Brobargen

From Wikipedia

Wapen	Koort
Basisdaten
Bundsland:	Neddersassen
Landkreis:	Stood
Samtgemeen:	Olendörp
Gemeen:	Kronenborg
Flach:	6,06 km²
Inwahners:	226 (31. Dezember 2003)
Inwahnerdicht:	37,3 Inwahners op den km²
Hööch:	0 bet 17,5 m över NN
Postleettall:	21726 (oolt: 2164)
Vörwahl:	04140
Geograafsche Laag:	53° 36′ N, 009° 12′ O
Auto-Kennteken:	STD

Brobargen (hoochdüütsch Brobergen) is en Oort an de Oost in'n Landkreis Stood. De Oort is Deel vun de Gemeen Kronenborg un de Samtgemeen Olendörp.

Brobargen liggt rechts vun de Oost, doch en Deel vun de Gemarkung mit den „Höben“ liggt links vun'n Stroom un is dormit dat eenzige bewahnte links vun de Oost legene Rebeet vun'n Landkreis Stood.

[Ännern] Geografie

Plaan vun Brobargen
❶ wiest dat Dörpgemeenschopshuus oder Sport- un Kulturzentrum
❷ wiest de Freewillige Füerwehr
❸ wiest de Fähr över de Oost
† wiest de Karkhoffskapell

Brobargen liggt an'n Rand vun de Masch an de Oost, de Mehe münnt hier vun links in de Oost. Dör Brobargen föhrt de 2004 apente Düütsche Fährstraat Bremervöör - Kiel, de op 250 Kilometers Övergang över't Water vun alle Soorten verbinnt.

To Brobargen höört de Oortsdelen Brobargen, Barg, Höben un Hüttenbarg.

De Naveröörd sünd Kronenborg in'n Noorden, Olendörp in'n Oosten, Esdörp in'n Süüdoosten, Gröpel in'n Süüdwesten, Ostendörp in'n Landkreis Rodenborg (Wümm) in'n Oosten un Nindörp in'n Landkreis Cuxhoben in'n Noordwesten.

[Ännern] Historie

In en Oorkunn hebbt se in't Johr 1286 Brobargen as Brocberge dat eerste Maal nöömt. De Oortsnaam kummt vun en olen Naam, de de Bargen in'n Brook betekent. Disse Naam is al veel öller as de hüdige Oort un meen dormals den helen Afsnitt de Oost lang vun Gröpel bet na Burweg.

1141 segg ene Oorkunn vun den Graaf Rudolf vun Stood, dat de dree Bröder Dudo, Adiko un Ricbert dat Marienklooster in Stood grünnt hebbt un denn een vun de dree Brobargen as Lehn kreeg. Dormals weer noch de hele Gegend meent, doch al 1286 nöömt sik een vun ehr Nafohren Otto de Brocberge, de sienen Seet op en wohrschienlich üm 1270 opkamene Borg, de borch to brogberghen, harr. In't Rebeet vun de Borg harr dat al fröher en annere Borg, de Müggenburg, geven, vun de wi hüüt aver nix mehr weten doot as dat se existeer. To disse Tiet existeren in't Ümfeld vun de Borg en poor Wahnsteden, de nu dat eerste Maal Brobargen nöömt warrn köönt.

In't Johr 1364 warrt dat eerste Maal seggt, dat in Brobargen ene Kapell bestahn harr. 1525 warrt in ene Gerichtsakte seggt, dat för en poor Johren en Roland in Brobargen stahn hebben schull: Ist allda ufm Damm für wenig jaren ein geschnitztes Bilde gestanden, das man Rolandt geheißen, welches Leute noch gedenken können.

Dat Adelsslecht vun Brobargen seet op dat Goot Hollener Höben, bet se 1618 utstarven sünd.

Bet to'n Dörtigjohrigen Krieg harr dat bi Brobargen ene Togbrüch över de Oost geven. De Truppen vun Tilly hebbt se woll üm 1628 nedderbrannt, üm en Angreep vun de Dänen tovör to kamen. Korte Tiet later hebbt se denn dat eerste Maal en Prahm bedreven, üm an de op de anner Siet Oost legenen Feller to recken.

Dat Besittrecht an den Oort wanner in de Johren, de nu kemen, dör mehr Hännen, tomehrst Kooplüüd ut Hamborg, bet 1837 de inheemschen Buern den Oort freekööpt un opdeelt hebbt.

In't 19. un to Anfang vun't 20. Johrhunnert geev dat vele Tegeleen an de Oost, de ut den Kleebodden an'n Stroom Tegels brennen dein.

Gedenkteller to de 700-Johr-Fier vun Brobargen, de dat Gootshuus op'n Höben wiest

Dat Gootshuus „Hollener Höben“ bi de Fährstell geev dat bet 1941, wörr denn aver wegen Bofälligkeit nedderreten. 1956 hebbt se an de sülve Stell den „Fährkrug“ nee boot, de Gasthuus un Wahnplatz vun'n Fährmann is.

