Ontslag op staande voet
Van Wikipedia
Ontslag op staande voet is de onmiddellijke beëindiging van een dienstbetrekking door de werkgever of de werknemer. In sommige landen, zoals de Verenigde Staten, is een onmiddelijke beëindiging van de dienstbetrekking eenvoudig, in andere landen, zoals Nederland, is ontslag op staande voet slechts in een beperkt aantal gevallen mogelijk.
Inhoud |
[bewerk] Nederland
In Nederland kan een werkgever een werknemer op staande voet ontslaan (of kan een werknemer op staande voet ontslag nemen) als daar een "dringende reden" voor bestaat. De werknemer die op staande voet is ontslagen hoeft niet meer terug te komen en krijgt per direct geen loon meer uitbetaald. Als de werknemer rechtsgeldig ontslag op staande voet neemt, is de werkgever meestal schadevergoeding aan die werknemer verschuldigd.
De onmiddellijke beëindiging moet noodzakelijk zijn, er moet sprake zijn van een "dringende reden" (dit is de in de wet gebruikte term). Voorbeelden van situaties waarin ontslag op staande voet kan worden gegeven zijn in de wet opgesomd. Deze voorbeelden zijn echter niet limitatief. De volgende situaties kunnen mogelijk een dringende reden opleveren:
Voor een werkgever:
- De werknemer is voortdurend dronken op het werk.
- De werknemer pleegt diefstal of een andere misdrijf jegens de werkgever.
- De werknemer is gewelddadig op het werk.
- De werknemer pleegt (een poging tot) ontucht op het werk.
- Er is sprake van een roekeloze gevaarszetting door de werknemer waarmee eigendommen of mensenlevens in gevaar worden gebracht.
- De werknemer weigert hardnekkig om de opdrachten van de werkgever uit te voeren.
- De werknemer blijkt de benodigde diploma's niet te hebben, of heeft fraude of valsheid in geschrifte gepleegd om in dienst te worden genomen.
Voor een werknemer:
- De werkgever betaalt het loon niet uit aan de werknemer.
- De werkgever houdt levensgevaarlijke situaties op het werk in stand.
De wet en vaste rechtspraak stellen daarnaast aanvullende eisen aan een rechtsgeldig ontslag op staande voet. Het ontslag moet bijvoorbeeld "onverwijld" worden gegeven, dat wil zeggen dat de werkgever na het ontdekken van de reden voor ontslag op staande voet daarmee niet te lang mag wachten. Daarnaast behoudt de rechter zich de vrijheid voor om de persoonlijke omstandigheden van de werknemer mee te laten tellen bij de vraag of hij dat ontslag accepteert of niet.
[bewerk] "Voor zover vereist"
Een werknemer die op staande voet ontslagen is kan dit ontslag aanvechten bij de kantonrechter. De kantonrechter kan het ontslag vernietigen. Als de kantonrechter het ontslag vernietigt is de werknemer nog steeds in dienst en is de werkgever salaris verschuldigd.
Omdat het niet altijd duidelijk is of het gegeven ontslag op staande voet rechtsgeldig is, kan de werkgever voor de zekerheid op een tweede manier het ontslag bewerkstelligen, voor het geval het ontslag op staande voet niet geldig blijkt. Dat kan op twee manieren: via de kantonrechter (een verzoek om de arbeidsovereenkomst voorwaardelijk te ontbinden) of via het CWI een ontslagvergunning 'voor zover vereist' vragen. Dit heeft als voordeel voor de werkgever dat de arbeidsovereenkomst toch eindigt, ook al wordt het ontslag op staande voet later vernietigd.
[bewerk] Recht op WW
Veelal heeft een werknemer die op staande voet ontslagen is geen recht op een WW-uitkering. Als de werknemer immers de werkgever een dringende reden heeft gegeven voor het ontslag, dan is de werknemer verwijtbaar werkloos en heeft hij geen recht op een WW-uitkering. Overigens toetst het UWV (waar de WW-uitkering aangevraagd wordt) zelf of sprake is van een dringende reden. Het kan voorkomen dat de kantonrechter van mening is dat er wel sprake is van een dringende reden, maar dat het UWV meent dat er geen sprake is van een dringende reden (en dus toch een WW-uitkering toekent).
Normaalgesproken ontvangt een werknemer die zelf ontslag neemt geen WW-uitkering. Als een werknemer ontslag op staande voet neemt dan zal het UWV wel een WW-uitkering toekennen als het UWV meent dat er inderdaad sprake is van een dringende reden.
[bewerk] Verenigde Staten
Qua arbeidswetgeving en werknemersbescherming staan de Verenigde Staten vrijwel lijnrecht tegenover Europa. Ontslag op staande voet is hier in de meeste staten heel normaal en volgt uit de "employment at will" doctrine, die inhoudt dat de werkgever, om het even welke reden, een werknemer mag ontslaan. Deze rechtsregel geldt in de meeste staten. De redenen kunnen de bovengenoemden uit het Nederlands ontslagrecht zijn, maar ook minder zware redenen als te laat komen, te vroeg weggaan, benedengemiddelde prestaties, niet in het team passen, slechte sociale vaardigheden, onaangename lichaamsgeur, etc. De werkgever hoeft vaak zelfs niet eens per se een reden op te geven.
De enige uitzonderingen op de "employment at will" regel die door de diverse gerechtshoven erkend worden zijn ontslagen in strijd met de openbare orde (in 43 staten erkend). Ontslag in strijd met grondrechten is rechtstreeks in strijd met de Constitutie. Men kan bijvoorbeeld denken aan het ontslag van een klokkenluider (strijd met de openbare orde) of aan een ontslag op discriminerende gronden, zoals huidskleur of religie. Hierbij is echter zeer moeilijk te achterhalen of dit het geval is, daar de meeste werkgevers een andere reden zullen opgeven.
Volgens voorstanders van deze doctrine wordt het gebrek aan zekerheid voor de werknemer gecompenseerd door een snellere bereidheid tot het aannemen van personeel door de werkgever en door het makkelijker kunnen afstoten van verliesgevende bedrijfsonderdelen.
