Rita Verdonk
Van Wikipedia
| Rita Verdonk | |
|---|---|
 |
|
|
|
|
| Geboren | 18 oktober 1955 |
| Functie | Lid Tweede Kamer |
| Partij | VVD |
| Titulatuur | drs. |
| Politieke loopbaan | |
| 2003-2006 | Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie |
| 2006-2007 | Minister voor Integratie, Jeugdbescherming, Preventie en Reclassering |
| 2006-heden | Lid Tweede Kamer |
| Parlement & Politiek - biografie (bron) | |
| Portaal Politiek | |
Maria Cornelia Frederika (Rita) Verdonk (Utrecht, 18 oktober 1955) is een Nederlands politica. Namens de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) maakt ze deel uit van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Eerder was ze minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie en minister voor Integratie, Jeugdbescherming, Preventie en Reclassering in de kabinetten Balkenende II en Balkenende III.
Biografie
Na het behalen van haar Atheneum-diploma aan het Niels Stensencollege te Utrecht studeerde zij sociologie (specialisatie organisatiesociologie) en criminologie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen (doctoraalexamen 1983). In deze tijd was ze actief voor de Pacifistisch Socialistische Partij (PSP).
Rita Verdonk was daarna tot 1996 werkzaam bij het ministerie van Justitie. Tot 1984 was ze directiestagiair bij de Directie Gevangeniswezen. Zij was tot 1988 adjunct-directeur van het Huis van Bewaring te Scheveningen en aansluitend plaatsvervangend directeur van de Penitentiaire Inrichtingen 'De Schie' te Rotterdam. Van 1992 tot 1996 vervulde zij diverse managementfuncties op het ministerie van Justitie zowel bij de directie Gevangeniswezen als bij de Justitiële Jeugd- en TBS-inrichtingen.
Verdonk was daarna tot 1999 directeur Staatsveiligheid bij de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Tot 2002 was zij werkzaam als senior manager/directeur bij accountantsorganisatie KPMG, en tot 2003 als directeur bij Atos (KPMG) Consulting.
Zij werd op 27 mei 2003 benoemd tot minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie in het tweede Kabinet-Balkenende. Verdonk is lid van de VVD sinds 2002.
Op 5 april 2006 maakte zij bekend kandidaat-lijsttrekker te zijn voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2006. Na haar bekendmaking steeg de VVD in de peilingen. Omdat de stemprocedure fraudegevoelig zou zijn, eiste ze bij de verkiezing de aanwezigheid van eigen waarnemers. Ondanks peilingen onder de bevolking die de voorkeur gaven aan Verdonk werd op 31 mei 2006 bekend dat niet zij maar Mark Rutte de lijsttrekker voor de VVD was geworden. Na afloop van de verkiezingen bleek zij 620.555 stemmen te hebben gekregen, 67.355 meer dan Rutte, hiermee een unicum in de Nederlandse parlementaire geschiedenis vestigend daar dit de eerste keer is dat een lijsttrekker niet de meeste stemmen van de lijst heeft gekregen.
Naar aanleiding van het grote aantal voorkeursstemmen, vroeg zij op 28 november 2006 het bestuur van de VVD om te onderzoeken welke consequenties dit zou moeten hebben. Frits Bolkestein en Hans Wiegel gaven aan zitting te willen nemen in een in te stellen adviescommissie. Naar aanleiding van dit verzoek kwam de Tweede Kamerfractie van de VVD in spoedberaad bijeen om over dit verzoek te praten. De fractie gaf aan niet in te willen gaan op het verzoek van Verdonk en dat er geen discussie mogelijk was over het leiderschap.
Beleid en publieke opinie
Verdonk werd vanwege haar portefeuille Vreemdelingenzaken en Integratie en de inhoud van haar beleid op die terreinen een van de bekendste politici uit het kabinet-Balkenende II. Verdonk voerde een streng beleid dat erop toezag dat de Vreemdelingenwet 2000 zoveel mogelijk nageleefd werd. De publieke opinie over haar beleid is zeer sterk verdeeld.[1][2][3] In december 2005 werd Verdonk door een kijkerspanel van de actualiteitenrubriek Twee Vandaag en door de lezers van de Volkskrant gekozen als beste politicus van het jaar. Ze werd tegelijkertijd derde in het TweeVandaag-rijtje 'slechtste politicus van het jaar'.[4] Ook was Verdonk de "winnaar" van de ‘Wie zien we liever niet terug in 2007’-verkiezing van Planet Internet.[5]
Verdonk was vooral als minister voor vreemdelingenzaken zowel zeer gehaat als zeer geliefd. Sommige mensen waardeerden haar om haar standvastigheid en consequente beleid, anderen hekelden haar om haar hardheid en soms onmenselijke uitzettingen.
