Kerstgebruiken wereldwijd
Van Wikipedia
Dit is een overzicht van de plaatselijke gebruiken in landen waar Kerstmis gevierd wordt.
Inhoud |
[bewerk] België
In België wordt Kerstmis meestal in familiekring gevierd, ofwel op 24 december 's avonds ofwel op 25 december overdag. De genodigden nemen pakjes mee voor elkaar, ofwel worden er op voorhand namen verdeeld voor wie men een cadeau moet kopen. Geschenken geven aan kinderen gebeurt in België meer op nieuwjaar dan met de Kerstdagen. Op 1 januari lezen de Belgische kinderen hiervoor hun Nieuwjaarsbrief voor. Op het kerstmenu staan vaak grote stukken vlees zoals fazant, met een variëteit aan groenten en aardappelkroketjes en aanverwanten. Maar het typische Belgische feestmaal blijft echter : vidée of vol-au-vent, groentenkrans (wortelen, erwten, schorseneren, witloof) met kroketten en gebraad, en een kerststronk of en biscuitgebak. Praktiserende christenen gaan op 24 december naar de middernachtmis, traditioneel om middernacht, maar vaak vroeger op de avond zodat de kinderen deel kunnen uitmaken van het kerstspel.
[bewerk] Congo
In Congo is Kerstmis het belangrijkste feest van het jaar. Op die dag moet er kip op tafel komen.
[bewerk] Denemarken
In Denemarken wordt traditioneel kerstavond gevierd met een diner met gans of eend, en gerechten als "brunede kartofler" (gecarameliseerde aardappelen). Het diner wordt afgesloten met rijstpudding met gehakte amandelen en warme kersensaus (Riz à l'Amande, door de Denen verbasterd tot iets dat klinkt als "risalamang"). Het is traditie om een hele amandel in de pudding achter te laten, degene die de hele amandel vindt krijgt een prijs, een cadeautje. Er zijn verscheidene truuks om er voor te zorgen dat kinderen altijd een hele amandel vinden, en dus een prijs krijgen.
Na het eten wordt er rond de kerstboom gedanst terwijl er kerstliederen gezongen worden. Daarna is het tijd om de cadeautjes die onder de kerstboom liggen uit te pakken.
Eerder op de dag van kerstavond gaan Denen die een godsdienst belijden naar de kerk.
Op eerste en tweede kerstdag gaan veel Denen op familiebezoek en eten een kerstlunch ("Jule frokost") met onder andere gemarineerde haring samen met een glas akvavit en bier.
[bewerk] Engelstalige landen
- Zie ook Verenigde Staten
Kerst in Engelstalige landen zoals Engeland, Canada, Australië, enz. (zie beneden voor de Verenigde Staten) wordt vaak op kerstavond gevierd met het speciale kerstdiner "kalkoen en kerstpudding", een kerstpudding is een pudding wat grotendeels uit rozijnen bestaat, verder speelt de kerstman een grote rol.
Een andere traditie is het zingen en opvoeren van Christmas carols.
Volgens een onderzoek dat in december 2005 werd gepubliceerd in de Daily Telegraph, is meer dan 4 op de 10 Britten van plan om in 2005 naar de kerk te gaan met kerst. In vergelijking met de jaren daarvoor zou dit een recordaantal betekenen. Uit het onderzoek volgde ook dat van de volwassenen die zich niet tot het christendom rekenen, toch 22 procent van plan was om naar de kerk te gaan.
Tweede kerstdag wordt door de Engelsen Boxing Day genoemd. Niemand weet precies meer waarom maar hier zijn een paar mogelijkheden: 1. Vroeger werd er traditioneel een boxwedstrijd gehouden op deze dag. 2. Families zaten al samen van Kerstavond dat na een tijd de familievetes werden bovengehaald en nogal eens de vuisten ook.
[bewerk] Filipijnen
In de Filipijnen, een katholiek land bij uitstek, wordt kerst ingeluid door de zogenaamde Misas de Aguinaldo. Negen dagen lang, beginnend op 16 december, wordt bij het aanbreken van de dag een mis gevierd. In het Filipijns staan deze missen bekend als Simbang Gabi. Op kerstavond wordt traditioneel het kerstfeest gevierd, waarbij na de middennachtmis de familieleden gezamenlijk eten met traditionele gerechten zoals queso de bola en hamon.
[bewerk] IJsland
In IJsland stopt in de 13 nachten voor kerst steeds een andere trollenzoon kleine cadeautjes in de de schoenen van kinderen.
