Binnenlandse Veiligheidsdienst
Van Wikipedia
Voor België zie Staatsveiligheid (België).
De Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) was een Nederlandse overheidsorganisatie voor binnenlandse veiligheid. De dienst zetelde in Den Haag, en werd in 1949 opgericht, als opvolger van het Bureau Nationale Veiligheid (BNV). Per 29 mei 2002 is de dienst Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) gaan heten.
Inhoud |
[bewerk] Taakomschrijving
Volgens artikel 8 lid 2 onder a van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten had de BVD onder andere tot taak 'gegevens te verzamelen omtrent personen en organisaties die aanleiding geven tot het ernstige vermoeden dat zij een gevaar vormen voor het voortbestaan van de democratische rechtsorde, dan wel voor de veiligheid of voor andere gewichtige belangen van de staat.'
De BVD beschikte over eigen afdelingen op de Nederlandse ambassades in Washington, Caracas, Amman, Singapore en Moskou.
[bewerk] Communisme
Gedurende de Koude Oorlog vormde het communisme het belangrijkste aandachtsveld. De BVD onderzocht spionage vanuit Oost-Europa, en hield de Communistische Partij Nederland (CPN) in de gaten.
Minister-president Drees gaf de dienst in 1951 opdracht de antecedenten na te trekken van ambtenaren die werden verdacht van communistische sympathieën. Ambtenaren was het voortaan verboden lid te zijn van de CPN en aan de partij gelieerde organisaties, waaronder de communistische vakbond Eenheids Vakcentrale (EVC). Het antecedentenonderzoek werd bovendien de standaardprocedure bij het aannemen van nieuwe ambtenaren.
Ook kreeg de BVD opdracht interneringsplannen voor te bereiden. Wanneer de alom gevreesde Derde Wereldoorlog zou uitbreken en Russische troepen voet op Nederlandse bodem zouden zetten, viel niet uit te sluiten dat de communisten in eigen land de zijde van de bezetter kozen, zo redeneerde het kabinet. In 1949 had CPN-leider Paul de Groot nog gewaarschuwd dat de CPN bij een invasie de zijde van de Russen zou kiezen. Onder de codenaam Operatie Diepvries begon de BVD daarom in 1952 een lijst van staatsgevaarlijke personen aan te leggen, waarop hoofdzakelijk communisten figureerden. In geval van oorlog, bezetting of grote internationale dreiging dienden deze subversieve elementen onverwijld in de kraag te worden gevat, om vervolgens in kampen geïnterneerd te worden.
De dienst hielp door middel van een infiltrant met de oprichting van de Kommunistiese Eenheidsbeweging Nederland (marxisties leninisties) (KEN(ml), die een voortzetting was van een maoïstische afsplising van de CPN, en richtte in 1970 tevens de Marxistisch-Leninistische Partij Nederland (MLPN) op, een pseudo-maoïstische partij die geheel bestond uit BVD'ers. De bedoeling hiervan was de aanhang van de maoïsten in Nederland te peilen, en financiële steun door de Volksrepubliek China af te romen.
[bewerk] Verdere geschiedenis
In de jaren zeventig begon de dienst zich ook op gewelddadige groeperingen in Nederland te richten, met name op Zuid-Molukkers. Daarnaast hield de dienst de internationale wapenhandel in het oog, en buitenlandse inlichtingendiensten in Nederland.
Begin 1989 werd Arthur Docters van Leeuwen hoofd van de BVD. Onder zijn leiding werd de aandacht van het communisme verlegd naar corruptie en georganiseerde misdaad. In deze periode pleegde de binnenlandse terroristische groep RaRa gelijktijdig aanslagen op het woonhuis van staatssecretaris Aad Kosto, en op het ministerie van sociale zaken (1991). In 1993 volgde een RaRa-aanslag op het ministerie van binnenlandse zaken. De aanslagen konden niet worden opgelost.
Docters van Leeuwen werd in 1995 opgevolgd door viceadmiraal Nico Buis, die al na anderhalf jaar opstapte, en in 1997 werd opgevolgd door politie-chef Sybrand van Hulst.
Onder Van Hulst werd de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten door de Tweede Kamer geloodst. De BVD kreeg ruimere taken en bevoegdheden, en de dienst werd op 29 mei 2002 omgedoopt tot Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
[bewerk] Margarita-affaire
Begin 2000 stelde de BVD op verzoek van de directeur van het Kabinet der Koningin (KdK) een onderzoek in naar Edwin de Roy van Zuydewijn, de partner van Prinses Margarita. Vervolgens werd het rapport aan KdK-directeur Felix Rhodius verstrekt, die het ter inzage gaf aan Margarita's vader Carlos Hugo, haar broer Carlos, en haar grootvader Prins Bernhard. Dit alles geschiedde zonder toestemming van de verantwoordelijke minister. Toen dit in 2003 aan het licht kwam, werd de gang van zaken door minister-president Balkenende verdedigd. Het Kabinet der Koningin plaatste hij echter onder zijn directe controle.
[bewerk] Enkele BVD-ers
Rita Verdonk was van 1996 tot 1999 directeur Staatsveiligheid bij de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Daarnaast werkten zowel de vader van Theo van Gogh als van Tomas Ross bij de BVD.
[bewerk] Externe links
[bewerk] Boeken
- In dienst van de BVD: Spionage en contraspionage in Nederland, Frits Hoekstra (ISBN 9085060230)
- Geschiedenis van de Binnenlandse Veiligheidsdienst, Dick Engelen (ISBN 9012082501)
- De geheime dienst: verhalen over de BVD, Chris Vos (ISBN 9085061814)(boek + DVD)
