Mapa
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Mapas son os gráficos que ilustran a xeografía dun lugar. Son representacións bidimensionais dun espazo tridimensional. A ciencia da concepción e fabricación d de mapas denomínase cartografía. Dentro desta disciplina salienta o proceso de planificación, que consiste en proxectar unha superficie curva (como é a Terra) sobre outra de natureza plana.
Índice |
[editar] Historia
Os mapas máis antigos que se coñecem foron atopados pintados nunha parede en Çatal Hüyük, na Turquía, e están datados sobre o ano 6200 a.C. Coa invención do papel, os mapas pasarona deseñarse en follas, e de aí provén o sinonímico carta(talvez daí subsista quase como sinónimo a palavra carta. Na Idade Média, os mapas em uso na Europa eram frequentemente centrados em Jerusalém, e com o Oriente para cima. Un dos grandes pasos na evolución dos mapas deuse na época dos Descubrimentos, cando as áreas representadas eran ben maiores do que até o momento se pensara, e existía a necesidade de obter bos niveis de precisión posicional para navegar con relativa seguranza (cómpre lembrar que na época estabelecíase a execución do capitán de navío que perdese o rumbo, así como a do membro da tripulación que alterase a brúxula).
[editar] Aspectos da cartografía
Se o mapa cubrir unha grande área da superfície terrestre, de modo a que a curvatura da Terra ou a ondulación do xeoide poidan influír na medición de distancias e na precisión pretendida na representación, terase de escoller unha proxección cartográfica. Matematicamente, esta é unha función que transforma coordenadas polares ou xeodésicas (latitude, longitude) en coordenadas do plano do mapa. Necesariamente, isto provoca distorsión.
Un dos elementos fundamentais dos mapas modernos é a presenza dunha escala, que permite determinar as dimensións reais dos obxectos cartografados e medir distancias (a escala é un cociente entre a medida no mapa e a medida real correspondente). Canto maior é a escala, maior a precisión.
Tamén hai mapas que soamente ofrecen a posición relativa dos obxectos, polo que non permiten tirar conclusións sobre a distancia entre eles. Algúns exemplos son os mapas do transporte urbano. Outros mapas, que abdican da fidelidade posicional dos obxectos para escalaren as súas representacións en función de cantidades asociadas a esses obxectos: son os cartogramas.
Como representacións abstractas do mundo, os mapas non son neutrais e deben ser interpretados coidadosamente: unha das razóns é a distorsión provocada polas proxeccións cartográficas, que pode inducir a erro á hora de comparar áreas distintas. Os obxectos que se representan nun mapa dependen do tipo de uso para o cal este é elaborado. Por exemplo, un mapa de estradas dará importancia á rede viária ao representar os varios tipos de vías, os cruzamentos e as distancias entre cidades. Un mapa xeológico caracterizará do punto de vista da xeología o solo dunha rexión determinada. E, porén, un mapa político mostrará as fronteiras ou outras divisões administrativas; mentres que un mapa para navegación marítima dará prioridade á localización de faros, portos e relevo submarino.
A cartografía sofreu unha verdadeira revolución coa aplicación dos Sistema de Información Xeográfica e do Sistema de Posicionamento Global a partir do final do século XX. Esta revolución non sé só na produción, senón tamén na circulación, manipulación e uso de información espacial: grazas á internet, actualmente podemos obter no momento un mapa de calquera punto do mundo.
[editar] Referencias
- David Buisseret, ed., Monarchs, Ministers and Maps: The Emergence of Cartography as a Tool of Government in Early Modern Europe. Chicago: University of Chicago Press, 1992, [ISBN 0226079872] (en inglés)
- Miles Harvey, The Island of Lost Maps: A True Story of Cartographic Crime. New York : Random House, 2000. [ISBN 0767908260] ou [ISBN 0375501517] (en inglés)
- Mark Monmorier, How to Lie with Maps, [ISBN 0226534219] (en inglés)