[Ännern] Religion

Brobargen is evangeelsch-luthersch präägt un höört to de Karkengemeen Olendörp. De Oort hett en egenen Karkhoff an'n Oortsingang na Olendörp, to den ok en Karkhoffskapell höört, de männichmal ok för reguläre Gottsdeensten bruukt warrt.

[Ännern] Ingemenen

Mit de Gemeenreform 1972 wörrn de fröher sülvststännigen Gemenen Kronenborg un Brobargen to de Gemeen Kronenborg tohoopleggt.

[Ännern] Inwahnerentwickeln

1766 sünd in Brobargen 17 Füerstellen (also Wahnhüüs) vörhannen. De Inwahnertall steeg bet 1885 op 224, 1905 op 271, is aver denn bet 1970 wedder op 226 dalgahn. Vundaag hett de Oort 226 Inwahners.

[Ännern] Wapen

Dat Wapen vun Brobargen is vörn rood, achtern sülver dör Tinnensnitt spalten. De Gemeen Brobargen föhr dat Wapen siet den 31. März 1948 in Nafolg vun't fröheren Adelsslecht vun Brobargen. Na dat Ingemenen na Kronenborg is dat Brobarger Wapen siet 1983 ok vörn nerrn in't Gemeenwapen to sehn.

[Ännern] Stratennamen

Eerst mit de Gemeenreform wörrn de Stratennamen för de enkelten Straten fastleggt, vörher weren de Hüus vun'n ganzen Oort dörnummereert.

Barg (Berg) 

De Barg is en egen Oortsdeel vun Brobargen, de licht höger so wat 500 m vun den Hööftdeel vun Brobargen af liggt.

Boben in Dörp 

Boben in Dörp is een vun de beiden ok mit offiziellen Naam plattdüütschen Straten in Brobargen, de Naam meent den Deel vun'n Oort de baven in Richt vun de Geest liggt.

Fährstraat (Fährstraße) 

De Fährstraat is een vun de beiden Weeg, de to de Fähr föhrt.

Hüttenbarg (Hüttenberg) 

De Hüttenbarg liggt de Oost op't neegst un bestah toeerst ut eenfache Katen un Hütten.

Korte Straat (Kurze Straße) 

De Naam vun disse Straat twüschen Boben in Dörp un Schoolstraat mit blot een Huus seggt all'ns.

Neern in Dörp 

Neern in Dörp is een vun de beiden ok mit offiziellen Naam plattdüütschen Straten in Brobargen, de Naam meent den Deel vun'n Oort de nerrn in Richt vun de Oost liggt.

Schoolstraat (Schulstraße) 

In disse Straat leeg bet to'n 1. Dezember 1966 de ole Volksschool.

Gröpler Straat/Kronenborger Straat (Gräpeler Straße/Kranenburger Straße) 

Disse beiden Straten sünd ut de fröhere Ostestraat (Ostestraße) billt, de dör mehrere Gemenen langs de Oost güng, aver nu in de Gemeen Kronenborg anners nöömt is.

[Ännern] Kultur un Sehnswöördigkeiten

In Brobargen verkehrt en Prahm över de Oost, de Deel vun de Düütsche Fährstraat is. Bi de Fährstell liggt dat Gasthuus „Fährkrug“. Gasthuus un Fähr sünd besünners bi Radtouristen op Törns langs de Oost geern besöökt un bruukt.

In Brobargen gifft dat en aktiven Schüttenvereen, dat twee Daag lange Schüttenfest is elk Johr an't drüdde Juli-Wekenenn. Todem warrt dat Gemeenschopsleven in ene Freewillige Füerwehr un en nominellen Kriegervereen pleegt.

[Ännern] Weertschop un Infrastruktur

[Ännern] Verkehr

Brobargen is över de K 82 mit Gröpel un Kronenborg verbunnen. Disse Straat hett Ansluss an de B 73 bi Burweg un an de B 74 bi Öölm, de na Bremervöör wiederföhrt. Na Olendörp geiht de K 78, de na Himmelporten wiederföhrt un mit den Ansluss an de B 73 de wichtigste Verkehrsverbinnen na Stood un Hamborg is.

Dör de natürliche Barr, de de Oost billt un de dör de Fähr man blot slecht un in'n Winter gor nich överwunnen warrn kann, löppt de verkehrliche Kontakt mit de Rebeden westen vun de Oost tomehrst över de Brüchen bi Heckthusen un Bremervöör.

De Pennelverkehr na Hamborg löppt to'n Deel över den Bahnhoff in Himmelporten.

[Ännern] Persönlichkeiten

Brobargen is de Wahnoort vun'n Comictekner Dieter Kalenbach.

[Ännern] Literatur

• Friedrich Holst: Roland und die Kraniche, Die Geschichte der Ostedörfer Kranenburg und Brobergen (1983)
• Lühmann und Bohmbach: Die Geest und Buxtehude, Urgeschichtsland zwischen Urstromtälern (1984)
• Chronik der Dörfer Brobergen und Kranenburg, rutgeven vun de Volksbank Olendörp (2005)

[Ännern] Weblenken

• Websteed vun de Gemeen Kronenborg (hoochdüütsch)