1960-1969
Van Wikipedia
| Eeuwen: | 19e eeuw - 20e eeuw - 21e eeuw |
| Decennia: | 1930-1939 1940-1949 1950-1959 - 1960-1969 - 1970-1979 1980-1989 1990-1999 |
| Jaren: | 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 |
De jaren '60 (ook wel aangeduid met het germanisme "zestiger jaren" of het anglicisme "the sixties") staan bekend als de protestjaren of roaring sixties.
Inhoud |
[bewerk] Algemeen
De wederopbouw wordt afgesloten, al blijft de woningnood nog schrijnend. In Nederland komt een einde aan de geleide loonpolitiek, en de ene loongolf volgt op de andere. Geleidelijk aan doen koelkast, wasmachine, telefoon, televisie en auto hun intrede in de huishoudens.
[bewerk] Televisie
De intrede van de televisie veroorzaakt een complete verandering in het interieur. De (eet)tafel met de lamp erboven verdwijnt als het centrale punt van de huiskamer. Nieuw centrum is het bankstel, waarvan alle componenten gericht staan op het middelpunt: het TV-toestel.
In de tweede helft van het decennium komt er een tweede net. Met als gevolg dat het gezin moet kiezen: Nederland 1 of Nederland 2: de Rudi Carrell Show of een natuurfilm?
Het satirische programma van de VARA, Zo is het toevallig ook nog eens een keer vergelijkt de beeldcultuur met een godsdienst. Dit leidt tot hysterische reacties. Vooral Mies Bouwman, tot dan de heldin van Open het Dorp, moet het ontgelden.
[bewerk] Wetenschap en Techniek
De meest in het oog springende ontwikkeling is ongetwijfeld de ruimterace tussen de VS en de Sovjet-Unie met als hoogtepunt de eerste Maanlanding. De eerste kleurentelevisie en hifi-radio. De eerste IC's worden ontwikkeld wat de rekenmachine binnen bereik van (vooralsnog rijke) particulieren brengt.
[bewerk] Dekolonisatie
In de jaren zestig werden in hoog tempo de meeste overblijvende kolonies, vooral in Afrika, onafhankelijk. Met de onafhankelijkheid kwamen echter ook nieuwe problemen: Veel landen werden al snel politiek instabiel en bendeleiders, legerleiders en zelfbenoemde ¨volksvertegenwoordigers¨ streden om de macht. Het resultaat was meestal dat een dictatuur werd gevestigd in de voormalige kolonie waarbij de potentiële rijkdommen van het land in de zakken verdwenen van de dictator en zijn kliek. Het ironische van deze zakkenvullerij is dat de gestolen rijkdommen nu bijna geheel naar westerse banken, beleggingsfondsen en groeimarkten gesluisd werden. De inheemse bevolking was veelal slechter af onder hun inheemse dictators dan onder het voormalige koloniale bewind want vaak werden toen de winsten die in het land gemaakt werden weer geïnvesteerd in infrastructuur en objecten als ziekenhuizen en scholen in de kolonie zelf wat dan ook de inheemsen tengoede kwam.
Ook waren de grenzen tussen de nieuwe landen nog de oude koloniale grenzen, die vaak weinig of niets te maken hadden met de verdeling van de diverse bevolkingsgroepen over het gebied wat dan bijna onvermijdelijk tot spanningen tussen deze verschillende bevolkingsgroepen leidde. In bijvoorbeeld Congo (Leopoldville) probeerde de provincie Katanga zich onafhankelijk te maken, en kwam het tot een burgeroorlog. Wellicht nog bloediger was de Biafra-oorlog tussen Nigeria en de opstandige provincie Biafra (1967-1970).
[bewerk] Oorlog in Vietnam
Vietnam was na de onafhankelijkheid verdeeld in een noordelijk en een zuidelijk deel. Het noordelijke deel was communistisch, het zuidelijke deel was pro-Amerikaans. De verdeling was oorspronkelijk bedoeld tijdelijk te zijn, tot verkiezingen hadden plaatsgevonden, maar geen van beide helften leek van zins deze daadwerkelijk doorgang te doen vinden. Wel was er in het zuiden een communistische guerrillagroep, bekend in het westen als de Vietcong.
De Amerikanen stuurden 'militaire adviseurs' naar Zuid-Vietnam, en raakte geleidelijk aan steeds meer betrokken in de oorlog. Uiteindelijk werd in 1964 de Amerikaanse aanwezigheid op grote schaal opgevoerd, met zowel grondtroepen als grootschalige luchtsteun. Ondanks steeds hardere militaire acties, slaagden Amerikanen en Zuid-Vietnamezen er niet in om de tegenstander echt terug te drijven.
In de Verenigde Staten ontstond er ook weerstand tegen de oorlog. Sommigen, vooral jonge linkse mensen, achtten de oorlog een foute inmenging in een binnenlands conflict. Hiertegenover stelde de gevestigde orde de dominotheorie: Als Vietnam communistisch werd, zouden vervolgens een voor een ook de andere landen in de regio volgen. Daarnaast waren er problemen wegens de vele doden die de oorlog eiste, het schijnbare gebrek aan vooruitgang, en berichten van ernstige mensenrechtenschendingen (zoals het bloedbad van My Lai) door de Amerikanen en Zuid-Vietnamezen.
Richard Nixon trachtte de Amerikanen geleidelijk uit Vietnam terug te trekken, maar het duurde nog tot in 1973 een vredesakkoord werd getekend, voor de Amerikaanse militairen daadwerkelijk uit Vietnam vertrokken. Intern ging de oorlog echter verder, en in 1975-1976 werd Zuid-Vietnam door de Noord-Vietnamezen veroverd, waarna het land onder een communistische regering verenigd werd.
[bewerk] Andere gebeurtenissen in de jaren '60
- Snelle economische groei in het westen; opkomst van Japan als economische grootmacht
- Opkomst van de burgerrechtenbeweging in de Verenigde Staten
- Jongerencultuur, studentenrevolte, provo, flower power
- in 1968 breekt de Hongkonggriep uit die tot 1970 ongeveer 1 miljoen mensen het leven kost
- Tweede Vaticaans Concilie
