Mahjong
Van Wikipedia
Mahjong is een gezelschapsspel. Sommigen zeggen dat dit het meest gespeelde spelletje ter wereld is. Bijna elke volwassen Chinees speelt mahjong. Ook in Japan, Korea, de Filipijnen en Taiwan wordt mahjong gespeeld, evenals - maar in veel mindere mate - de westerse wereld. De regels kunnen van plaats tot plaats variëren. (In dit artikel worden de regels van de Amsterdamse mahjongclub "De rode draak" gevolgd.)
In Nederland bestaat sinds 2004 de Nederlandse Mahjong Bond, die betrokken is bij de organisatie van tal van toernooien. Van oudsher werden daarbij de Nederlandse Toernooi Spelregels aangehouden; evenals de regels van De Rode Draak een variant op de klassieke Chinese regels. Maar de laatste jaren zijn vooral de moderne Chinese en Japanse varianten sterk in opmars, zoals Hongkongmahjong, riichimahjong en de nieuwe Internationale Regels, ook wel "Chinees Officieel" genoemd. In Suriname is de lokale variant matjok zeer populair.
Inhoud |
[bewerk] Mahjong op de computer
Er worden veel computerspelletjes aangeboden die mahjong heten. Ook bij Windows Vista wordt zo'n spel geleverd. Het betreft vrijwel steeds een patiencespel dat wordt gespeeld met mahjongstenen. Het spel heeft verder niets met mahjong te maken.
[bewerk] Stenen
Men kan spelen met en zonder seizoenen. Het spel bestaat uit 136 stenen, waaraan eventueel 8 seizoenen zijn toegevoegd. Klik op de plaatjes voor een vergrote afbeelding.
| naam | afbeelding | aantal | totaal aantal | omschrijving | |
|---|---|---|---|---|---|
| Tekens | cijfers van 1 tot en met 9 | 4 van elk | in totaal 36 | Op deze stenen staat een Chinees cijfer |
|
| Bamboe | 1 tot en met 9 bamboestokjes | 4 van elk | in totaal 36 | Op elke steen staat een aantal bamboestokjes. Op bamboe 1 staat een vogel |
|
| Kringen | 1 tot en met 9 cirkels of kringen | 4 van elk | in totaal 36 | Op elke steen staat een aantal kringen, cirkels of wielen |
|
| Winden | Oost, Zuid, West, Noord | 4 van elk | in totaal 16 | Op elke steen staat het Chinese teken voor een windrichting |
|
| Draken | Rood, Groen, Wit | 4 van elk | in totaal 12 | Op deze stenen staat een rood of groen teken. De witte draak is een blanco steen. Bij moderne, goedkopere stenen toont de witte draak een rechthoekig patroon, omdat anders voor- en achterkant van de steen niet meer te onderscheiden zijn. |
|
| totaal 136 |
Hierbuiten staan de stenen die alleen punten en verdubbelingen opleveren, de 4 seizoenen en 4 bloemen. Soms worden ze alle acht 'seizoen' genoemd, en soms (zoals in onderstaande tabel rechts) tonen de stenen afbeeldingen die niets met seizoenen of bloemen te maken hebben.
(De stenen die in de tabel zijn getoond, zijn eigenlijk geen seizoenen. Ze tonen vermoedelijk scènes uit sprookjes. Tijdens het spel spreken we van 'Seizoen met groen cijfer' of 'Seizoen met rood cijfer'.)
De seizoenen en bloemen zijn uniek, er zijn er dus niet 4 van elk.
Wie een bloem of seizoen heeft, legt deze direct op tafel. Hij krijgt er dan punten voor. Bovendien trekt hij een nieuwe steen van de muur (d.w.z. de voorraad onverdeelde stenen), zodat hij weer het oorspronkelijke aantal stenen heeft als het seizoen niet wordt meegeteld.
| nummer | hoort bij speler (een speler die zijn eigen seizoen heeft, krijgt extra punten) | afgebeeld seizoen | afgebeelde bloem | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | oost | lente | pruimenbloesem |
|
| 2 | zuid | zomer | orchidee | |
| 3 | west | herfst | chrysant |
|
| 4 | noord | winter | bamboe |
- Misschien in het westen wat ongebruikelijk maar in het oosten speelt men voornamelijk zonder de seizoenen en bloemen. In dit geval wordt de muur opgebouwd uit 17 stenen lang en 2 stenen hoog.
