نیکولا سعدی کارنو
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
نیکلا لئونار سادی کارنو (زادهٔ ۱۷۹۶ - درگذشتهٔ ۱۸۳۲ میلادی) که بیشتر با نام سادی کارنو شناخته می‌شود، فیزیکدان فرانسوی بود که قانون دوم ترمودینامیک را کشف کرد و چرخه کارنو در ماشین‌های گرمایی به نام اوست. کارنو در یک خا نوادهٔ برجسته و ممتاز فرانسوی به دنیا آمد. پدرش لازار کارنو (۱۷۵۳ تا ۱۸۲۳ ) ریاضی دان انقلابی، ،طراح نقشه‌های جنگی، پدید آورندهٔ چهارده ارتش جمهوری فرانسه و از شخصیت ها ی برجستهٔ دولتی محسوب می شد که به علت ا بداع روش ها ی نوین و موثر جنگی برای مقا بله با دول اروپایی "طراح پیروزی "نام گرفته بود .برادرش آزادی خواه و سیاست مداری برجسته بود و برادر زاده اش به ریاست جمهوری فرانسه رسید پدر کارنو به فرهنگ و ادب فارسی عشق می ورزید و به علت علاقهٔ وافرش به سعدی شاعر پرآوازهٔ ایرانی نام او را سعدی نهاد کارنودرسن شا نزده سالگی وارد مدرسهٔ پلی تکنیک شد.گی لوساک، .پویسون، آراگو و آمپراز جملهٔ استادان او بودند پس از طی مدرسهٔ پلی تکنیک با درجهٔ افسری وارد ارتش فرانسه شد ولی پس از سقوط ناپلئون و تبعید پدرش از ارتش خارج شد سپس در پاریس اقامت گزید درپاریس با سوربون و کالج دوفرانس در ارتبا ط بود. به موسیقی وتئاتر دلبستگی داشت و حتی درباره رقص و شمشیربازی تحقیق می کرد .در همین زمان به صنعت علاقه مند شد و شروع به مطا لعهٔ نظریهٔ گازها کرد. اولین اثر مهم کارنو جزوه‌ای بود که در ۱۸۲۲ تا ۱۸۲۳ نگاشت و در آن برای تعیین رابطهٔ ریاضی کار تولید شده به وسیلهٔ یک کیلوگرم بخار تلاش کرد. پس از انتشار این اثر به تحقیقا ت خود ادامه داد و نظریات خود را کامل تر کرد که یاداشت ها یی از آن ها به جای مانده است.در آن زمان ماشین بخار به وسیلهٔ جیمز وات اختراع شده بود و در صنعت نقش مهمی ایفا می کرد با این حال علی رغم کوشش ها ی صنعت گران بازده آن بسیار اندک بود. بد نیست بدانیم که در آن زمان هنوز اطمینان کاملی نسبت به قانون بقای انرﮊی وجود نداشت انرﮊی و گرما متفاوت از هم انگا شته می شدند و اصولا گرما به عنوان ماده یی بی وزن و نا مریی پنداشته می‌شد کارنو سعی کرد موضوع ایجاد نیروی محرک را مستقل از هر نوع دستگاه به کار گرفته شده در نظر گیرد و سرانجام به این نتیجه رسید که بیشترین بازده‌ای که می توان از هر نوع ماشین گرمایی گرفت به اختلاف دمای دو چشمه ( یا دیگ) سرد و داغ بستگی دارد برای این کار او چرخه یی را معرفی کرد که اکنون به افتخار او چرخهٔ کارنو نامیده می‌شود و بنا به آن مادهٔ واسطه در طی پروسهٔ تبد یل از مایع به گاز و انجام کار و برگشت به حالت مایع دو فرایند آرمانی بی درو و دو فرایند آرمانی هم دما انجام می دهد در این پروسه جریان خود به خودی گرما(یا آن گونه که کارنو و هم عصرانش تصور می کردند "جریان کالریک") همواره از چشمهٔ داغ به سوی چشمهٔ سرد روان می‌شود و مادهٔ واسطه با دریافت گرما از چشمهٔ داغ و انجام کار بقیه را به جشمهٔ سرد می فرستد. اثر کارنو تحت عنوان "تفکرات دربارهٔ قدرت حرکتی آتش "به هنگام انتشار چندان مورد توجه قرار نگرفت و مدت ها پس از مرگ زود هنگام کارنو و چاپ اثرش به وسیلهٔ برادرش در سال ۱۸۷۸ توجه ها را به سوی خود جلب کرد. اندیشه ها ی کارنو به وسیلهٔ کلوین و کلوزیوس تکمیل و تصحیح شد. اکنون می دانیم که بازده کارنو یا بیشترین با زده یک ماشین آرمانی برابر است با نسبت تفا ضل دما ها ی چشمه ها ی سرد و داغ به دمای مطلق چشمهٔ داغ. کارنو در جوانی و در اوج فعالیت علمی اش در سی وشش سالگی بر اثر ابتلا به بیماری وبا که در آن زمان همه گیر شده بود چشم از جهان فروبست.
[ویرایش] منبع
- فرهنگ فیزیک پایه، انتشارات فرهنگان (تهران ۱۳۸۱).
- تاریخ علوم، پی یر روسو،انتشارات امیرکبیر.
- دایرة المعارف دانشمندان علم و صنعت،آیزاک آسیموف.
