Blauwzuur

Van Wikipedia

Blauwzuur
Chemische formule en molecuulmodel
lichtblauw = koolstof; donkerblauw = stikstof; wit = waterstof



Algemeen
Molecuulformule	H C N
Smiles
IUPAC
Andere namen	Cyaanwaterstof; waterstofcyanide
CAS-nummer	74-90-8
EINECS-nummer	006-006-00-X
EG-nummer
VN-nummer
Beschrijving
Vergelijkbaar met
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
T+ (zeer giftig); F+' (zeer licht ontvlambaar); N (milieugevaarlijk)
Carcinogeen
Hygroscopisch
Risico (R) en veiligheid (S)	R-zinnen: R12, R26, R50/53 S-zinnen: S1/2, S7/9, S16, S36/37, S38, S45, S60, S61
Omgang
Opslag
ADR-klasse
MAC-waarde
LD₅₀ (ratten)	3 mg/kg
LD₅₀ (konijnen)	mg/kg
MSDS-fiches
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand
Kleur
Dichtheid	0,69 g/cm³
Molmassa	27,03 g/mol
Smeltpunt	-13 °C
Kookpunt	26 °C
Vlampunt	-18 °C
Zelfontbrandingstemperatuur	°C
Dampdruk	82600 Pa
Oplosbaarheid in water	g/L
Goed oplosbaar in
Slecht oplosbaar in
Onoplosbaar in
Dipoolmoment	D
Viscositeit	Pa·S
Kristalstructuur
Δ_fG^o_g	kJ/mol
Δ_fG^o_l	kJ/mol
Δ_fG^o_s	kJ/mol
Δ_fH^o_g	kJ/mol
Δ_fH^o_l	kJ/mol
Δ_fH^o_s	kJ/mol
S^o_{g, 1 bar}	J/mol·K
S^o_{l, 1 bar}	J/mol·K
S^o_s	J/mol·K
C^o_p,m	J/mol·K
Evenwichtsconstanten
Klassieke analyse
Spectra
Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaard omstandigheden gebruikt (298,15K of 25°C, 1 bar)

Blauwzuur is een uiterst giftige chemische verbinding van waterstof, koolstof en stikstof met de chemische formule HCN met tussen de C en de N een drievoudige binding. Blauwzuur ruikt naar amandelen; deze geur is vanwege de extreme giftigheid van blauwzuur een alarmsignaal in elk chemisch laboratorium.

Een verbinding die de CN-groep bevat is een cyanide. Er zijn organische zowel als anorganische cyaniden. Vanwege de relatief geringe elektronegativiteit van het cyanide hebben de anorganische verbindingen niet echt het karakter van zouten. Kalium-cyanide heet ook wel cyaankali.

Bij blootstelling van anorganische cyaniden aan zuren komt onmiddellijk blauwzuur vrij.

De acute giftigheid van blauwzuur komt doordat het door de longen snel in het bloed kan worden opgenomen en naar de weefsels getransporteerd. In de cel bindt het zich onomkeerbaar aan het cytochroom C oxidase in de mitochondria Op deze manier wordt de aerobe celademhaling stilgelegd en schakelt de cel over op anaeroob metabolisme, zelfs als er voldoende zuurstof aanwezig is. Dit is maar korte tijd vol te houden. De weefsels die het meest van zuurstof afhankelijk zijn, de hersencellen, lopen het eerst schade op. Een blootgestelde raakt, afhankelijk van de dosis, al snel bewusteloos en de dood treedt binnen enkele minuten in. De dodelijke dosis voor volwassenen zou ongeveer 150 mg zijn.

De damp van blauwzuur mengt goed met de lucht en vormt gemakkelijk explosieve mengsels (explosief bij 5,6 tot 40 % lucht).

Blauwzuur wordt geproduceerd door een synthesegas (een mengsel van methaan en ammoniak) over een platina-katalysator te laten reageren tot blauwzuur en waterstofgas:

CH₄ + NH₃ -> HCN + 3H₂

Blauwzuur kan explosief polymeriseren bij verwarming; om dit te vermijden mag het enkel gestabiliseerd worden opgeslagen. Als stabilisator kan mierenzuur of zwaveldioxide worden gebruikt.

Blauwzuur wordt in de industrie veelvuldig toegepast vanwege het feit dat veel metalen eenvoudig complexen met het cyanide vormen. Dit kan worden gebruikt voor zuiveren van metalen, oplossen van bepaalde metalen (al bij de mijn), maar ook omdat de complexen gewilde eigenschappen hebben.

In de natuur komt blauwzuur ook in kleine hoeveelheden voor, bijvoorbeeld in pitten van sommige vruchten zoals (bittere) amandelen en in de jonge bladeren van de laurierkers.

Dit lemma behandelt een Chemisch wapen
Zuurstofverdringende gassen:	Chloorcyanide (CK) – Blauwzuur (AC) – Koolmonoxide
Blaartrekkende gassen:	Lewisiet (L) – Zwavel-mosterdgas (HD, H, HT, HL, HQ) – Stikstof-mosterdgas (HN1, HN2, HN3)
Zenuwgassen:	G-Agents: Tabun (GA) – Sarin (GB) – Soman (GD) – Cyclosarin (GF) \| V-Agents: VE – VG – VM – VX
Verstikkende gassen:	Chloor – Chloorpikrine (PS) – Fosgeen (CG) – Difosgeen (DP)
Irritantia:	Agent 15 (BZ) – KOLOKOL-1
Traangassen:	Peperspray (OC) – CS-gas – CN-gas – CR-gas