Op het gebied van asielbeleid voerde Verdonk een terugkeerbeleid, waarbij ze zich baseerde op de Vreemdelingenwet van haar PvdA-voorganger Job Cohen, staatssecretaris van Justitie in het kabinet-Kok II. Ondanks publieke druk, mede georganiseerd door het televisieprogramma 26.000 gezichten, heeft Verdonk geen generaal pardon verstrekt aan een groep van 26.000 asielzoekers die al vóór de ingang van de nieuwe wet op 1 april 2001 hun asielverzoek hadden ingediend en die sindsdien in Nederland verblijven. Verdonk is er als minister van Vreemdelingenzaken niet in geslaagd de behandelingstermijnen van asielverzoeken te verkorten, een van de doelstellingen van de Vreemdelingenwet. De daling van het aantal ingediende asielverzoeken, die begon tijdens de regering van het kabinet-Kok II, zette zich onder haar leiding verder door. Ook werd onder haar ministerschap de Wet inburgering ingevoerd.
Dossiers onder ministerschap
Deportatiekwestie
Eind 2003 lanceerde Verdonk het plan om uitgeprocedeerde asielzoekers op straat te zetten. Op 18 december verklaarde de Tweede Kamerfractie van het CDA zich tegen. Hierdoor was er in de Kamer geen meerderheid meer voor dit plan.
Jan Pronk noemde als voorzitter van de Vereniging van Vluchtelingenorganisaties (VON) haar beleid begin 2004 het 'deporteren' van mensen. Deze term werd door Verdonk opgevat als een verwijzing naar de deportatie van Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zij weigerde Pronk daarom te accepteren als afgevaardigde van de VON. Pronk wees erop dat de IND het woord "deportatie" op dat moment ook gebruikte. De VON weigerde aanvankelijk een ander af te vaardigen, maar ging daar op voorstel van Pronk later toch mee akkoord.
Tevens is de uitzetting van 26.000 asielzoekers her en der in verband gebracht met de 25.000 Duitse Nederlanders die vlak na de Tweede Wereldoorlog in Operatie Black Tulip uitgezet zouden worden, omdat deze cijfers bijna overeenkomen.
Schipholbrand
Naar aanleiding van de Schipholbrand werden er (vooral op kraakpanden) diverse spandoeken opgehangen met beledigende teksten richting de minister. De spandoeken werden verwijderd op bevel van burgemeesters Cohen (Amsterdam), Wallage (Groningen) en Pop (Haarlem), en Rita Verdonk deed aangifte wegens smaad. De rechter besloot in een kort geding dat het verwijderen van de spandoeken onterecht was. Later gaf Verdonk een verblijfsvergunning aan 39 slachtoffers van de Schipholbrand.
Weigering hand schudden
Op 20 november 2004 weigerde de Syrische imam Ahmed Salam uit Tilburg op een bijeenkomst van circa 50 imams over de vrijheid van meningsuiting minister Verdonk de hand te schudden. Als verklaring hiervoor gaf hij "Dat mag niet van de Islam". Verdonk reageerde hierop met "Dan hebben we gelijk iets om over te praten". De dagen erna veroorzaakte dit incident veel commotie in de media en barstte de publieke discussie los of moslims verplicht beter moeten integreren.
Ook heeft Verdonk later gedreigd een imam het land uit te zetten wegens controversiële uitspraken.
Congoaffaire
In december 2005 bleek dat minister Verdonk de Tweede Kamer onjuist en onvolledig had geïnformeerd over Congolese uitgeprocedeerde asielzoekers. Onder Verdonks verantwoordelijkheid werd aan Congolese autoriteiten informatie verstrekt over de asielzoekers. Die handelwijze is niet toegestaan. Verdonk ontkende deze feiten aanvankelijk. De oppositie in de Kamer vond dit reden voor de minister om af te treden. Na het aanbieden van excuses aan de Kamer door de minister, haalde de motie het niet.
Gedragscode voor gemeenten
In januari 2006 stelde Verdonk in een interview dat op straat in Nederland alleen Nederlands gesproken zou moeten worden, en dat overheden hiervoor een gedragscode zouden moeten opstellen. In de stad Rotterdam kende men al richtlijnen voor een dergelijke gedragscode. Terwijl er onduidelijkheid was gerezen over de formele status van zo'n eventuele gedragscode en de wettigheid van een eventueel verbod op het spreken van andere talen dan het Nederlands in het publieke domein, en verschillende VVD-partijgenoten (zoals Laetitia Griffith) en de JOVD het niet met haar plan eens bleken te zijn, nuanceerde minister Verdonk haar uiting daags na de ophef.
