Huis Plantagenêt
Van Wikipedia
 |
 |
| Het wapen van de Plantagenêt-koningen van 1340-1422 (links) en vanaf 1422 (rechts) | |
Het Huis Plantagenêt was een koninklijk huis dat vanaf 1154 tot 1485 over Engeland regeerde. Het stamde af van een Frans adellijk huis, het Huis Anjou.
Het huis veroverde ook Wales en Ierland en regeerde daarnaast over grote delen van Frankrijk: Normandië, Aquitaine, Maine, Anjou, Touraine, Gascogne en Saintonge. Ze verloren al hun Franse bezittingen echter in de Honderdjarige Oorlog; in 1453 was alleen Calais nog in Engelse handen.
De naam Plantagenêt werd door de Plantagenêt-koningen zelf niet gebruikt. De eerste die de naam hanteerde was Richard van York, vader van de koningen Edward IV en Richard III, die het vanaf ca. 1448 begon te dragen. De naam is afgeleid van Planta genesta, een Latijnse benaming voor brem. Het was de bijnaam van Plantagenêt-stamvader Godfried V van Anjou, die de gewoonte had een bremtakje op zijn hoed te dragen.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Godfried V, graaf van Anjou, was de stamvader van het geslacht Plantagenêt. Godfried trouwde met Mathilde, de dochter en erfgename van de Engelse koning Hendrik I. Na Hendriks dood in 1135 werd echter Stefanus van Blois tot koning van Engeland gekroond. Dit leidde tot een burgeroorlog die de Anarchie wordt genoemd. Mathilde viel in 1139 Engeland binnen en versloeg Stefanus in 1141. Stefanus werd gedwongen om Hendrik, de zoon van Mathilde en Godfried, als zijn erfgenaam te erkennen. Zo kwam Hendrik, na Stefanus' dood in 1154, op de troon van Engeland als Hendrik II, de eerste Plantagenêt-koning van Engeland. De Plantagenêts namen hierbij de plaats in van Willem de Veroveraar en zijn afstammelingen, die Engeland sinds 1066 hadden geregeerd.
Eind 14e eeuw brak het huis Plantagenêt uiteen in twee takken, het Huis York en het Huis Lancaster, die de Engelse troon betwistten tijdens de Rozenoorlogen.
In 1461 eindigden de Rozenoorlogen met het aantreden van de eerste Tudor-koning, Hendrik VII. Hiermee kwam de koningsperiode van de Plantagenêts tot een einde. Hendrik VII stamde echter aan moederskant af van Jan van Gent, de vierde zoon van Edward III, en zette dus de Plantagenêt-lijn indirect voort.
De Plantagenêts bleven een bedreiging voor de Tudors. De laatste directe mannelijke erfgenaam van de Plantagenêts, Edward Plantagenet, werd daarom in 1499 geëxecuteerd door Hendrik VII. Zijn zuster Margaretha Pole werd in 1541 door Hendrik VIII ter dood gebracht. Hiermee stierf de directe lijn van de Plantagenêts uit.
[bewerk] Plantagenêt-koningen
- 1154 – 1189: Hendrik II
- 1189 – 1199: Richard I Leeuwenhart
- 1199 – 1216: Jan zonder Land
- 1216 – 1272: Hendrik III
- 1272 – 1307: Edward I
- 1307 – 1327: Edward II
- 1327 – 1377: Edward III
- 1377 – 1399: Richard II
[bewerk] Linie Lancaster (1399-1471)
- 1399 – 1413: Hendrik IV Bolingbroke
- 1413 – 1422: Hendrik V
- 1422 – 1461: Hendrik VI
[bewerk] Linie York (1461-1470)
[bewerk] Linie Lancaster (hersteld) (1470-1471)
- 1470 – 1471: Hendrik VI (opnieuw)
[bewerk] Linie York (hersteld) (1471-1485)
- 1471 – 1483: Edward IV (opnieuw)
- 1483: Edward V
- 1483 – 1485: Richard III
