Nitraat
Van Wikipedia
Nitraat (NO3-) is de algemene naam voor zout van salpeterzuur. Het is een vorm van stikstof die goed oplosbaar is in water en makkelijk door planten opgenomen kan worden. Samen met kalium en fosfaat wordt het in kunstmest gebruikt.
Inhoud |
[bewerk] Explosieven
Nitraten vormen vaak bestanddelen van explosieven en vuurwerken. De meeste nitraatzouten zijn brandbaar en vaak explosief. Dit komt door het feit dat zij "eigen" zuurstof bevatten. Zuurstof uit de lucht is dus niet nodig voor een verbranding of explosie. Verder kan de "eigen" zuurstof met de stikstof of met waterstof, koolstof of zwavel uit andere verbindingen reageren. Dit veroorzaakt het ontstaan van gassen als water (stoom), koolstofdioxide en zwaveldioxide, die met een knal uitzetten in de omringende lucht. Omdat zuurstof uit de lucht niet nodig is kunnen veel nitraten ook door bijvoorbeeld wrijving of stoten tot ontploffing gebracht worden. Het zijn hiermee gevaarlijke stoffen waarvoor een vergunning vereist is.
[bewerk] Kunstmest
Nitraat komt voor in Chilisalpeter en Kalkammonsalpeter. Het nitraat uit Chilisalpeter wordt zodra het in oplossing met water komt direct door de plant opgenomen. De stikstof in kalkammonsalpeter bestaat voor de helft uit nitraat dat ook direct kan worden opgenomen en voor de helft uit ammonium dat eerst door bacteriën in de grond omgezet moet worden in nitraat en dus pas later voor de plant beschikbaar komt. Ook zit in de kunstmest 12+10+18, vaak aangeduid als Asefkorrels, 12% stikstof (5% nitraat en 7% ammonium) met tevens 10% fosfaat en 18% kalium.
[bewerk] Nitraat in voeding
Nitraten zijn in principe tamelijk onschuldig in voeding en komen daar van nature veel in voor. Een probleem kan ontstaan bij de omzetting in nitrieten. Enerzijds kunnen deze nitrieten in bepaalde omstandigheden omgezet worden tot nitrosaminen die mogelijk kankerverwekkend zijn. Anderzijds kunnen ze in het bloed hemoglobine omvormen tot methemoglobine. Dit kan leiden tot anemie en cyanose. Vooral zuigelingen zijn hier heel gevoelig voor. Nochtans vormen deze risico's geen grote bedreiging voor de voedselveiligheid en komen ze uiterst zelden voor. Men is er ook niet over eens of nitraatinname via de voeding leidt tot een verhoogd risico op maagkanker. Sommige onderzoekers beweren zelfs dat een nitraatrijk dieet beschermt tegen hart- en vaatziekten. Bovendien wordt nitraat in het lichaam van de mens gerecirculeerd tussen de darm, het bloed en het speeksel omwille van de antibacteriële werking van nitriet.
[bewerk] Nitraat in groente
De plant neemt makkelijk de aanwezige stikstof in de vorm van nitraat uit de grond op. Onder omstandigheden van weinig productie van assimilaten (suikers) vindt er weinig groei en eiwitvorming plaats. Op dat moment kan er veel nitraat in delen van de plant voorkomen als er ook nog veel nitraat in de grond voorkomt door bijvoorbeeld bemesting of afbraak van organisch materiaal. Dit verschijnsel treedt bij diverse groenten, zowel blad- als knolgewassen, op. Vooral bij sla geteeld in de winter, maar ook bij voorjaarsspinazie kunnen hoge nitraatgehaltes voorkomen. Maar ook andijvie, raapstelen, kool, bietjes, postelein en selderij kunnen veel nitraat bevatten. Er zijn dan ook per gewas en tijdperiode van het jaar nitraatnormen opgesteld, waarbinnen het geoogste product moet blijven wil het op de markt gebracht mogen worden. Zo mag sla 's-zomers 2500 mg nitraat/kg bevatten en van 1 november tot 1 mei 4500. De overheid streeft naar een nitraatnorm van maximaal 2500 mg/kg.
De "aanvaardbare dagelijkse inname" (ADI) van nitraat is 3,65 mg/kg lichaamsgewicht per dag.
[bewerk] Nitraat in de bodem
Door overbemesting gedurende 30 jaar vormt nitraat een bedreiging voor de kwaliteit van het drinkwater. Dit vormt op de lange termijn een gevaar voor de mens.
[bewerk] Zie ook
Nitraten in de Wikipedia:
[bewerk] Externe links
- www.veganisme.non-profit.nl nitraat in groente
- Mest Actieplan (Kaarten met nitraatconcentraties in het oppervlaktewater in Vlaanderen)
