Norbert Elias
Van Wikipedia
Norbert Elias (Breslau, Duitse Rijk (tegenwoordig Wrocław, Polen), 22 juni 1897 - Amsterdam, 1 augustus 1990) was een Joods-Duits-Britse socioloog.
Elias werd geboren als zoon van de textielhandelaar Hermann Elias. Hij volgde het gymnasium en deed in 1915 eindexamen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog diende hij van 1915 tot 1919 als oorlogsvrijwilliger in het Duitse leger, aanvankelijk als telegrafist en na een psychische crisis in 1917 als ziekenverpleger te Breslau. Hier studeerde hij vanaf 1917 medicijnen, filosofie en psychologie. Toen het vermogen van zijn vader verdampte als gevolg van de naoorlogse hyperinflatie, ging Elias in 1922 bij een ijzerwarenfabriekje werken als hoofd Export. In 1924 promoveerde hij aan de universiteit van Breslau tot doctor in de filosofie op het proefschrift "Idee und Individuum". Hij vestigde zich te Heidelberg en studeerde sociologie. Vanaf 1930 was hij docent aan de universiteit van Frankfurt.
In 1933 moest hij Duitsland ontvluchten, wegens de machtsovername door Hitler. Elias zocht eerst toevlucht in Parijs en later in Londen, waar hij met financiële steun van een joodse vluchtelingenorganisatie werkte aan zijn magnum opus "Über den Prozeß der Zivilisation", een studie over de sociale herkomst van gedrag in de westerse beschaving. Toen Duitsland het Verenigd Koninkrijk dreigde binnen te vallen werd Elias wegens zijn Duitse nationaliteit preventief geïnterneerd, eerst in een kamp bij Liverpool en later op het eiland Man. Na zijn vrijlating, acht maanden later, vestigde hij zich in Cambridge. Hij werd docent aan een volkshogeschool en aan instellingen in Bedford en Leicester. Vanaf 1954 was hij universitair hoofddocent aan de Universiteit van Leicester. In 1962 ging hij met pensioen. Van 1962 tot 1964 was hij verbonden aan de Legon University in Accra (Ghana), als hoogleraar sociologie.
Vanaf 1964 was Elias op diverse plaatsen in Duitsland en in Amsterdam gasthoogleraar. Hij woonde een groot deel van deze periode in Amsterdam, waar hij op 93-jarige leeftijd overleed. De laatste jaren van zijn leven was hij vrijwel blind en dicteerde hij zijn manuscripten aan medewerkers.
[bewerk] Nederland
Elias' "Über den Prozeß der Zivilisation" verscheen in 1939 bij een onbekende Zwitserse uitgever. Menno ter Braak las het boek en wijdde er lovende beschouwingen aan. Die werden begin jaren vijftig gelezen door de sociologie-student Joop Goudsblom. Hij haalde Elias later naar Nederland. In de jaren zestig werd "Über den Prozeß der Zivilisation" in het Engels vertaald ("The Civilizing Process"), en in 1982 verscheen de Nederlandse vertaling ("Het civilisatieproces").
Elias wordt als een van de belangrijkste sociologen van de twintigste eeuw beschouwd. In 1977 ontving Elias de Theodor Adorno-prijs van de stad Frankfurt.
[bewerk] Beknopte bibliografie
- Über den Prozess der Zivilisation (1939)
- The Established and the Outsiders (1965)
- Wat is sociologie? (1971)
- Los der Menschen (1987), opgedragen aan Renate Rubinstein
