Франческо Петрарка
Од Википедија, слободна енциклопедија
Франческо Петрарка (1304-1374) е најголемиот лиричар во предренесансата на италијанската литература кој оставил длабока трага во светската поезија, поттикнувајќи и благородни влијанија врз идните генерации поети, но и цели бранови епигони (имитатори). Во биографијата на Петрарка може да се најдат податоците дека тој бил овенчан поет и почитувана личност во своето време, уште за време на животот. Живеел материјално обезбеден од мецените, имајќи доволно време за своето творештво. Тој е првиот вистински лиричар во европската литература, поет-индивидуалист, свртен кон сопственото лирско Јас во поезијата, исполнет со вербата дека славата природно му припаѓа.
[уреди] Творештвото на Петрарка
Пишувал како Данте, на латински и на народен јазик. Како извонреден познавач на латинскиот јазик и како стилист кој умеел во него блескаво да се снајде, сметал дека со слава ќе се здобие токму со творбите на латински јазик. Меѓутоа, се случило спротивното. На латински објавил 43 книги епистоли (писма), од кои 24 се Пријателски, 17 Старечки (тука спаѓа и писмото До потомството), како и збирката Ненасловени писма, Различни писма (зачувани со грижата на оние кои ги добивале - од нив помалку се реконструира биографијата на поетот, а повеќе неговиот чувствен живот што е многу важен за разбирањето на неговата лирика на народен јазик). Петрарка го напишал на латински и епот Африка, што тој како овенчан поет бил должен да го напише. Единствените дела напишани на народен јазик се покусиот еп Триумф (во дантеовски терцини, во кој ја користел средновековната шема на визијата) и Канцониерот.
Во поезијата на Петрарка се забележуваат постојани мотиви што се повторуваат: убавината на Лаура, емоционалното доживување на природата, сеќавањето на средбите, безнадежни соништа за возвраќање на љубовта и сл. Во поезијата на Петрарка може да се согледа еден поинаков судир на средновековниот и предренесансниот начин на мислење. Она што кај Данте значи судир на догматското и на слободното мислење што е типично за идната ренесанса, кај Петрарка може да се нарече "судир на чувствувањата". Очигледно е дека во својот Канцониер тој се наоѓа меѓу потребата слободно да ги изрази сопствените чувства и идејата за чистотата што ја прокламира средновековниот морал. Токму затоа во неговата поезија имаме толку повторувања на мотивите, бидејќи вознемиреноста, борбата на совеста и љубовниот, еротскиот копнеж ја раздвојуваат личноста, па и делото станува така возбудено во разнебитеноста на својот лирски субјект.
[уреди] Петраркистички сонет
Во силното влијание што Петрарка го извршил врз своите европски колеги, влијанието на сонетот е необично важно за историјата на литературата. Сонети пред Петрарка имаат пишувано Данте и Кавалканте, но сепак Петрарка е авторот според кој италијанската верзија го добила своето име - петраркистички сонет.