Taida Pasić
Begin januari 2006 kwam minister Verdonk in het nieuws door de ophef rond Taida Pasić, een 18-jarige vrouw uit Kosovo die na de Navo-bombardementen in 1999 met haar ouders naar Nederland was gekomen. Begin 2005 keerde de familie Pasic vrijwillig terug naar Kosovo. Het kreeg daarvoor van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) 6800 euro mee om daar een nieuw leven op te bouwen. In 2005 keerde Pasić op een Frans toeristenvisum terug naar Nederland en kwam zij via omwegen terecht bij een pleeggezin in Winterswijk om alsnog haar school af te maken. In januari 2006 kwam de zaak in het nieuws nadat zij op school werd aangehouden en in vreemdelingenbewaring genomen. Dit leidde tot veel verontwaardiging. Volgens Verdonk was dit gebaseerd op onvolledige informatie en was er een eenzijdig beeld van de handelswijze en houding van de IND en Verdonk in de kwestie. Nadat Verdonk in 2005 had aankondigd, na afspraken met de Tweede Kamer, om in gevallen van volgens haar 'eenzijdige publiciteit over individuele asielzoekers' in te grijpen in de discussie, maakte zij gegevens bekend uit het IND-dossier over Pasić, waaronder informatie waaruit Verdonk concludeerde dat Pasić fraude zou hebben gepleegd om een toeristenvisum van Frankrijk te krijgen. Na kritiek van verschillende partijen in de Kamer zwakte Verdonk haar verwijt van "fraude" af tot "oneigenlijk gebruik". Ook stelde Verdonk dat Pasić haar school in eigen land zou kunnen afmaken. Dit werd door de advocaat van Pasić bestreden op grond van het feit dat er in Kosovo geen gelijkwaardig onderwijs aangeboden wordt. Eind april 2006 verliet Pasić Nederland opnieuw nadat de rechter minister Verdonk in het gelijk had gesteld. Zij legde haar VWO-examen af in de ambassade in Sarajevo en heeft haar diploma behaald. Zij is inmiddels op een studentenvisum teruggekeerd naar Nederland en aan een universitaire studie begonnen.
Naturalisatie Salomon Kalou
De Ivooriaanse voetballer Salomon Kalou vroeg in 2005 een naturalisatie tot Nederlander aan, om namens Nederland mee te kunnen doen aan het Wereldkampioenschap voetbal 2006. Verdonk wees deze aanvraag af omdat Kalou niet wist te slagen voor zijn inburgeringstest. De rechter stelde Verdonk in het gelijk.
Uitzetting van Iraanse homoseksuelen
In maart 2006 kwam minister Verdonk in opspraak omdat ze had aangekondigd door zullen te gaan met het uitzetten van homoseksuele vluchtelingen naar Iran, toen hier opheldering over was gevraagd door het COC. Reeds in juli 2005 werden er twee door Nederland uitgezette homo's in Iran tot de doodstraf veroordeeld en publiekelijk opgehangen. Verdonk verklaarde het land echter veilig: "Wie in Iran homo is hoeft er niet bang voor te zijn dat alleen het enkele feit dat iemand homo is, voor de Iraanse autoriteiten reden is tot uitvoeren van de doodstraf." Als reactie hierop stelde mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch op basis van eigen onderzoek dat "homo's in Iran systematisch worden vervolgd en een groot risico lopen op foltering en de doodstraf." Een meerderheid in de Tweede Kamer heeft Verdonk tot een tijdelijke stop gedwongen tot er meer onderzoek gedaan was. In oktober 2006 verklaarde Verdonk dat "Iraanse homo’s voortaan als een speciale risicogroep behandeld worden en zij niet zelf hoeven te bewijzen dat ze vanwege hun homoseksualiteit worden vervolgd."
Syrië-affaire
In april 2006 overleefde Verdonk voor de tweede maal een motie van afkeuring, ingediend wegens het niet volledig informeren van de Kamer en het verstrekken van de gegevens van 181 Syrische ex-asielzoekers aan de Syrische autoriteiten. Opmerkelijk aan deze motie is dat ze ondersteund werd door de SGP, die zelden moties van afkeuring steunt.
