Zèlvermiew
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
De zèlvermiew (Larus argentatus) is 'ne vogel oet de familie Miewe (Laridae), dee langs de meiste köste vaan Europa veurkump. Daoneve zuut me ze ouch in Canada en de Vereinegde Staote aon de kös, en in Europese len ummer dèkser in 't binneland.
Inhawd |
[bewirk] Aontalle en oontwikkeling
De zèlvermiew is in 't waterriek Nederland hiel algemein: me sjat 't aontal breujpare op 62.000 tot 67.000. In 't Belsj ligk 't aontal väöl lieger: tösse 1700 en 1800. In Nederland naom 't aontal zèlvermiewe tot aon d'n Twiede Wereldoorlog touw, daonao naom 't eve aof door eierrouf en jach. In de lèste decennia is de populatie weer herstèld door besjermingsmaotregele. Door herintroductie vaan vósse in 't duingebeed kaom de vogel weer get mier oonder drök te stoon. Dao steit tegeneuver tot ze sins de jaore zesteg ummer mier in 't binneland (inclusief de bei Limbörge) te zien is.
[bewirk] Versjijning
De zèlvermiew mit 55 tot 66 centimeter en heet 'n vleugelspanwijde vaan oongeveer 145 centimeter; 't menneke is get groeter es 't vruiwke. 't Verekleid is wit, mèt grijze mantel en bovevleugels en zwarte vleugelpunte. De kleur vaan de pu varieert vaan greungeel via geel en vleiskleureg tot raos en roedechteg, aofhenkelik vaan oondersoort. In eus streke zien raoze en vleiskleurege pu 't mies gebrukelik. Oonderop z'ne helgele snavel heet de zèlvermiew 'n karakteristieke roej vlek. De ouge zien geel, mèt 'ne zwarte pupil en 'n roej umranding. 't Winterkleid versjèlt aamper vaan 't zomerkleid: de vogel heet daan gries striepe op de kop, nak en boors.
[bewirk] Juveniel stadia
De zèlvermiew heet neet minder es veer versjèllende uterlike stadia, boe-in allein de kleur vaan de pu dezelfde blijf. De jónge weure mèt brojn vere gebore, die ummer witter kleure. De ouge zien in 't begin nog zwart, zoetot de jónge neet gemekelik te oondersjeie zien vaan die vaan de störmmiew of de klein mantelmiew.
[bewirk] Versjèl mèt ander miewesaorte
- Vaan de störmmiew is de zèlvermiew te oondersjeie door de kleineren umvaank, de gans zwarte ouge en 't oontbreke vaan de roej vlek op de snavel bij de störmmiew. De störmmiew heet globaal genómme 'n vrunteliker versjijning es de zèlvermiew.
- Vaan de geelpoetmiew is ze te oondersjeie doortot ze raos pu heet, teminste de in eus gebeed veurkoumende oondersaorte. Aander versjèlle zien hiel subtiel en beperke ziech tot klein versjèlle in de vereteikening. 't Gedrag vaan de bei veugelsoorte is ouch oongeveer 'tzelfde.
- Vaan de kokmiew is ze gemekelik te oondersjeie door de witte, neet zwarte kop. In de winter verluis de kokmiew evels zien karakteristieke teikening en kin wel verwarring oontstoon.
- Vaan de kleine en groete börregemeister is de zèlvermiew te oondersjeie door de zwarte vleugelpunte, die de börregemeisters neet höbbe.
[bewirk] Gedraag en veurtplanting
De zèlvermiew leef euver 't algemein in groete grópe bijein. Ze breuje in kolonies en trèkke dèks ouch mèt mier exemplaire nao 't binneland. Zèlvermiewe zien echte standveugel, die ziech good aon lieg temperature aon kinne passe. Wel pare ze meistens in e beperkter gebeed es boe ze foeragere; in de paartied zien belangriek väöl minder zèlvermiewe in 't binneland en belangriek mier in 't kösgebeed te vinde.
Tösse veer en zeve jaor deit de zèlvermiew dreuver um geslachsriep te weure. Ze breujt in groete kolonies meistal bij zie en lègk gewuunlik drei eier in e nes wat zjus op de groond gemaak weurt. Zoe'n neste zien gemekelik te bereike veur roufdiere wie ratte en vósse.
[bewirk] Dieet
Zèlvermiewe zien alleseters, die vaan nature evels veural sjelpdiere en klein vèsse ete. Ouch pieringe en vogeljónge stoon op 't menu. In 't binneland ete ze nog väöl ander bieste; bovedeen kinne ze ouch nog minselik aofval wie appelekitsje, friete en vaan alles wat op drekstortplaotse te vinde is vertere. Miewe ete dèks zoeväöl tot ze daonao e tiedsje neet mie kinne vlege; woersjienelik doen ze dit um in tije vaan sjaarsde zoonder ete te kinne.
