Motie van wantrouwen

Van Wikipedia

Een motie van wantrouwen jegens een bestuurlid is een motie die wordt ingediend wanneer het betreffende bestuurslid niet (meer) in staat geacht wordt om kundig zijn bestuurlijke taken uit te voeren, of wanneer er vermoedens zijn dat het bestuurslid niet in het belang van het bedrijf, vereniging of land handelt.

Het door het besluitvormend lichaam aannemen van een motie van wantrouwen wordt meestal opgevat als een uitnodiging aan degene wiens functioneren de motie betreft, zijn functie neer te leggen. Een formele verplichting is dit echter niet altijd.

[bewerk] Nederland

De vertrouwensregel is een van de weinige 'regels' in het Nederlandse staatsrecht die algemeen wordt aangemerkt als rechtsregel, waarvan overtreding dus onrechtmatigheid oplevert. De inhoud van de (ongeschreven) vertrouwensregel kan als volgt worden weergegeven: De bewindspersoon jegens wie is gebleken dat het vertrouwen is komen te ontbreken (bijvoorbeeld door het aannemen van een motie van wantrouwen), dient zijn ontslag aan te bieden of dient te bevorderen dat de Kamer wordt ontbonden.

Of een motie het karakter heeft van een motie van wantrouwen is niet altijd duidelijk. In de Nederlandse parlementaire geschiendenis is nog nooit een motie aangenomen die in het dictum expliciet vermeldde dat het een motie van wantrouwen is. De indiener van een motie en de bewindspersoon tegen wie de motie gericht is, zijn de meest aangewezen personen om aan te geven of een motie het karakter heeft van een motie van wantrouwen.

Over de vraag of de vertrouwensregel ook op gaat ten aanzien van de Eerste Kamer bestaat in de wetenschappelijke literatuur onenigheid. Het proefschrift van mr. Frank de Vries 'De staatsrechtelijke positie van de Eerste Kamer' verdedigt de stelling dat de vertrouwensregel ook geldt t.a.v. de Eerste Kamer. Dit geldt eveneens voor de 15e druk van het 'Handboek van het Nederlandse staatsrecht' van Van der Pot (laatstelijk bewerkt door prof. mr. D.J. Elginga en prof. mr. R. de Lange, met medewerking van mr. H.G. Hoogers). De 14e druk (toen nog Van der Pot/Donner geheten) verdedigde de stelling dat de vertrouwensregel niet geldt t.a.v. de Eerste Kamer.

[bewerk] Gemeentebestuur

In de Gemeentewet en het Reglement van orde van het Gemeentebestuur in casu de Gemeenteraad is ook een en ander geregeld over een motie van wantrouwen (motie van opzeggen vertrouwen) jegens een gemeentebestuurder in casu een Wethouder.

[bewerk] België

In de Belgische Grondwet is dit systeem met betrekking tot de federale regering vervangen door dat van de constructieve motie van wantrouwen.

[bewerk] Trivia

In het Britse parlement neemt een motie van wantrouwen de vorm aan van een voorstel om het salaris van de betreffende bewindspersoon met 1 guinea (1 pond en 1 shilling) te verlagen.^{Bronvermelding gewenst}