Polityk

Ut Wikipedy

Polityk omfet it ferdigenjen fan yndividuele en kollektive belangen yn de maatskippij, de middels dy't dêrby brûkt wurde en de karren dy't dêrby dien wurde. Hjirby wurdt meast in útsûndering makke foar karren dy't mei geweld ôftwongen wurde. In oare omskriuwing is dat polityk de ekonomy fan de macht is.

In part fan de polityk wurdt fêstlein yn de fasetten fan de steatsfoarm. Mar de polityk omfettet ek de ynfloed bûten it regear om en ek yn oare situaasjes as de lagen fan bestjoer.

De stúdzje dy't de fasetten fan de polityk bestudearret, is de politikology.

[bewurkje seksje] Lofts - Rjochts polityk

De measte politike analisten en politykussen partsjen de polityk yn in lofts en in rjochts part, it brûkme fan sintrale polityk, dat wol sizze it paad tusken lofts en rjochts kieze.

De betsjutting fan loftse en rjochtse polityk kin yn elts lân oars útlein wurde, mar ornaris hat rjochtse polityk te krijen mei konservatisme, rjocht en religy, wylst de loftse polityk mear sosjaal is mei bettere sûnnenssoarch, stypjen fan earme minsken en lykweardigens. De rjochtse polityk wurd faak keppele oan tradysjoneel, wylst loftse polityk yn it generaal betsjut it besykjen fan nije ideën.

Beskate politykussen hawwe besocht ienheid te meitsjen fan de skied tusken lofts en rjochts, lykas Manuel Gómez Morín, De Gaulle, Juan Peron, and Jean-Pierre Chevènement. Kristlike Demokrasy is nijsgjirrich omdat hja sizze in brêge foarmje te wollen tusken de loftse en rjochtse polityk. Manuel Gómez Morín yn it bysûnder is foar it ûntwikkeljen fan "nasjonale aksje" yn tsjinstelling ta lofts-rjochts polityk.

[bewurkje seksje] Politike streamingen

In politike streaming is in idee oer hoe't polityk dien wurde moat, en de minsken dy't it oer sa'n idee iens binne. Politike streamingen binne ûnder oaren:

[bewurkje seksje] Polityke partijen

Minsken dy't part fan deselde politike streaming binne, organisearje harren faak mei it doel diel tegearre diel te nimmen oan ferkiezings. Sa'n organisaasje is in politike partij.

In pear politike partijen dy't foar de Friezen yn it spier binne:

• deFriezen yn de Nederlânske provinsje Fryslân.
• de Fryske Nasjonale Partij yn de Nederlânske provinsje Fryslân.
• de Südschleswigsche Wählerverband (SSW) yn it Dútske Kreis Noard-Fryslân.
• Die Friesen yn East-Fryslân, Nedersaksen, Dútslân.
• Partij voor het Noorden yn de Nederlânske provinsje Fryslân en Grinslân.
• de Jeropeeske Frije Alliânsje fertsjinwurdiget de Westlauwerske en Noard-Friezen yn it Jeropeesk Parlemint.