف. ترجمه کریم کشاورز، تهران: نشر امیرکبیر.
- مرتضی راوندی: تاریخ اجتماعی ایران. ( جلد ۱ ) 160 - 161