Het totaal aantal stenen is dus 136 (zie eerste tabel) plus 4 seizoenen plus 4 bloemen, is 144.
De beschikbare puntenstokjes worden in vieren verdeeld, zodat ieder start met dezelfde puntenvoorraad.
[bewerk] Rekjes
Rekjes om de stenen op te leggen worden meestal niet bij het spel geleverd. U kunt ze apart kopen.
Dit is een voorbeeld van een rekje (zijaanzicht) dat u bij een houtzagerij kunt laten maken. De open combinaties legt u bovenop, de verborgen stenen op de schuine kant. De weggeworpen stenen komen midden op tafel. Zo blijven de open combinaties goed gescheiden van de weggeworpen stenen.
De puntentelling kan onderop worden geplakt.
Maak het rekje even lang als 18 stenen naast elkaar. Daar hebt u gemak van bij het bouwen van de muur. U hoeft de stenen in de muur dan niet te tellen.
Een van de rekjes krijgt een afwijkende kleur. Deze is voor Oost bestemd.
[bewerk] Combinaties
Er zijn wel wat regels die overeenkomsten hebben. Doel van het spel is het maken van combinaties: chow, paar, pung, kong en mahjong.
Chow Een chow is een combinatie van drie opeenvolgende stenen van dezelfde soort [tekens, kringen of bamboe]. Een chow bestaat altijd uit drie stenen, niet twee of vier.
Paar Een paar is een combinatie van twee precies dezelfde stenen. Een paar kan worden gemaakt van tekens, kringen, bamboe, winden en draken.
Pung Een pung is een combinatie van drie precies dezelfde stenen.
Kong Een kong is een combinatie van vier dezelfde stenen.
Mahjong De ultieme combinatie mahjong bestaat uit vijf van de hierboven genoemde combinaties, waaronder precies één paar. Mahjong bestaat bijvoorbeeld uit twee chows, twee pungs en een paar. Of uit vier chows en een paar. Of uit een chow, twee pungs, een kong en een paar. Bevat een mahjong geen kong, dan bestaat de combinatie uit 14 stenen. Bevat mahjong een kong, dan zijn het in totaal 15 stenen. Een speler moet daarom een extra steen vragen als hij in de loop van het spel een kong maakt.
Sommige van deze combinaties kunnen 'open' of 'gesloten' zijn. Hierover later. De volgende benamingen zijn synoniem:
| Open | Gesloten / Dicht |
| Op tafel (zichtbaar voor andere spelers) | In de hand (niet zichtbaar) |
| Van tafel (een van de stenen werd door een andere speler op tafel gegooid - zie Weggelegde stenen opeisen) | Van de muur (alle stenen zijn van de muur getrokken) |
| Gemeld | Niet gemeld |
Voor een kong kloppen deze benamingen niet helemaal. Een kong is altijd gemeld en ligt altijd op tafel, ook als hij 'gesloten' en 'van de muur' is.
[bewerk] Spelverloop in het kort
Aan iedere speler wordt een windrichting toegekend. Dit gebeurt, merkwaardig genoeg, in spiegelbeeld. Oost is gever. Rechts van hem zit Zuid, links Noord en tegenover hem West.
De stenen worden op tafel omgekeerd en door elkaar geroerd. Er wordt nu een vierkante muur van stenen gebouwd. Volgens een bepaalde procedure, waarbij dobbelstenen nodig zijn, wordt de muur geopend. Nu kunnen de stenen verdeeld worden. Elke speler krijgt dertien stenen. De speler Oost begint. Hij pakt een steen van de muur en legt een steen, die hij niet nodig denkt te hebben, open weg. Daarna is de volgende speler aan de beurt. In tegenstelling tot wat in het westen gebruikelijk is, wordt er tegen de klok in gespeeld.
In de praktijk krijgt Oost bij het delen meteen 14 stenen. Hij hoeft dan voor zijn eerste beurt geen steen meer van de muur te pakken.
Heeft een speler een seizoen of bloem, dan legt hij die steen op tafel en pakt hij een extra steen van de muur. De seizoenen en bloemen tellen niet mee met het vormen van combinaties.
Maakt een speler een combinatie (paar, chow of pung), dan laat hij niets merken. Hij bewaart de combinatie tot het spel voorbij is. Hij heeft nu een gesloten combinatie.
