Aki (boom)
Van Wikipedia
| Aki (boom) | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Open doosvrucht |
|||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||||
| Blighia sapida K.D.Koenig (1806) |
|||||||||||||||||||
 Bloeiwijze |
|||||||||||||||||||
 Gesloten doosvrucht |
De aki (Blighia sapida) is een tot 25 meter hoge groenblijvende boom, met een korte stam en een brede kroon uit de Sapindaceae. De alternerend geplaatste bladeren zijn geveerd in drie tot zes deelblaadjes. De deelblaadjes zijn breed-lancetvormig en gespitst, van boven glanzend en tot 30 x 16 cm groot. De gedeeltelijk tweeslachtige bloemetjes groeien in tot 18 cm grote trossen.
De vrucht groeit in grote trossen. De vrucht is een breed-peervormige, stomp driekantige tot 13 cm lange doosvrucht. De felrode, bij gesloten vruchten gladde en glanzende schil, splijt volrijp drie-kleppig open. De doosvrucht heeft drie kamers met drie zaden, die tevoorschijn komen als de vrucht zich opent.
De gelige zaadmantels van rijpe geopende vruchten zijn eetbaar. Zij hebben een nootachtige smaak. De zaadmantels zijn rauw eetbaar, maar ze worden meestal kort in melk of water gekookt om ze daarna in boter of olie te bakken en ze als kruidig ingrediënt in vis en vleesgerechten, soepen en sauzen te gebruiken. Alleen volrijpe, van schil en zaad ontdane zaadmantels zijn eetbaar en pas nadat de vrucht vanzelf is opengespleten. De zaden en onrijpe zaadmantels zijn giftig (hypoglycine) en kunnen dodelijk zijn.
De aki komt oorspronkelijk uit tropisch West-Afrika en is daar een populair gewas. Met de slaventransporten kwam deze plant in het Caribisch gebied terecht. In Zuid-Amerika en Azië ziet men de plant zelden. In Nederland wordt de vrucht soms ingeblikt aangeboden in toko's.