Nederlanderschap Ayaan Hirsi Ali en de val van Balkenende-II
In mei 2006 werd in een tv-uitzending van het documentaire-programma Zembla aangetoond dat VVD-Tweede Kamerlid Ayaan Hirsi Ali tijdens haar naturalisatieproces niet de waarheid gesproken had. Daags na de uitzending stelde Verdonk een onderzoek in, en kwam tot de conclusie dat Ayaan Hirsi Ali de Nederlandse nationaliteit formeel nooit zou hebben verkregen. Ze beriep zich hierbij op een arrest van de Hoge Raad waarin staat dat als er een valse naam wordt opgegeven de betreffende persoon wordt geacht het Nederlanderschap nooit te hebben verkregen. Verdonk verklaarde zelf "geen besluit" te hebben genomen maar de wet te hebben uitgevoerd, en daarbij de conclusie getrokken te hebben dat Hirsi Ali op basis van het arrest het Nederlanderschap nooit heeft gekregen. Voor de zaak definitief was afgerond, kondigde Hirsi Ali aan per direct haar werk als kamerlid op te zeggen en naar de Verenigde Staten te emigreren (wat ze al eerder van plan was). [6]
Met name door de grote snelheid van handelen werd de indruk gewekt dat de minister onzorgvuldig zou hebben gehandeld en niet alle bijzondere omstandigheden zou hebben onderzocht, waardoor Hirsi Ali mogelijk toch de Nederlandse nationaliteit had kunnen behouden. De Tweede Kamer nam moties aan waarin Verdonk alsnog dringend werd verzocht te gaan onderzoeken of zich dergelijke bijzondere omstandigheden hebben voorgedaan. Na een 11 uur durend debat in de Tweede Kamer beloofde Verdonk alsnog de zaak opnieuw te bekijken, om daags na het debat tijdens een partijbijeenkomst te verklaren niet tot een andere beslissing te kunnen komen voor Ayaan Hirsi Ali. Deze uitspraken zorgden ervoor dat minister-president Balkenende Verdonk op het matje riep en openlijk 'onder curatele' stelde om erop toe te zien dat de desbetreffende moties ook zouden worden nageleefd.
Verdonk overleefde donderdagochtend 29 juni 2006 een motie van afkeuring, maar deze zelfde motie leidde uiteindelijk tot de val van het kabinet over haar functioneren. D66 besloot zich namelijk terug te trekken uit de coalitie toen de motie werd afgewezen.
Ondanks grote druk van onder anderen D66 bleef Verdonk ook in Balkenende III minister. Ze had nog wel een gesprek met informateur Ruud Lubbers die samen met fractievoorzitter Mark Rutte enkele moeilijke dossiers had besproken. Onder haar ministerschap werd de inburgeringswet ingevoerd.
De gang van zaken in dit incident kwam haar, ook binnen haar eigen partij (de VVD)[7], op veel kritiek te staan [8]
Generaal pardon en motie van afkeuring
Na de verkiezingen van 22 november 2006 stemde de Kamer op 30 november, haar eerste werkdag, over een motie van PvdA-Kamerlid Dijsselbloem waarin Verdonk werd opgeroepen geen asielzoekers uit te zetten die langer dan vijf jaar in Nederland verblijven, in afwachting van een generaal pardon waarover in de coalitieonderhandelingen moet worden besloten. De motie werd met 75 tegen 74 aangenomen (het 150e Kamerlid Polderman was nog niet geïnstalleerd).[9] Verdonk weigerde daarop het meerderheidsbesluit van de Kamer uit te voeren omdat deze een 'beleidswijziging' zou inhouden en schorste de uitzetting slechts tijdelijk. Ondanks kritiek van de Kamer, en zelfs van de burgemeesters van de regio Twente die verklaarden dat hun politiekorps niet zou meewerken aan door de Kamer niet gewenste uitzettingen,[10] bleef het kabinet Verdonk steunen.
Op 12 december werd er in de avond motie 1113 aangenomen (75 stemmen voor, 72 tegen) die vroeg om een verlenging van de tijdelijke schorsing. Minister Verdonk vond dat dit zou neerkomen op een generaal pardon, en meende dat dit ook 200.000 ex-asielzoekers een verblijfsrecht zou kunnen opleveren; een opvatting die door de oppositie werd weersproken.[11] Ook vond zij dat ze het kabinetsbeleid moest uitvoeren en dat ze de wet moest handhaven, zoals de Partij voor de Vrijheid en de VVD van haar hadden gewild. Om deze redenen weigerde zij deze motie uit te voeren. Hierbij had zij de steun van het kabinet.
