Gustav Landauer
Van Wikipedia
Gustav Landauer (Karlsruhe, 7 april 1870 – München, 2 mei 1919) was een Duits anarchistisch politicus en joods denker en kenner van de Duitse christelijke mysticus Meister Eckhart.
Gustav Landauer, van joodse afkomst, was afkomstig uit de gezeten middenklasse. Kort voor de eeuwwisseling ging hij in Berlijn studeren (filosofie) en werd voelde zich spoedig aangetrokken tot het anarchisme. Als zodanig behoorde hij tot de anarchistische stroming die tussen het individualistische anarchisme en communistisch-anarchisme stond. Op 16 mei 1908 richtte Gustav Landauer, inmiddels een journalist, de Socialistische Bond op, een niet-marxistische socialistisch-anarchistische club. Hij schreef diverse socialistische, anarchistische en mystieke stukken. Spoedig sloot hij een levenslange vriendschap met de joodse theoloog en socialistische-anarchist Martin Buber.
Aanvankelijk stond Landauer onder invloed van Peter Kropotkin, maar vanaf 1900 geloofde hij meer in geleidelijke verandering en het ontwikkelen van een sociale tegenmacht die gaandeweg de staat en het kapitalisme zou kunnen opheffen. Zijn ideeën over anarchie waren vanaf die tijd meer verwant aan die van Proudhon en Tolstoj. Bekend is deze uitspraak van Landauer: "De staat is een toestand, een zekere relatie tussen mensen, een bepaald soort gedrag, we vernietigen hem door andere relaties aan te gaan, door ons anders te gedragen tegenover elkaar."
In november 1918 steunde Landauer de Beierse revolutionaire premier Kurt Eisner, die op 21 februari 1919 werd vermoord. Hij speelde met Ernst Toller en Erich Mühsam een hoofdrol in de oprichting van de Beierse radenrepubliek (zie ook: Beierse Revolutie). Hij werd volkscommissaris (minister) van onderwijs. In die hoedanigheid maakte hij het onderwijs volkomen dienstbaar aan de socialistische zaak. Hoewel een verklaard tegenstander van het marxisme verklaarde hij zich bereid om de zgn. 'tweede radenrepubliek' van de communisten, die eind april 1919 in München de macht grepen, te steunen. Hij werd echter niet in de nieuwe radenregering opgenomen.
Na de val van de radenrepubliek (1 mei 1919) werd Gustav Landauer gevangengenomen door vrijkorpsmannen en zogenaamd op de vlucht doodgeschoten.
Naast een anarchistisch en socialistisch denker, was hij ook altijd bezig met de joodse moraal en de (christelijke) mystiek. Hij handhaafde een strenge moraal en was een tegenstander van de 'vrije liefde'.
Martin Buber publiceerde enkele postume werken van Landauer.
