گوده‌آ
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
گوده‌آ (Gudea) (فرمانروایی ۲۱۴۴-۲۱۲۴ (پیش از میلاد)) فرمانروا (به بابلی:ensi)ی شهر لاگاش بود. انگاشته می‌شود که او داماد اوربابا فرمانروای پیشین شهر لاگاش بوده است و از راه زناشویی با نینالا دختر او به فرمانروایی این شهر رسیده باشد. پس از او پسرش اونیگریرسو به جانشینیش رسید.
برپایه سنگنبشته‌های به جا مانده وی پرستشگاههایی را در اور، نیپور، آداب، اوروک و بدتیبیرا ساخته بود. این کار به افزایش نفوذ وی در سومر انجامید. پدر زنش نیز در زمان پادشاهیش پرستشگاهی در اور ساخته بود که نشانگر نیروی سیاسی او می‌باشد.
گوده‌آ بر خود لقب انسی داده بود به معنای شاهِ شهر و اینچنین خود را خدایگان لاگاش می‌دانست. او خواستار به دست آوردن عیلام و انشان بود ولی گل‌نوشته‌های به جا مانده نشان می‌دهند که وی بیشتر به ساخت کاریز و پرستشگاه و دادن پیشکش به خدایان سرگرم بوده است. مواد نیازا برای این ساخت‌وسازها از باختر آسیا فراهم می‌شد. او چوب کنار را از کوههای آمانوس،سنگهای معدنی را از لبنان،مس را از شمال عربستان، طلا و سنگهای گران‌بها را از بیابان میان کنعان و مصر، سنگ دولروس را از ماگان (عمان کنونی)،و چوب از دیلمون(بحرین کنونی) به دست می‌آمد.
در کاوشهای انجام شده تاکنون بیست و شش تندیس گوده‌آ به دست آمده است.
گوده‌آ در روزگار فرمانروایی خود دست به اصلاحاتی زد، او بدهی‌ها را بخشید و گرفتن زن از خانواده خود را روا دانست. شاید این اصلاحات برگشتن به آیین پیشین خود لاگاش بوده باشد.
نینگیرسو خدای جنگ بود که به گوده‌آ نیرو بخشیده بود و گوده‌آ برای او نیزه،گرز و تبر می‌ساخت. در استوانه‌ای که در زمان زندگی وی ساخته شده نوشته شده است که عیلامیها با الوارهایی بر دوش می‌آیند تا خانه نینگیرسو را بسازند. این نوشته نگاره‌ای زیبا را از میانرودان باستان نمایش می‌ذهذ که مردمش در روزگار گوده‌آ برادروار کنار هم می‌زیسته‌اند. به راستی او یک پادشاه خودکامه نبود که بخواهد بر همه میانرودان فرمان براند. او همچنین یک ستیزه‌جوی پی‌ورز نیز نبود. او نیایشگاه‌های بسیاری برای خدای جنگ خود ساخت و بازرگانی لاگاش را برپا نگاه داشت. لقب انسی که او در روزگار نیرومندی‌اش بر خود نهاد کنایه از نیروی مینوی او دارد.
[ویرایش] منبع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیای انگلیسی؛"Gudea"،http://en.wikipedia.org/wiki/Gudea؛(نسخه۱۸ نوامبر ۲۰۰۶)