Op 13 december 2006 om even na half één 's nachts werd er door Kamerlid Dijsselbloem (PvdA) een motie van afkeuring ingediend tegen minister Verdonk. Dit omdat de minister weigerde om de eerder die dag aangenomen motie uit te voeren. De motie van afkeuring werd door de PvdA, SP, GroenLinks, ChristenUnie, D66 en Partij voor de Dieren gesteund. Het was voor het eerst dat er een motie van afkeuring werd aangenomen tegen een minister in een demissionair kabinet. De volgende dag werd besloten dat het deel vreemdelingenbeleid niet langer door Verdonk maar voortaan door Ernst Hirsch Ballin zou worden behandeld. Verdonk bleef 'in het landsbelang' aan als minister van Integratie en kreeg er de beleidsterreinen jeugdbescherming, preventie en reclassering bij. Uitzetting van asielzoekers zal niet worden uitgevoerd, aldus premier Balkenende in de Kamer, 'wanneer dat op humanitaire bezwaren stuit, in het bijzonder bij gezinnen met kinderen'.[12] Onduidelijk bleef vooralsnog bij welke precieze groep sprake is van dergelijke 'humanitaire bezwaren'.
De Tweede Kamer ging in meerderheid akkoord met deze regeling, die door D66-fractievoorzitter Pechtold evenwel werd gekenmerkt als een 'prostituering van het staatsrecht'.[13] Verdonks collega Gerrit Zalm noemde de situatie een 'zwarte dag' in de parlementaire geschiedenis [14]; niet vanwege de weigering van een minister om een meerderheidsbesluit uit te voeren of haar weigering op te stappen na een motie van afkeuring, maar omdat het besluit überhaupt genomen is. [15]
Omdat de VVD zich fel verzette tegen het besluit van een Kamermeerderheid om de uitzettingen van uitgeprocedeerde asielzoekers en de VVD zich hier niet mee kon verenigen, boden de VVD-bewindslieden op 13 december 2006 hun ontslag bij premier Balkenende aan. [16] Uiteindelijk hebben zij "in naam van het landsbelang" toch besloten de steun aan het kabinet niet op te zeggen, omdat het kabinet al demissionair was.[17] Was dit niet het geval geweest, dan was dit waarschijnlijk het derde kabinet-Balkenende op rij dat gevallen zou zijn.
Trivia
- In de satirische rubrieken van de televisieprogramma's Kopspijkers en Koppensnellers wordt Verdonk gepersifleerd door Ellen Pieters.
- In het Sinterklaasjournaal van 2005, dat door de NPS wordt geproduceerd, werd een 'mevrouw Verdonk' ten tonele gevoerd die de bij haar logerende zwarte piet niet wilde 'uitzetten'. Ook meldde zij dat de Piet al goed geïntegreerd was.
- Op 2 december 2005 is door de Stichting Een Royaal Gebaar bij de Hoofdofficier van Justitie van het ressort Haarlem aangifte gedaan tegen minister Verdonk wegens onder meer dood door nalatigheid. Deze aangifte is mede ondertekend door meer dan 9000 Nederlanders.
- Op 28 januari 2006 won Rita Verdonk de negatieve Big Brother Award in de categorie personen.
- Een van de bijnamen van Verdonk is IJzeren Rita.
Externe links
- Parlement.com - biografie
- Biografie van NOVA (gebaseerd op een oudere versie van dit artikel)
- Startpagina Verdonk
- Profiel van Verdonk in de De Groene Amsterdammer (juni 2004)
| Voorganger: H.P.A. Nawijn |
Minister zonder Portefeuille (Vreemdelingenzaken en Integratie) 2003 - 2006 |
Opvolger: |
| Voorganger: - |
Minister zonder Portefeuille (Integratie, Jeugdbescherming, Preventie en Reclassering) 2006 - heden |
Opvolger: - |
| {{{afb_links}}} | Tweede Kamerleden voor de VVD (lijst) | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Charlie Aptroot - Hans van Baalen - Willibrord van Beek - Stef Blok - Arend Jan Boekestijn - Han ten Broeke - Brigitte van der Burg - Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink - Laetitia Griffith - Henk Kamp - Paul de Krom - Anouchka van Miltenburg - Helma Neppérus - Atzo Nicolaï - Johan Remkes - Mark Rutte - Edith Schippers - Janneke Snijder-Hazelhoff - Fred Teeven - Rita Verdonk - Frans Weekers - Halbe Zijlstra |