Maakt een speler een kong, dan heeft hij een extra steen nodig, want anders zou hij nooit meer mahjong kunnen maken. Hij legt de vier stenen op tafel en pakt een extra steenm van de muur. Hij legt van de vier stenen er een of twee ondersteboven, om aan te geven dat het een gesloten kong is (hoewel de stenen zichtbaar op tafel liggen).
Maakt een speler mahjong, dan legt hij geen steen meer weg. Hij meldt dat hij mahjong heeft en legt al zijn stenen op tafel.
[bewerk] Weggelegde stenen opeisen
Vaak komt het voor dat een speler de steen wil hebben die door een andere speler wordt weggelegd. Bijvoorbeeld:
Zuid legt een rode draak weg. Zijn beurt is voorbij. West strekt zijn hand uit om een steen van de muur te pakken, maar Noord is sneller. Noord roept 'pung' en eist de weggelegde rode draak op. Noord heeft al twee rode draken en nu heeft hij dus een pung. Hij legt de drie stenen op tafel, om te bewijzen dat hij inderdaad gerechtigd was om de steen op te eisen. De stenen blijven op tafel liggen, want het is een een open pung. Daarna besluit hij, zoals gebruikelijk, zijn beurt door een steen weg te leggen. Nu is Oost aan de beurt. West heeft dus een beurt overgeslagen.
Alleen de laatst weggelegde steen mag worden opgepakt. De eerder weggelegde stenen blijven tot het einde liggen.
De volgende combinaties kunnen worden gevormd met een opgeëiste steen:
| gevormde combinatie | regel |
|---|---|
| paar | niet toegestaan |
| open chow | alleen toegestaan voor de speler die direct aan de beurt is |
| open pung | toegestaan voor iedere speler |
| open kong | toegestaan voor iedere speler, bovendien moet een extra steen van de muur worden gepakt |
| paar en mahjong | toegestaan voor iedere speler |
| chow en mahjong | toegestaan voor iedere speler |
| open pung en mahjong | toegestaan voor iedere speler |
| open kong en mahjong | niet mogelijk |
Eisen meerdere spelers dezelfde steen op, dan is de volgorde:
- 1. Mahjong (maakt dus niet uit hoe)
- 2. Pung
- 3. Chow
Volgens de Nederlandse tournooiregels geldt een andere volgorde als meerdere spelers een steen opeisen voor mahjong:)
- 1. Mahjong maken met een speciale hand/limiet spel.
- 2. Mahjong maken met een sluitpaar
- 3. Mahjong maken met een pung
- 4. Mahjong maken met een chow
Als spelers mahjong hebben met dezelfde combinatie dan is de steen voor degene die als eerste aan de beurt is.
Heeft een speler een open pung, dan mag hij naderhand de vierde steen erbij leggen en een open kong vormen. Dit mag alleen als hij de vierde steen van de muur heeft getrokken (of vanaf het begin in bezit had). Van een kong is dus hoogstens één steen opgeëist van een door een andere speler weggelegde steen.
Als iemand van een open pung een open kong maakt, dan kan het gebeuren dat een andere speler die vierde steen kan gebruiken om mahjong te kunnen maken. Die speler mag dan de vierde steen "roven" voor zijn mahjong (kan niet anders dan voor een "chow" zijn). Bij kongroof geldt een 1 verdubbeling van het totale puntenaantal, en de beroofde speler mag slechts een pung scoren.
[bewerk] Puntentelling
Het spel eindigt als er mahjong wordt gemaakt, of als er nog 14 stenen in de muur liggen. Eindigt het spel zonder dat er mahjong is gemaakt, dan is het spel ongeldig en worden er geen punten geteld. Is er wel een winnaar, dan worden de punten geteld en verrekend. Telling vindt plaats met behulp van onderstaande tabellen. Het totaal na een hele spelronde bepaalt de eindstand aan de tafel.
Er bestaat veel onenigheid over de toe te passen puntentelling. Het is dus verstandig dat de spelers het daar vooraf over eens zijn.
