Het Achtvoudige Pad

Van Wikipedia

Boeddhisme
Concepten
Geschiedenis
Stromingen
Geschriften
Personen
Tempels
Devotie
Per land
Termen
Van A tot Z

Het Edele achtvoudige pad is het Boeddhistische pad naar verlichting, zoals voor het eerst geformuleerd door Shakyamuni Boeddha, in de maand juli van het jaar 589 jaar voor Christus, in het Hertenpark van Sarnath (bij Varanasi). Het Edele Achtvoudige Pad is, naast een op zichzelf staande lering, ook de Vierde Waarheid van de Vier Nobele Waarheden.

Het Achtvoudige Pad staat centraal in de leer van de Boeddha als de beschrijving van de feitelijke praktijk. De acht onderdelen van het pad kunnen samengegroepeerd worden in de drie aspecten van Sila (moreel gedrag), Samadhi (concentratie) en Pañña (wijsheid).

De acht stappen van het pad worden niet de een na de ander genomen. Ontwikkeling vindt plaats op het pad als geheel. Verschillende onderdelen kunnen tijdelijk een voorname plaats hebben in iemands praktijk, maar belangrijkste is het Pad als geheel, niet de onderdelen van het pad. De acht stappen van het pad versterken en ondersteunen elkaar; moreel gedrag leidt tot wijsheid en concentratie, wijsheid leidt tot concentratie en moreel gedrag, en concentratie leidt tot moreel gedrag en wijsheid. Wanneer het pad als geheel zeer sterk ontwikkeld is, is het mogelijk verlichting te behalen.

[bewerk] Formulering

Boeddha formuleerde of beschreef het Achtvoudig Pad als volgt:

Dit, monniken, is de Edele Waarheid van het Pad dat leidt naar de Opheffing van Lijden: Het is eenvoudigweg het Edele Achtvoudige Pad, namelijk:

1 juist begrip (pali: samma ditthi)

1. Begrijpen wat lijden is (dukkhe ñana).
2. De oorzaak van lijden begrijpen (dukkhasamudaye ñana).
3. De opheffing van lijden begrijpen (dukkhanirodhe ñana).
4. Het pad begrijpen dat leidt naar de opheffing van lijden (dukkhanirodhagamini patipadaya ñana).

2 juiste gedachten / juiste intenties (pali: samma sankappa)

1. Gedachten van het verzaken van zelfzucht (nekkhamma sankappa).
2. Gedachten van welwillendheid, liefdevolle vriendelijkheid (avyapada sankappa).
3. Gedachten van geweldloosheid, harmonie of mededogen (avihimsa sankappa).

(Deze eerste twee waarheden vormen samen de groep van wijsheid. Pali: paññakkhandha)

3 juist spreken (pali: samma vaca).

1. Onthouding van het vertellen van leugens (musavada veramani).
2. Onthouding van het spreken van lasterende taal (pisunaya vacaya veramani).
3. Onthouding van het spreken van harde woorden (pharusaya vacaya veramani).
4. Onthouding van onzinnig gepraat (samphappalapa veramani).

4 juist handelen (pali: samma kammanta)

1. Onthouding van doden (panatipata veramani).
2. Onthouding van nemen wat niet gegeven is (adinnadana veramani).
3. Onthouding van seksueel wangedrag (kamesu micchacara veramani)

5 juiste wijze van levensonderhoud (pali: samma ajiva)

1. Geen handel in wapens.
2. Geen handel in slaven en prostitutie.
3. Geen handel in levende wezens voor vleesproductie en slachterij of iedere andere handel in wezens.
4. Geen handel in vergif.
5. Geen handel in bedwelmende middelen.

(De waarheden drie, vier en vijf vormen samen de groep van moraliteit. Pali: Silakkhandha)

6 juiste inspanning (pali: samma vayama)

1. Slechte gedachten en heilloze (akusala) zaken die nog niet opgekomen zijn vermijden (samvara padhana).
2. Het overwinnen van slechte gedachten en heilloze zaken die reeds opgekomen zijn (pahana padhana).
   
3. Het opwekken en ontwikkelen van heilzame (kusala) zaken en goede gedachten die nog niet opgekomen zijn (bhavana padhana).
4. Het tot groei brengen van heilzame zaken en goede gedachten die reeds opgekomen zijn (anurakkana padhana).

7 juiste indachtigheid (pali: samma sati)

1. Indachtigheid van het lichaam (kaya nupassana).
2. Indachtigheid van gevoelens (vedana nupassana).
3. Indachtigheid van de geest (citta nupassana).
4. Indachtigheid van mentale objecten (dhamma nupassana) namelijk:

• De vijf hindernissen (pañca nivarana).
• De vijf aggregaten van hechten (pañca upadana kkhandha).
• De zes innerlijke en zes uiterlijke zintuigsferen (salayatana).
• De zeven factoren van verlichting (bojjhanga).
• De vier edele waarheden (cattari ariya sacca).

8 juiste concentratie (pali: samma samadhi)

1e Meditatieve verdieping (pathamajjhana).

2e Meditatieve verdieping (dutiyajjhana).

3e Meditatieve verdieping (tatiyajjhana).

4e Meditatieve verdieping (catutthajjhana).

(De waarheden zes, zeven en acht vormen samen de groep van concentratie. Pali: Samadhikkhandha).

[bewerk] Wetenswaardigheid

• Het eerste kinderboek van de Nederlandse schrijver en Zen-student Janwillem van de Wetering was gebaseerd op 'het achtvaardige pad'. De Nederlandstalige versie verscheen onder de titels "Kleine uil" en "Samen kwamen ze heel ver".