Encyklopedija

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije

Encyklopedija (grjeksce εγκυκλοπαιδεία, egkyklopaideia, sformowana ze starogr. enkýklios kružny a paideía wučba, kubłanje). Zapřijeće, z kotrymž běše w 5. lětstotku př. n. l. uniwersalne kubłanje měnjene, dźe na Hippiasa z Elisa wróćo. Dźensa so pod encyklopediju strukturowane, po móžnosći wobsažne zwobraznjenje čłowjeskeje wědy rozumi, kotrež je dosć podrobne za wšědne wužiće. Nimo uniwersalnych encyklopedijow su tež fachowe encyklopedije z wobmjezowanjom na wěsty temy.

[wobdźěłać] Powšitkowne charakteristika

Encyklopedije hodźa so z pomocu kajkosćow předmjet, zaměr, metoda, rozrjadowanje a proces nastaća definować.

• Encyklopedije móža powšitkowne być; tajke hesła z rodźělnych předmjetow wobsahuja (Brockhaus, Encyclopaedia Britannica a pod.), abo so na wěsty předmjet abo wobłuk hesłow specializować; potom so zwjetša jako leksikon abo słownik woznamjenjeja (na př. kompjuterowy leksikon, leksikon rěčespyta, realny leksikon assyriologije a pod.), na wěste geografiske, kulturne polo abo na stawiznisku periodu (leksikon antiki, leksikon zažnych kulturow).
• Encyklopediske dźěła maja za cil, wažne zhromadźene znajomosće z wěsteho předmjeta přinjesć; w tutym zmyslu so přez podrobnosće a rozpjeće rozeznawaja. Zaměr dźěła móže tež cilowy kruh čitarjow; dźěćaca encyklopedija so z tema hinak rozestaja hač powšitkownja encyklopedija abo fachowe leksika.
• Historisce eksistujetej dwaj rozdźělnej typaj ćišćanych encyklopedijow: z alfabetiskim porjadom a hierarchiskim porjadom po kategorijach. Elektroniske encyklopedije zwjetša wobě metodźe zwjazuja, nimo toho zmóžnjeja přepytowanje, indeksowanje a mjezsobne wotkazy w měrje, kotraž je při ćišćanych dźěłach njepředstajomna.
• Encyklopediske dźěła so tež we wólbje swojich awtorow a editorow, we wašnju zhromadźowanja, w spušćomnosći a w spisowanju jednotliwych hesłow rozeznawaja. Awtorojo encyklopediskeho dźěła móža renoměrowani fachowcy we wotpowědnych předmjetach być, druhe moderne encyklopedije (mjez nimi tež Wikipedija) so přez wo wjele šěršeho kruha awtorow tworja.