- Punten voor iedereen:
| Combinatie | Score |
|---|---|
| Pung van middenstenen (middenstenen zijn tekens, kringen en bamboes van 2 t/m 8) | open:2, gesloten:4 |
| Pung van eindstenen, winden of draken (eindstenen zijn tekens, kringen en bamboes 1 en 9) | open:4, gesloten:8 |
| Kong van middenstenen | open:8, gesloten:16 |
| Kong van eindstenen, winden of draken | open:16, gesloten:32 |
| Paar van draken/eigen wind/wind van de ronde
(een paar van eigen wind die ook wind van de ronde is, scoort dus 4 punten) |
2 |
| Chow | geen score (maar maakt deel uit van mahjong) |
| Bloem of Seizoen. | 4 |
| De volgende punten worden alleen door de winnaar genoteerd | |
| Mahjong | 20 |
| Winnende steen van de Muur getrokken | 2 |
| Enig mogelijke plaats om te winnen. Bijvoorbeeld: een speler kan winnen als hij Bamboe 3 trekt. Met een andere steen wint hij niet. Wint hij met Bamboe 3, dan mag hij 2 punten extra noteren. Ander voorbeeld: dat een speler kan winnen met Teken 5 of met Teken 8. Dat is dus niet de enige mogelijke plaats. Zelfs als er geen enkele Teken 5 meer in het spel is, mag hij, als hij wint met Teken 8, niet 2 punten noteren. | 2 |
| Laatste steen voor remise. Als er nog 14 stenen in de muur zijn, is het spel afgelopen. Een speler die een steen van de muur trekt op het moment dat er nog 15 stenen zijn, en daarmee wint, noteert 10 punten. | 10 |
| Winnen met de extra steen die gepakt wordt na declaratie van een kong. | 10 |
| Mahjong van vier chows en een paar waarvoor geen score geldt (dat is een paar van tekens, kringen of bamboes, of van een wind die niet de eigen wind en niet de wind van de ronde is). | 10 |
| Mahjong zonder chow. | 10 |
| Pe-ling eet cake; Mahjong met sluitpaar Bamboe en Ballen 1. Bamboe 1 op stok (Pe-ling) en Ballen 1 er bij (Cake) | 10 |
- Verdubbelingen
Nadat bovenstande score is berekend, kan de score een aantal keren verdubbeld worden. Dit kan tot zeer hoge scores leiden. Verdubbelingen gelden voor alle spelers, niet alleen voor de winnaar.
| Combinatie | Score |
|---|---|
| Pung of kong van draken, eigen wind of wind van de ronde (voor een pung of kong van de eigen wind die tevens wind van de ronde is, mag de score dus verviervoudigd worden). | dubbel |
| Eigen seizoen EN eigen bloem | dubbel |
| Slechts een soort cijferstenen (dus alleen tekens, alleen kringen of alleen bamboes) met winden, draken en eventueel seizoenen en bloemen. | dubbel |
| Slechts een soort cijferstenen (dus alleen tekens, alleen kringen of alleen bamboes), geen winden en draken, eventueel seizoenen en bloemen. | acht keer de score |
| Geen cijferstenen | acht keer de score |
| Alle vier de seizoenen | acht keer de score |
| Alle vier de bloemen | acht keer de score |
De rest van de pagina mag van Handige Harry wel vervallen. Of er moet uitleg bij. Het is een alternatief van de tabel hierboven.
| Eén keer verdubbelen | Twee keer verdubbelen | Drie keer verdubbelen |
|---|---|---|
| schoon spel (Dit is waarschijnlijk: slechts een soort cijferstenen) | 3 dichte kongen | superschoon spel (Dit is waarschijnlijk: slechts een soort cijferstenen, zonder winden en draken) |
| alleen enen, negens, troefstenen (Troefstenen zijn waarschijnlijk winden en draken) | 4 dichte pungen | alleen enen en negens |
| pung of kong van draak, eigen wind of wind van de ronde (voor een pung of kong van eigen wind die tevens wind van de ronde is, mag dus twee keer worden verdubbeld) | 4 kongen (ook open) | alleen troefstenen |
| 3 dichte pungen |
Mahjong halen is in deze competitie alleen mogelijk met een schoon spel. Wanneer echter op één van boven- of onderstaande manieren tenminste twee keer verdubbelen wordt behaald, is Mahjong ook mogelijk.
- Eén keer verdubbelen voor:
Winst met Gelijke: Alleen pungs/kongs.
Winst met Gelijke 2 t/m 8: Idem, stenen alleen 2 tot en met 8 (dus extra verdubbeling).
Kong met de Bloeiende Bloemen. Winnende steen van de dode Muur getrokken.
Kong-roof: Mahjong halen met een chow, door de steen te roven waarmee een ander een reeds op tafel liggende pung tot kong had willen maken.
