Macbeth (tragedie)

Van Wikipedia

Macbeth is een tragedie van de Engelse toneelschrijver en dichter William Shakespeare. Het werk, vermoedelijk geschreven rond 1608, is gebaseerd op de waargebeurde geschiedenis van de Schotse koning Macbeth (1040 - 1057) die op de troon kwam door in 1040 bij Dunsinan koning Duncan te doden. In 1057 slaagde Duncans zoon Malcolm erin op zijn beurt Macbeth ter dood te brengen.

'Macbeth' is een van Shakespeares bekendste stukken en geniet traditioneel onder toneelspelers een zekere beruchtheid, omdat diverse producties van het toneelstuk werden geplaagd door ongelukken en tegenslag. Het bijgeloof onder Engelse acteurs gaat zelfs zo ver, dat men aan het stuk refereert als 'the Scottish play' in plaats van het bij de eigen naam te noemen.

Het stuk is diverse malen verfilmd en in televisieseries bewerkt. Bekende verfilmingen zijn die van Orson Welles uit 1948 en van Roman Polanski uit 1972. Een opera van Giuseppe Verdi, gebaseerd op het stuk en met een libretto van Francesco Maria Piave, dateert uit 1847. Tevens werd in 2006 door Tjeerd de Haas (muziek) en Sebastiaan Smits (liedteksten)voor het eerst een musicalversie van het verhaal uitgebracht. Deze werd geproduceerd door Greg & Baud Productions. [1]

[bewerk] Het verhaal

Macbeth, Thane (een militaire of politieke rang) (heer) van Glamis en generaal in het leger van koning Duncan, maakt snel promotie na een overwinning op de opstandeling MacDonwald. Als hij met zijn vriend Banquo terugkeert van de slag ontmoeten zij drie heksen die voor elk van hen een of meer voorspellingen in petto hebben. Zo krijgt Macbeth te horen dat hij Thane van Cawdor zal worden en later zelfs koning. Banquo krijgt te horen dat ook voor hem roem in het verschiet ligt: al zal hij zelf geen koning worden, zijn nageslacht zal het wel zover brengen. Als de eerste voorspelling voor Macbeth al snel in vervulling gaat, wordt zijn ambitie gewekt en, aangespoord door zijn eerzuchtige vrouw, beraamt hij een gewiekst plan om Duncan te doden. Diens zoons Malcolm en Donalbain weten bijtijds te ontkomen naar Engeland, evenals de trouw gebleven Macduff, de Thane van Fife, waarop Macbeth zelf koning wordt.

Al spoedig wordt Macbeth gekweld door wroeging en slapeloosheid. Zijn vrouw spoort hem echter aan standvastig te blijven. Indachtig de voorspelling aan Banquo, besluit hij ook deze om het leven te brengen. Tijdens de aanslag weet Banquo's zoon Fleance echter te ontkomen, waardoor Macbeth in onzekerheid blijft. Vervolgens wordt Macbeth tijdens een banket bezocht door de geest van Banquo en begint zijn zinnen te verliezen. Ook zijn vrouw heeft te lijden onder de wroeging en begint te slaapwandelen.

Macbeth besluit een nieuw bezoek te brengen aan de heksen om te horen of zij nieuwe voorspellingen voor hem in petto hebben. Zij roepen op zijn verzoek een aantal geesten op die hem misleiden door hem te zeggen dat hij niet verslagen zal worden tot het grote woud van Birnam tegen hem zal opmarcheren en dat niemand die uit een vrouw geboren is hem zal kunnen verslaan. Ook waarschuwen de geesten hem om op te passen voor Macduff. Aangezien deze laatste ontkomen is, ziet Macbeth geen andere weg dan nog meer bloed te laten vloeien. Hij laat Macduffs vrouw en kinderen vermoorden.

Als Macduff dit nieuws verneemt, besluit hij, gesteund door Malcolm en de Engelse graaf Siward, met een leger op te trekken tegen Macbeth. In het bos bij het kasteel Dunsinane besluiten zij zich te camoufleren met takken. Inmiddels wordt Macbeth verder in benauwdheid gebracht als hij verneemt van de dood van zijn vrouw (mogelijk door zelfmoord?), waarna hij van een boodschapper verneemt dat het bos zich inderdaad in de richting van het kasteel lijkt te begeven. Het leger rukt op. In de hierop volgende slag vindt een confrontatie plaats tussen Macbeth en Macduff. De eerste is als gevolg van de eerdere voorspelling vol zelfvertrouwen, tot hij van Macduff verneemt dat deze niet op natuurlijke wijze geboren is, maar voortijdig via een keizersnede ter wereld is gekomen en daardoor in strikte zin niet uit een vrouw 'geboren' is. In het tweegevecht dat volgt wordt Macbeth door Macduff onthoofd.

In de slotscène wordt Malcolm gekroond tot de rechtmatige koning en keert de vrede in Schotland weer terug.

[bewerk] Trivia

• Het stuk werd in 1993 door een tekenfilm van Herman en Wilfried Finkers geparodieerd; zie Macbeth (tekenfilm).

[bewerk] Externe link

De volledige Engelstalige tekst op Wikisource

	De werken van William Shakespeare
Tragedies:	Romeo and Juliet | Macbeth | King Lear | Hamlet | Othello | Titus Andronicus | Julius Caesar | Antony and Cleopatra | Coriolanus | Troilus and Cressida | Timon of Athens
Komedies:	A Midsummer Night's Dream | All's Well That Ends Well | As You Like It | Cardenio (verloren gegaan) | Cymbeline | Love's Labour's Lost | Love's Labour's Won (verloren gegaan) | Measure for Measure | The Merchant of Venice | The Merry Wives of Windsor | Much Ado About Nothing | Pericles, Prince of Tyre | The Taming of the Shrew | The Comedy of Errors | The Tempest | Twelfth Night | The Two Gentlemen of Verona | The Two Noble Kinsmen | The Winter's Tale
Historische stukken:	King John | Edward III (aan Shakespeare toegeschreven) | Richard II | Henry IV, part 1 | Henry IV, part 2 | Henry V | Henry VI, part 1 | Henry VI, part 2 | Henry VI, part 3 | Richard III | Henry VIII
Andere werken:	Sonnetten | Venus en Adonis | The Rape of Lucrece | The Passionate Pilgrim | The Phoenix and the Turtle | A Lover's Complaint