Het kerstfeest wordt in familiekring gevierd. Over het hele land begint men met eten om 18.00 's avonds; dit gaat gepaard met een aankondiging op de radio dat het nu 18.00 is en dat iedereen smakelijk eten wordt gewenst. Het kerstmenu bestaat meestal uit een rijstpap met rozijnen en kaneel waarin een boon verstopt zit; degene die deze vindt krijgt een extra cadeau. Het hoofdgerecht omvat vooral een groot stuk vlees, ham of hangikjöt (gerookt schapenvlees), vergezeld door naar IJslandse normen veel groenten en fruit. Groentensalades met veel mayonaise en fruitsla met slagroom. Verder worden er ook gecarameliseerde aardappelen gegeten.
[bewerk] India
In India is Kerstmis een officiële feestdag. De viering door christenen is grotendeels gebaseerd op de Amerikaanse media. De echte liefhebbers wonen de kerkdiensten bij. In veel scholen die door christelijke missionarissen worden geleid, doen Hindoe kinderen actief mee aan de kerstviering. In India hebben de meeste onderwijsinstellingen vakantie rond Kerst, die een paar dagen voor Kerst begint en een paar dagen na Nieuwjaar eindigt. Kerst wordt ook wel Bada DIN genoemd in het Hindi.
[bewerk] Iran
In Iran viert men shab-e yalda, de langste nacht van het jaar. Er worden noten en meloen gegeten.
[bewerk] Nederland
In Nederland en ook in andere Europese landen zijn er twee kerstdagen, op de eerste kerstdag (25 december) geven sommige Nederlanders elkaar kerstcadeaus, dit is meestal met andere familieleden erbij (vaak opa en oma) of gewoon met het gezin. Dit is een vrij recente ontwikkeling; veel mensen doen dit alleen met Sinterklaas. Naast het traditionele kerstdiner met konijn en andere speciale gerechten, gourmetten Nederlanders ook vaak. Tweede Kerstdag wordt gebruikt om op familiebezoek te gaan, of naar een woonboulevard of kerstmarkt.
Christenen en een relatief groot aantal mensen met een christelijke achtergrond gaan met kerst naar de kerk. De Rooms-Katholieke Kerk houdt haar belangrijkste kerkdienst op kerstavond (24 december), de protestantse kerken doen dit tijdens een ochtenddienst op 25 december. Deze ochtenddienst heeft over het algemeen veel aandacht voor de kinderen en het zingen van bekende kerstkrakers. Anno 2005 zijn er ook een aantal protestantse kerken die, in navolging van de rooms-katholieken, op kerstavond een kerstnachtdienst houden.
Eind 2004 verscheen er een nieuwsbericht dat de Nederlandse kerken langzamerhand te klein lijken te worden voor het herbergen van de toestroom van mensen die met kerst naar de kerk komen. Door de ontkerkelijking in Nederland zijn veel van de oude kerkgebouwen gesloten, maar het aantal mensen dat met kerst een kerkdienst wil bijwonen, lijkt wel min of meer gelijk gebleven als een aantal jaren terug. De situatie is zelfs zodanig, dat er anno 2004 melding gemaakt werd van een kerk waar van te voren een loting plaatsvond om de toegang tot de kerstdienst.
[bewerk] Noorwegen
In Noorwegen worden cadeaus uitgewisseld op kerstavond. Als er jonge kinderen aanwezig zijn worden deze uitgedeeld door de kerstman, anders worden ze onder de boom gelegd en uitgedeeld door de jongste aanwezige. Noren vieren Kerstmis op 24 december; het kerstmenu bestaat traditioneel uit varken of lam en in de westerse streken ook wel schapenhoofd. Dit wordt vergezeld van aardappelen en koolrapen (bij het lam) of zuurkool (bij het varken).
[bewerk] Polen
In Polen wordt Kerstmis gezien als het belangrijkste feest van het jaar, een echt familiefeest. In Polen begint kerst op de avond van 24 december, deze avond heet Wigilia. Op deze avond wil iedereen thuis zijn met familie. Vanaf de ochtend wordt in vrijwel ieder huishouden gekookt en gebakken voor deze avond. Tijdens het diner wordt er vaak echte Poolse soep en worden er verschillende soorten vis gegeten. Vlees en alles wat onder de categorie "vette en zoete happen" valt, wordt de hele dag buiten beschowing gelaten. Dit stamt af uit de tijd dat vlees een van de duurste broodbeleggen was en wordt dus, samen met vette en zoete happen, gezien als "te lux" voor die dag.
Na het diner gaat iedereen naar de nachtmis ( pasterka).
[bewerk] Rusland
In de orthodoxe kerk wordt Kerstmis gevierd op 7 januari, 2 weken later dan in andere culturen.
De Russen kennen niet de Kerstman zelf, maar wel de figuur Vadertje Vorst, die wel wat weg heeft van de kerstman.