De Gelukkige Dertien Wachtend mahjong in de eerste hand; Oost gooit de gewenste steen niet weg (aankondigen en de stenen niet meer wisselen).
- Twee keer verdubbelen voor:
Het Spel van de Aarde. Mahjong halen met de eerste steen die Oost weggooit.
- Drie keer verdubbelen voor:
De Verborgen Schat. Spel geheel in de hand, tot en met de laatste steen. Bij limietspelen: 1x verdubbelen! De Drie Wijzen. Drie verschillende draken, en willekeurige Chow, Pung en Kong.
[bewerk] Afrekening
Bij de afrekening krijgt de ene speler punten van de andere, en wel op de volgende manier:
Iedere speler ontvangt zijn puntenaantal (fiches, dropjes, stokjes, centen) van iedere andere speler. Hierop gelden twee uitzonderingen:
De speler die mahjong haalt (de winnaar) ontvangt alleen en betaalt niet.
De speler die Oost is krijgt en betaalt alle bedragen dubbel.
Heeft de Oostenwind zelf mahjong, dan krijgt hij van alle spelers zijn punten dubbel, hoeft niets te betalen en is de volgende ronde weer Oost.
Heeft een andere speler mahjong, dan ontvangt hij zijn puntenaantal dubbel van Oost, en enkel van de twee andere spelers.
De drie overige spelers verrekenen onderling hun punten. Ook hier wordt moet Oost dubbel betalen en ontvangen.
Een hulpmiddel bij de verrekening zijn de puntenstokjes. De waarden van deze stokjes zijn doorgaans: 2 punten, 10 punten, 100 punten, 500 punten.
De uitkomst van de verrekening is te contoleren: het totaal is altijd NUL. Voor de verrekening is op competitieavonden van De Rode Draak en bij toernooien een gemakkelijk formulier beschikbaar.
[bewerk] Bijzondere winstspelen
[bewerk] De Limiet
De Rode Draak speelt het mahjong-spel zonder een echte limiet. Wèl is er een Limiet ingesteld voor bepaalde bijzondere spelen. De samenstellende stenen (draken, winden) leveren geen punten of verdubbelingen meer op. De afgesproken Limiet is: 1000 punten.
[bewerk] Regelmatige Limietspelen en Onregelmatige Limietspelen
Een Onregelmatig Limietspel bestaat niet uit pungen, chows etc. Deze moet tot het wachtend spel in de hand gespeeld worden. De laatste steen mag een weggelegde steen zijn. Een Regelmatig Limietspel bestaat uit pungen, chows en kongen en mag op tafel gespeeld zijn.
[bewerk] Wachtend Spel
Een wachtend spel voor een Onregelmatig limietspel levert de helft op van het aantal punten dat je zou krijgen als je wel mahjong had gehaald. Bij een wachtend spel voor een Regelmatig Limietspel krijg je geen bonus: je telt gewoon de punten voor de pungen, kongen, etcetera.
[bewerk] Onregelmatige Limietspelen
[bewerk] Het Spel van de Hemel
Winnen door Oost in de eerste hand. Beloning: Limiet.
[bewerk] De Negen Poorten
Van één soort: 3 enen, 3 negens, 2 t/m 8, plus één van de stenen dubbel. Beloning: Limiet. Geheel in de hand: 1x verdubbelen
[bewerk] De Dertien Wezen
Van alle enen, negens, winden en draken één steen ,één ervan dubbel. Beloning: Limiet. Geheel in de hand: 1x verdubbelen
[bewerk] De Zeven Tweelingen
Zeven paren. Beloning superschoon: Limiet. Beloning schoon: Halve Limiet. Geheel in de hand (in beide gevallen): 1x verdubbelen.
[bewerk] Slang 1
1 t/m 9 van één soort, 1 steen van elke wind, één van de winden dubbel. Beloning: Halve Limiet. Geheel in de hand: 1x verdubbelen.
[bewerk] Slang 2
1 t/m 9 van één soort, 1 steen van elke draak, plus 2 gelijke winden. Beloning: Halve Limiet. Geheel in de hand: 1x verdubbelen.
[bewerk] Peking Garden
1 t/m 7 van één soort, 1 steen van elke wind en draak. Beloning: Halve Limiet. Geheel in de hand: 1x verdubbelen.
[bewerk] Regelmatige limietspelen
[bewerk] Het Spel van de Rode Draak
Kong Rode Draken, Tekens 1 t/m 9, sluitpaar eigen wind. Beloning: Halve Limiet. Geheel in de hand: 1x verdubbelen.
