Heksenhamer
Van Wikipedia
Het boek Malleus Maleficarum, beter bekend als de Heksenhamer, is geschreven door de dominicaan Institoris (Heinrich Kramer, 1430-1505), met als mede-auteur Jacob Sprenger en werd voor het eerst uitgegeven in 1486. Hoewel tegenwoordig nog amper bekend, is het honderden jaren één van de meest toonaangevende boeken over heksenvervolging geweest.
Institor (of Institorius) verkreeg een bul van de Paus die hem toestond als grootinquisiteur heksen te vervolgen in vrijwel geheel Duitssprekend Europa. De aan waanzin grenzende gedrevenheid waarmee hij dat deed, ging veel kerkelijke en wereldlijke leiders veel te ver en mede daardoor verloor hij in 1485 een later berucht geworden heksenproces in Innsbruck, wat waarschijnlijk de directe aanleiding was voor het schrijven van de Malleus Maleficarum.
De grootste tegenstander van Institoris was Jacob Sprenger en het is dan ook niet waarschijnlijk dat Sprenger ook maar één letter aan het werk heeft bijgedragen. Om de Malleus aanvaard te krijgen had Institoris autoriteit nodig en dat had Jacob Sprenger, vandaar dat deze als mede-auteur werd opgevoerd. Sprenger heeft daartegen nooit geprotesteerd, omdat hij het werk waarschijnlijk niet eens heeft gelezen.
De Malleus Maleficarum bestaat uit drie belangrijke delen. Het eerste wil bewijzen dat hekserij wel degelijk bestaat, het tweede vertelt over de vormen die hekserij aanneemt en het derde en laatste deel beschrijft hoe heksen herkend kunnen worden, voorgeleid en berecht.
Dat het eerste gedeelte er zo op hamert dat heksen wel degelijk bestaan, is een reactie op gematigde ideeën uit die tijd die hun vraagtekens plaatsten bij het bestaan van heksen en magie. Dit gedeelte van de Malleus Maleficarum stelt dan ook zeer beslist, dat het twijfelen aan hekserij gelijk staat aan ketterij en als zodanig vervolgd zal worden. In het derde gedeelte wordt ook gesteld dat het té gedreven verdedigen van een beschuldigde erop wijst dat de verdediger onder invloed is van de heks; oftewel zelf behekst is.
De Malleus Maleficarum is geen officieel door de Rooms-katholieke Kerk uitgegeven boek. Het bevatte een vervalste aanbevelingsbrief van de universiteit van Keulen. Deze universiteit veroordeelde het boek zelfs omdat het onethische methoden voorschreef die niet in overeenstemming waren met de katholieke doctrine. Institoris kwam in 1490 zelfs in aanraking met de inquisitie.
Desalniettemin is het boek ongekend populair geweest, ook omdat het een heldere uitleg en een handelswijze gaf op een terrein dat voor veel mensen een angstwekkend en onbekend gebeuren was. Tijdens het hoogtepunt van de heksenvervolgingen werd het boek door veel rechtbanken gebruikt als handleiding voor heksenprocessen. Vooral de niet-kerkelijke rechtbanken pastten het toe; de kerkelijke rechtbanken en inquisities negeerden het, mogelijk vanwege de veroordeling door de Keulse universiteit.
De Malleus Maleficarum is nog steeds verkrijgbaar, wordt uitgegeven door Dover Publications (ISBN 0-486-22802-9) en is recentelijk vertaald door Ivo Gay (Voltaire).
[bewerk] Externe links
- www.malleusmaleficarum.org, online versie van de tekst (Engels)
- History of the Malleus Maleficarum (Engels) Beknopte, heldere overzichtstekst van historicus Jenny Gibbons