[bewerk] Servië en Montenegro
In Servië is ook de Orthodoxe kerk de grootste kerk, en wordt Kerstmis (Bozic) daardoor op 7 januari gevierd. Zoals alles in de orthodoxe kerk gaat dit veel minder uitbundig dan bij bijvoorbeeld de katholieke kerk. Oud en Nieuw, de week ervoor, wordt echter wel gevierd, in huiselijke kring met een speciale maaltijd en met nieuwjaarparty's in het nieuwe jaar.
[bewerk] Verenigde Staten
- Zie ook Engelstalige landen
Kerstmis in de Verenigde Staten is in de eerste plaats een familiefeest. Tweede Kerstdag is onbekend. In tegenstelling tot Thanksgiving Day is er geen standaardprogramma dat iedereen volgt. Familietradities bepalen vaak hoe men Kerstmis viert. Vaak worden de tradities van het land van de voorvaders gevolgd, bijvoorbeeld Scandinaviërs eten een traditioneel diner met eend of gans op Kerstavond. Italianen eten vis. Christelijke Amerikanen gaan naar de kerk op kerstavond of op kerstdag, afhankelijk van tot welke kerk ze behoren. In de ochtend van de kerstdag vinden veel Amerikanen geschenken onder de kerstboom en in een grote kous die aan de schoorsteenmantel hangt. Die zijn daar achtergelaten door Santa Claus, de kerstman.
Daar komt nog bij dat niet iedereen in de Verenigde Staten Kerstmis viert. Joodse families vieren in dezelfde periode Chanoeka, en sommige Afro-Amerikanen die Kerstmis als een feest van de blanke cultuur beschouwen, vieren het Afrikaanse feest Kwanzaa.
Om mensen niet te kwetsen, worden onbekenden meestal niet een "Merry Christmas" toegewenst, maar een neutraler "Happy Holidays". President George W. Bush werd in 2005 door fundamentele Christenen kwalijk genomen dat hij op de jaarlijkse kaart voor de feestdagen van het Witte Huis "Happy Holidays" toewenst, in plaats van een "Merry Christmas".
Omdat de Amerikaanse grondwet een scheiding van kerk en staat voorschrijft, kunnen openbare scholen geen Kerstmis vieren. De schoolvakantie aan het einde van het jaar heet "wintervakantie", en ieder jaar worden openbare instellingen geconfronteerd met rechtzaken, omdat zij bijvoorbeeld een kerststal op openbaar terrein toelaten.
[bewerk] Zuid-Afrika
Zuid-Afrika kent geen tweede kerstdag, de eerste kerstdag is er altijd een grote kerkelijke bijeenkomst en zitten de kerken overvol. De Engelstaligen in Zuid-Afrika hebben grotendeels nog de Engelse kerstgebruiken, zoals kalkoen, kerstpudding en de cadeaus op kerstavond openen. De Afrikaanstaligen doen dit meestal niet, de cadeaus worden op kerstavond of met kerst zelf uitgepakt, er is verder niet echt een vast kerstdiner voor de Afrikaanstaligen, dit kan een speciaal diner zijn of gewoon buiten met de familie barbecueën (braaien). Bij de Xhosa en andere Afrikaanse stammen houdt kerst vooral in naar de kerk gaan en kerstliederen zingen, kerstbomen zijn vaak te duur en die zijn er vaak ook niet te vinden.
[bewerk] Mexico
In Mexico begint het kerstfeest al op 16 december. Tot 24 december zijn er dan de 'posada's'. Dat zijn optochten van kinderen en volwassenen, waarbij beelden van Maria en Jozef worden meegedragen. Er wordt nagespeeld hoe Maria en Jozef op zoek waren naar een logeeradres. Op de laatste dag wordt de baby Jezus meegedragen, die op het einde van de avond in een kribbe wordt gelegd.
[bewerk] Italië
In Italië heet het kerstfeest 'Natale'. Dat betekent 'geboortedag'. In bijna elke kerk en in bijna elk huis staat een kerststal. De Italianen versieren hun huis met hulst en maretak en met kaarsen en een 'ceppo'. Dat is een soort open pyramide waarin kerstspulletjes worden gezet, net zoiets als de kerstboom in Nederland.
[bewerk] Australië
Het Australische kerstfeest lijkt sprekend op het Engelse. Toch is er een groot verschil, want in Australië is het met Kerstmis logischerwijs zomer. Er worden kerstoptochten gehouden en er zijn grote sportevenementen.
[bewerk] Venezuela
In Venezuela worden voor het kerstfeest negen dagen lang vroegmissen gehouden. Dat zijn kerkdiensten die al om half vijf 's morgens beginnen. Op kerstdag wordt er vuurwerk afgestoken en worden de klokken geluid om de mensen op te roepen om uit bed te komen.
Categorieën: Kerst | Cultuur | Wereld