[bewerk] Het Jade Spel
Alleen Groene Draken en/of Bamboe 2, 3, 4, 6, 8 gebruikt. Beloning: Limiet. Geheel in hand: 1x verdubbelen.
[bewerk] Het Vierwindenspel
4 pungen (of kongen) van winden plus willekeurig sluitpaar. Beloning: Limiet. Geheel in hand: 1x verdubbelen.
[bewerk] De Kronkelende Slang
Drie mogelijkheden: pung 1 en 9, chows 3-4-5, 6-7-8, sluitpaar 2 pung 1 en 9, chows 2-3-4, 6-7-8, sluitpaar 5 pung 1 en 9, chows 2-3-4, 5-6-7, sluitpaar 8 Beloning: Limiet. Geheel in hand: 1x verdubbelen.
[bewerk] Onregelmatigheden
[bewerk] De Dode Hand
Heeft een speler gedurende het spel opeens meer of minder dan 13 stenen, dan heeft hij een Dode Hand. Heeft hij minder dan 13 stenen, dan mag hij nog wel punten noteren voor de gemaakte combinaties, maar hij zal geen mahjong kunnen maken. Heeft hij meer dan 13 stenen, dan noteert hij geen punten, maar hij moet wel na afloop met de andere spelers afrekenen.
[bewerk] Verzuimen te pungen/kongen/chowen
Wanneer je vergeet te pungen, kongen of chowen, en de volgende speler heeft al gepakt, dan is het niet meer mogelijk. Om discussie te voorkomen, tikt iedereen na het pakken met de gepakte steen op tafel. Na de tik is de beurt van de vorige speler voorbij. Overigens geldt hierbij dat er wel voldoende tijd tussen de beurten moet worden genomen.
[bewerk] Ten onrechte mahjong afkondigen
Dit geldt als zeer onbeleefd. Overigens is het aan te bevelen dat de overige spelers wachten met het open leggen van hun stenen, tot is vastgesteld dat de mahjong terecht is. Dit voorkomt dat andere spelers ten onrechte de opengelegde stenen zien.
[bewerk] Verloop van een sessie
Een sessie begint als de spelers aan tafel gaan zitten en de stenen uit de kast halen. Een volledige sessie bestaat uit vier ronden. Een ronde bestaat uit vier of meer spellen.
Bij het begin van de sessie wordt er geloot om de plaatsen. Hiervoor wordt de 'winddoos' of 'mingg' gebruikt. Hierin bevinden zich vier schijfjes met de windstreken erop. Iedere speler trekt een schijfje. De speler die Oost trekt, mag kiezen waar hij gaat zitten. Hij is bovendien de sessieleider. De speler die Zuid trekt komt aan zijn rechterhand, West tegenover hem en Noord aan zijn linkerhand.
Is er geen winddoos, dan kan er natuurlijk ook geloot worden met vier windstenen.
De wind van de ronde is op dit moment Oost. (De wind van de ronde is van belang bij de puntentelling.) De winddoos wordt op tafel gezet met bovenop het schijfje dat de wind van de ronde aangeeft.
Er wordt een spel gespeeld. Er zijn nu drie mogelijkheden:
- Er zijn nog maar 14 stenen in de muur en er is nog geen mahjong gemaakt. Het spel is nu ongeldig. Er worden geen punten geteld en er wordt opnieuw gespeeld met dezelfde windrichtingen.
- Oost wint. De punten worden geteld, er wordt afgerekend, en het volgende spel wordt gespeeld met dezelfde windrichtingen.
- Een andere speler wint. De windrichtingen schuiven nu op. Zuid wordt Oost, Oost wordt Noord, enzovoort.
Als de windrichtingen vier keer opgeschoven zijn, is de sessieleider weer Oost geworden. Nu is er een ronde beëindigd en begint er een nieuwe ronde. De wind van de ronde verandert: als de wind van de ronde Oost was, dan wordt het Zuid, enzovoort.
Als de wind van de ronde Noord is, dus als de vierde ronde wordt gespeeld, en de sessieleider wordt weer Oost, dan is de sessie afgelopen en worden de stenen opgeborgen.
[bewerk] Externe links
- Nederlandse Mahjong Bond Officiële website van de mahjongbond
- Mahjong News NL Nederlands nieuws over mahjong
