La tri robotala-legi

From Wikipedia

La tri robotala-legi esis imaginajo per la skribo di cienco-finguro Isaac Asimov.

En futuro ke il havas imaginita, di homeo roboti kapabla di rezonar e facar preske tota la labori propra pri homo esus konstruktita. Per kontrar la pavoro di « Frankenstein-sindromo » di kreuri retro-irinta kontre sua kreero, la roboti esus konstruktita de tri axiomi, nomita ‘’legi di robotala’’:

• Lego 1: Roboto ne povas nocar pri homo o, restinta pasiva, lasar homo en danjero.
• Lego 2: Roboto devas sempre obediar da homa ento, se ne ta ordero sive kontrea di l’unesma lego.
• Lego 3: Roboto devas protektar su ol-mem, se ne ke to kontre-agas di l’unesma e/o di la duesma lego.

Malgre ta tri legi qua rendas roboto ne-atakanta (kontre homa enti), en la laboro di Asimo la sindromo di Frankenstein e precipue la humo-pavoro pri vidar su remplasar per di mashini es plu forta e la roboti es ne-permita sur Tero, sua uzajo esinta rezervita por spacia koloni.

Ye notar ke ta legi es kodexita en plu profunda di pozitronala cerebro di roboti, e ne povas sen irga kazo esar modifikita.
Tamen, en la verko di Asimov, aparas du partikulara roboti, Daneel e Giskard. Ta roboti formulas la lego 0 di robotika tale :

• Lego 0: Roboto ne povas nocar pri humaro o, restinta pasiva, lasar humaro en danjero.

La tri legi es do modifikita tale :

• Lego 1: Roboto ne povas nocar pri homo o, restinta pasiva, lasar homo en danjero, se ne ta ordero sive kontrea di la zeroesma lego.
• Lego 2: Roboto devas sempre obediar da homa ento, se ne ta ordero sive kontrea di la zeroesma lego o di l’unesma lego.
• Lego 3: Roboto devas protektar su ol-mem, se ne ke to kontre-agas di la zeroesma lego, di l’unesma e/o di la duesma lego.

La konsequi di la zeroesma lego es importega : ol donas la yuro pri roboti por ataquar su a di homi, se ta homi uzas humaro en danjero.

Imituro di ta tri legi havis skribita per Roland C. Wagner : la tri sexua robotala-legi.