Jhelum (rivier)
Van Wikipedia
|
|
|
|---|---|
| Lengte | 740 km |
| Hoogte van bron | m |
| Debiet | m³/s |
| Stroomgebied | km² |
| Van | Kashmirvallei |
| Naar | zijrivier van de Chenab |
| Stroomt door | {{{stroomtdoor}}} |
 De Jhelum in Kashmir. |
|
De Jehlum of Jahalum (Punjabi: Shahmukhi: دریاۓ جہلم, Gurmukhi: ਜੇਹਲਮ) is een rivier in de Indiase deelstaat Jammu and Kashmir en de Pakistaanse provincie Punjab. De Jhelum komt uit in de Chenab, die uitkomt in de Indus.
Inhoud |
[bewerk] Naamgeving
De Jhelum wordt in het Sanskriet in de veda's Vitastā (वितस्ता) of Vitastastā genoemd. Het is waarschijnlijk één van de mythische rivieren uit de Rigveda. De Grieken kenden hem als Hydaspes. De Kashmiri naam Vyath is een verbastering van het Sanskriet.
[bewerk] Rivierloop
De rivier ontspringt in de Pir Panjal, een bergketen in de Himalaya, niet ver van de Banihalpas. De rivier stroomt dan in noordwestelijke richting door de brede Kashmirvallei en door Srinagar, de zomerhoofdstad van Jammu and Kashmir. De Jhelum stroomt bij Srinagar door het Dalmeer en iets verder door het Wularmeer. Kort daarna gaat de rivier naar het westen lopen tot hij de Indiaas-Pakistaanse bestandslijn gepasserd is. Bij Muzaffarabad komen de Neelam en de Kunhar in de Jhelum uit. De rivier gaat dan pal zuidwaarts stromen en verlaat de Himalaya Foothills. Ten noorden van de stad Jhelum ligt de Mangladam in de Jhelum. In de Punjab stroomt de rivier door de steden Jhelum, Mandi Bahauddin en Khushab. Bij de Trimmu-stuw bij in de buurt van Jhang komt de Jhelum in de Chenab uit.
[bewerk] Dammen en stuwen
Het debiet van de Jhelum vertoont een grote seizoensgebonden variatie. Daarom zijn bij Jhang (Trimmu-stuw, 18.000 m3/s, aangelegd in 1939) en bij Jhelum (Rasul-stuw, 24.000 m3/s, aangelegd in 1967) stuwen in de rivier aangelegd om het waterpeil beter te kunnen controleren. De Mangladam kwam klaar in 1967. Het stuwmeer heeft een opslagcapaciteit van 7,3 km3.
Het gebruik van het water van de Jhelum komt volgens de Indus Waters Treaty tussen India en Pakistan toe aan Pakistan.
[bewerk] Geschiedenis
[bewerk] De Jhelum in de Griekse mythologie
Net als alle rivieren, werd de Jhelum door de Grieken als een godheid beschouwd. De poëet Nonnus van Panopolis beschijft Hydaspes als een afstammeling van de Titaan, de zoon van de zeegod Thaumas en de wolkengodin Elektra. Hij was de broer van Iris, de regenbooggodin, en halfbroer van de harpijen. Omdat de rivier voor de tijd van Alexander de Grote onbekend was bij de Grieken, kan het goed zijn dat ze de god naar de rivier hebben genoemd in plaats van de rivier naar de god.
[bewerk] Slag bij de Hydaspes
Alexander de Grote en zijn leger staken de Jhelum in 326 v. Chr. over tijdens de Slag bij de Hydaspes, waarin Alexander de Indiase koning Porus versloeg. Volgens Arrianus stichtte Alexander op de plek waar hij de rivier had overgestoken een stad, die hij Bucephala noemde naar zijn paard Bucephalus. Waarschijnlijk was dit op de plek van de huidige stad Jhelum.
