Morto
From Wikipedia
Morto esas la definitiva halto di vivala funcioni.
En biologio, esas asimilado di nutrivi, respirado, funcionado di centrala nervala sistemo. On distingas de temporala halto (hivernado, glaciigo). Ol esas sequinta di putrado di morta organismo pro agivo di bakterii o manj-kadavri.
La celulala morto esas la halto di baz-funcioni di celulo. Ol esas nominita programeso kande ol eventas pos la celulala programo imperas la generala halto di celulala funcioni (on parlas lore di apoptozo). La celulo povas anke mortar pro mankas nutrivi od oxo, o lezuro, provokita per exemplo da extera mekanika o kemiala agivo, o per uzita di propra moyeni di celulo per altra funciono ke lua iniciala en la kazo di virala infekto.
[redaktar] Quale mortas on ?
Vivo dependas de la bona operaco di certa nombro di funcioni: respirado (en larja senco inkluzita oxo-distributo per sango-cirkulo), digestado, eksekreco (reni, hepato), la nervala kontrolo di organi, ec. Segun la alteradi subisita da la celuli, to vitala funcioni esas entravita, pos haltita. To esas lore la morto pro:
- nesufisanta respirala;
- desnutriva;
- venenago, per akumulo di venena substanci kustuma filtrita e eksekrecita da la reni e la hepato.
[redaktar] Medika-legala defino
La cerebrala morto indikas la halto di elektra-encefalografika signali di humala cerebro. To esas de ta kriterio ke on konstatas la morto di persono en legala medicino.
Ta legala defino esas importanta, nam to esas ol qua permisas agi tale ke l'organi-sustraciono per la transplantaco.
