Penjum
Ut Wikipedy
Penjum (Offisjeel Pingjum) is in terpdoarp yn de gemeente Wûnseradiel, mei 645 ynwenners (1 jannewaris 2005).
Ynhâld |
[bewurkje seksje] Geografy
It doarp leit yn it noardlik part fan de gemeente, yn de Lytse Bouhoeke, likernôch 4 km noardeast fan de Ofslútdyk. In part fan de huzen wurdt brûkt as rekreaasjewente. Ek de buorskippen de Nes, de Rige, de Blokken, Boatlân en Lytse Penjum wurde ta it gebiet fan Penjum rekkene.
Súdeastlik fan it doarp leit 2 km fierder Wytmarsum, dêr't it fia de Mulierleane mei ferbûn is. De Penjumer Feart ferbynt it doarp ticht by Wytmarsum mei de Wytmarsumer Feart dy't ferbining jout mei Harns, Frjentsjer en Boalsert.
[bewurkje seksje] Skiednis
Penjum is ûntstien op de súdlike kwelderrêch fan de Mjenje, in âlde see-earm fan de Waadsee. It gebiet waard nei alle gedachten foar Kristus al bewenne. Doe't yn de 19e ieu de terp ôfgroeven waard, waard in Romeinsk byldsje fûn fan de god Merkuer. Lykwols wurdt oannaam dat de terp nei de Romeinske tiid wêr ferlitten is oant der yn de 5e ieu nije bewenning kaam. De namme Penjum is in namme op -um, dat it kin ferklearre wurde as "Penningahiem", it plak fan Penniga.
Yn 1186 is noardwest fan Penjum troch kleaster Lidlum it kleaster Vinea Domini stifte. Dat hat oant 1570 in kleaster west. Yn 1612 wie de tsjerke sa brekfallich wurden dat it kleaster ôfbrutsen waard. De tsjerke yn it doarp wurdt al neamd op in list út 1270. Oan de ein fan de 15e ieu waard it doarp ferskate kearen plondere en brânskat, en mooglik as gefolch dêrfan waard yn 1500 in nije tsjerke boud. Yn 1524 waard Minne Simens hjir oansteld as fikaris.
Doe't yn de nacht fan 3 op 4 febrewaris 1825 de Frysje diken trochbrutsen ûnder in fleanende westerstoarm, waard Penjum ûntsjoen, troch de dyk om it doarp, de 'Penjumer Halsbân. Yn de flagge stiet ek de Penjumer Gouden Halsbân, de ring fan seediken dy't ieuwenlang it doarp beskerme hawwe tsjin de see. Omdat de famylje Hiddema dy't de stins by it doarp bewennen in leelje yn it wapen hienen stiet ek in giele leelje yn it doarpswapen.
Op 16 april 1945 begûn yn Penjum in fûl gefjocht tusken it Kanadeeske Earste leger en in groep fan Dútske skerpskutters dy't de ôftocht fan Dútske troepen oer de Ofslútdyk befeiligje moasten. 39 minsken bleaunen dea, 46 Dútsers, 1 Kanadees en 6 boargers.
[bewurkje seksje] De Fermanje te Pingjum
Ien fan de moaiste en meaest karakteristike skûltsjerkjes fan Fryslân is wol de Fermanje fan Pengjum. It boujier fan it tsjerkje is net krekt bekend, mar wierskynlik is it fan begjin 1600. Fan de strjittekant ôf is der noch net folle bysûnders te sjen oan it rychje wenhuzen. Mar efter de karakteristike kosterswente leit it fraaie skûltsjerkje. De ynrjochting is tige ienfâldich. Banken rûnom foar de bruorren, stuollen yn 'e midden foar de susters, in preekstoel en ek in lessener foar de foarsjonger. Yn 1983 binne tsjerke en wenhûs hielendal restaurearre wêrby it doel wie om safolle mooglik de âlde situaasje te hanthavenjen.
It doopsgesinde skûltsjerkje fan Penjum wurdt troch Mennisten út de hiele wrâld oandien. Yn it tsjerkje wurdt in diasearje oer it libben fan Minne Simens fertoand.
[bewurkje seksje] Mienskip
Fjouwer kear jiers ferskynt doarpskrantje Yn'e Halsbân in Penjum. Ona de Grutte Buorren stiet doarpshûs De Gouden Hoep.
[bewurkje seksje] Ferneamde Penjumers
- De wiskundige Obbe Sickes Bangma is hjir berne.
- De kabaretier Rients Gratama wenne doe't er jong wie yn Penjum.
- De âld-hurdrider Jan Ykema wennet hjir.
[bewurkje seksje] Untwikkeling ynwennertal
- 2005 - 645
- 2004 - 670
- 2003 - 663
- 2002 - 656
- 2001 - 654
- 2000 - 656
- 1998 - 646
- 1974 - 641
- 1969 - 780
- 1964 - 860
- 1959 - 915
- 1954 - 950
- 1913 - 969
- 1875 - 1.072
- 1848 - 682
- 1830 - 658
- 1825 - 618
- 1823 - 637
- 1811 - 553
[bewurkje seksje] Strjitten
Boatlân, Bûtendyk, Buorrenleane, De Alde Haven, De Blokken, De Kamp, Geert Gratamastrjitte, Grutte Buorren, Lyts Hústerwei, Lytse Buorren, Lammert Scheltesstrjitte, Moleleane, Pim Mulierleane, Nesserleane, Oarlochssteech, Pibemaleane, Riegewei, Strânwei, Tsjerkepaad, Tsjerkestrjitte, Taekeleane, Waltingaleane.
