Klaring (medisch)
Van Wikipedia
Klaring is in de geneeskunde en de farmacologie de snelheid waarmee een bepaalde stof door het lichaam uit het bloed wordt verwijderd. Die stof kan een lichaamseigen stof zijn, zoals kreatinine, maar het kan ook farmacon betreffen.
[bewerk] Eliminatiewijzen
Zeer vele stoffen worden door de lever of door de nier gemaakt of gemetaboliseerd en via urine, fecaliën, zweet, uitgeademde lucht, enz. uit het lichaam verwijderd ('geklaard'). Een maat voor de nierfunctie is bijvoorbeeld de kreatinineklaring, het volume bloedplasma dat door de nieren per minuut wordt ontdaan van de door het lichaam geproduceerde stof kreatinine, een afvalproduct van de stofwisseling in de spieren.
[bewerk] Kinetiek van de klaring
De snelheid waarmee een stof uit het lichaam verdwijnt ("geklaard wordt") kan volgens verschillende mechanismen verlopen. De volgende twee processen komen het meest voor:
- Nulde orde proces: de eliminatie van de stof verloopt met een constante snelheid. Dat wil zeggen dat er per tijdseenheid (bijvoorbeeld per minuut) een constante hoeveelheid geëlimineerd wordt. Deze hoeveelheid is onafhankelijk van de concentratie in het bloed. Een voorbeeld van een stof die zo geklaard wordt is alcohol.
- Eerste orde proces: per tijdseenheid wordt er een constante fractie (bijvoorbeeld x%) van de hoeveelheid van een in het lichaam aanwezige stof geëlimineerd. De grootte van deze fractie is onafhankelijk van de concentratie. Een en ander houdt dus in dat er per tijdseenheid een afnemende hoeveelheid van het middel uit het lichaam verdwijnt (en dus geen constante hoeveelheid zoals bij nulde orde processen). Vrijwel alle lichaamseigen stoffen en farmaca worden via eerste orde processen geklaard.
Ook de opname van stoffen (bijvoorbeeld voedingsbestanddelen of farmaca), uit bijvoorbeeld de darm naar het bloed, verlopen vrijwel altijd via eerste orde processen.
