Hatsjepsoet

Van Wikipedia

Hatsjepsoet
Hatsjepsut, Amensis

Periode	ca. 1479 - 1458 v. Chr.
Voorganger	Thoetmoses II
Opvolger	Thoetmoses III

Vader	Thoetmoses I
Moeder	Ahmes
Dynastie	{{{3}}}

Hatsepsoet in hiërogliefen

serekh of Horusnaam

Nebtynaam

Gouden Horusnaam

praenomen of troonnaam

nomen of geboortenaam

Hatsjepsoet is zowel de eerste vrouw van farao Thoetmoses II als een farao van de 18^e Dynastie van het Oude Egypte. Bijzonder aan haar was dat ze een van de zeldzame vrouwelijke farao's was. Haar naam betekent "eerste onder de vrouwen", en haar tweede naam Maätkare "rechtvaardig is de ka van Ra".

[bewerk] Biografie

De ouders van Hatsjepsoet waren Thoetmoses I en Ahmose, ze was een halfzuster van Thoetmoses II. Ze kregen samen een dochter, Neferoe, met wie de latere Thoetmoses III zou trouwen. Hatsjepsoet heeft naar schatting ongeveer 22 jaar geregeerd, dit is langer dan iedere andere vrouwelijke monarch in het Oude Egypte. We weten dit door de bestudering van oude teksten van Africanus en Josephus die de lijst overnamen van Manetho.

Aangenomen wordt dat Hatsjepsoet een sterke invloed op Thoetmoses II had. Na diens dood was ze een tijd regentes voor de kleine Thoetmoses III; ze was door een raad als geschikt gekozen omdat ze een tante van hem was. In het begin van haar regentschap modelleerde ze zich naar de vrouwen van de farao's in de nabije historie.

Maar toen Thoetmoses III de gerechtigde leeftijd bereikte begon ze zich te gedragen naar haar ideale model: Neferoesobek, een koningin en vervolgens heerser uit de 12^e dynastie uit Egypte. Maar na zeven jaar regentschap ging ze nog verder dan Neferoesobek, ze kroonde zichzelf als officiële koning van Opper- en Neder-Egypte.

In deze periode ging ze een zeer androgyn gedrag tonen, ze is op diverse plaatsen afgebeeld met mannelijk bovenlichaam en/of mannenkleding. In sommige teksten wordt ze afwisselend met "hij" en "zij" aangeduid, omdat er geen officiële benaming voor vrouwelijke farao bestond.

Het idee dat een vrouw koning werd was in die tijd zeer ongebruikelijk, haar opvolger liet haar inscripties wegbeitelen zodat het leek alsof ze nooit had bestaan. In diverse Oud-Egyptische koningslijsten wordt ze niet genoemd. Hatsjepsoets positie was vrij stevig, vanwege de voorspoed in het land en talentvolle medewerkers, met name Hapoeseneb, de hogepriester van Amon en Senenmoet. Vanwege de goede relatie tussen met laatst genoemde is wel gesuggereerd dat ze geliefden waren. Een aanwijzing hiervoor is dat Hatsjepsoet toestond dat Senenmoet zijn afbeelding en naam naast die van haar op een van de deuren van het Djeser-djeseroe mocht zetten. Een andere sterke aanwijzing is dat Senenmoet twee tombes liet uithouwen vlakbij Hatsjepsoet's tombe. Desondanks wordt in wetenschappelijke kringen nog niet als feit aangenomen dat Hatsjepsoet en Senenmoet geliefden waren. Het enige wat ze kunnen vaststellen is dat hij een ambtenaar was die directe toegang had tot de koningin.

Hatsjepsoet herstelde de internationale handelsbetrekkingen die verloren waren gegaan in de strijd tegen de Hyksos. Ze bereidde zich voor en ondernam een reis naar de plek Poent. De expeditie bestond uit vijf boten, elke zeventig meter lang, met aantal zeilen, elk schip behuisde 210 man en in elk boot zaten goederen om te ruilen. Een van die goederen was mirre, de favoriete parfum van de farao. De farao keerde terug met vijf boten met diverse waren waaronder 30 levende bomen en hun wortels, dit was de eerste keer dat beschreven is dat (vreemde) bomen werden vervoerd om te herplanten. Ze liet de bomen planten rondom haar dodentempel in Deir el-Bahri.

Hatsjepsoet overleed toen ze op middelbare leeftijd was. Er zijn geen teksten bewaard gebleven waarin haar doodsoorzaak staat aangegeven, zowel moord als natuurlijke oorzaken worden genoemd. Haar mummie is niet geidentificeerd in de Deir el-Bahri cache. Er is een ongeïdentificeerde vrouwelijke mummie min of meer aan haar toegeschreven. Recentelijk heeft Zahi Hawass geclaimd dat hij de mummie van Hatsjepsoet heeft gevonden, namelijk op derde verdieping van het Egyptisch Museum (Caïro), verdere commentaar is nog niet bekend gemaakt.

[bewerk] Propaganda

Hatsjepsoet was een meester in propaganda; de meeste heersers bedreven (en bedrijven) propaganda, Hatsjepsoet staat er in haar tijd het meest erom bekend. De meeste van haar propaganda werd gesteund door de hogepriesters van Thebe en dit had ze nodig. Hatsjepsoet liet zich afbeelden met alle regalia van de farao onder andere met de baard. Opvallend is dat ze weinig te zien is als vrouw.

Er wordt vaak gezegd dat ze uit de annalen van de geschiedenis is geschrapt door haar stiefzoon Thoetmoses III. Deze zou dit gedaan hebben uit wraak voor haar regentschap, waardoor hij pas laat effectief kon gaan regeren. Tegenwoordig zijn Egyptologen er meer van overtuigd dat hij dit deed omdat een vrouwelijke farao een anomalie was die in het conservatieve Egypte niet aan het hoofd kon staan. Er zijn verschillende redenen om dit aan te nemen:

enerzijds liet Thoetmoses III haar wensen na haar dood inwilligen en
anderzijds gebeurde de damnatio memoriae pas twintig jaar na haar dood.

Ook lijkt het erop dat Hatsjepsoet in de laatste jaren van haar regering Thoetmoses III meer beslissingskracht gaf. Er is ook wel verondersteld dat er nog een dochter van Hatsjepsoet in leven was aan het einde van de regering van Thoetmoses en dat hij haar (en haar mogelijke nazaten) van de opvolging wilde uitsluiten.

[bewerk] Bouwwerken

Onder Hatsjepsoets regering werd er in Egypte meer gebouwd dan ooit. Ze overtrof de grote bouwactiviteiten van de Middenrijk. Ze werkte samen met twee architecten, Ineni, die ook al bij haar vader in dienst had gezeten en Senenmoet. Tijdens haar rijk zijn er zoveel beelden gemaakt dat nu veel musea er wel een paar van hebben.