Planologie
Van Wikipedia
Planologie is een vakgebied dat zich bezighoudt met de (zo effectief mogelijke) in- en verdeling van de beschikbare ruimte in een land, stad, dorp, gewest of provincie, en dat studie maakt van het ontstaan van de bestaande ruimtelijke ordening.
De term planologie is in 1929 geintroduceerd door J.M. de Casseres in een artikel in de Gids.
De definitie die het best in de buurt komt luidt: "de best denkbare wederkerige aanpassing tussen ruimte en maatschappij, zulks ter wille van die maatschappij". Planologie kijkt naar de inrichting van de ruimte, de ruimtelijke ordening, en hoe deze met beleid kan worden verbeterd. Planologen dragen materiaal aan voor het maken van bestemmingsplannen of streekplannen en voor het nemen van verantwoorde infrastructurele besluiten, bijvoorbeeld een Planologische kernbeslissing.
Planologie heeft te maken met sociale geografie, economie, milieukunde en zelfs met psychologie en sociologie. Planologie maakt gebruik van onder meer cartografie (zie ook Geografisch informatie systeem), ecologie, hydrologie, bodemkunde demografie, statistiek en sociologie. Planologen kunnen in dienst zijn van de overheid, bedrijven, gemeenten, provincies, architecten, stedenbouwkundigen, adviesbureaus en belangenorganisaties.
Bij het nemen van beslissingen over inrichting van ruimte gaat het, zeker in een klein en dichtbevolkt land als Nederland, vaak om de vraag: Is het wenselijker te kiezen voor economische groei of voor milieubelangen? Leefbaarheid en de noodzaak van economische ontwikkeling zijn vaak strijdig met elkaar. Voorbeelden hiervan zijn de veel bediscussieerde aanleg van de HSL-Zuid, de Betuweroute, de uitbreiding van de luchthaven Schiphol en de aanleg van de door Rotterdam zo gewenste Tweede Maasvlakte.
Ook moeten er keuzes gemaakt worden voor wonen, werken, recreatie of verkeer. Allerlei partijen hebben verschillende belangen en worden in het onderzoeks- en beslissingsproces vaak vertegenwoordigd door belangengroepen en lobbyisten.
Andere vraagstukken waar planologen zich mee bezig kunnen houden zijn groenbehoud, de verdeling of herverdeling van landbouwgronden, milieubeheer, stadsontwerp, de noodzaak en inrichting van bedrijfsterreinen, monumentenzorg en acquisitie.
Een subdiscipline is de technische planologie.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
De rol van de planoloog is in de loop van de tijd aanzienlijk veranderd. Tot de jaren '60 hield hij zich voornamelijk bezig met het intekenen (net als de stedenbouwkundige) van plannen. Vanaf de jaren '60 is de rol echter steeds meer verschoven naar het participeren in het planningsproces en het opstellen van plannen voor het ruimtelijke beleid op verschillende schaalniveau's. Het topjaar voor de planoloog was 1966 toen met de komst van de 2e Nota op Ruimtelijke Ordening een globaal plan werd opgesteld voor Nederland dat uitging van scenario's van een Nederland dat in het jaar 2000 ongeveer 20 miljoen inwoners zou tellen. Later (in de 3e nota) toen bleek dat deze scenario geen werkelijkheid ging worden nam de invloed van de planologie licht af.
[bewerk] Nederlands verschijnsel
Planologie is een typisch Nederlands verschijnsel. In het buitenland kent men vrijwel geen planologen. Hier worden zij vaak "Urban Planners" genoemd, wat meer neigt naar een soort planologie voor steden. De reden dat planologie een typisch Nederlands verschijnsel is is dat Nederland al sinds jaar en dag kampt met ruimtegebrek. In het verleden is Nederland dan ook al groot geweest in het zo efficiënt indelen van de beschikbare ruimte. In andere landen, waar doorgaans minder schaarste van ruimte bestaat, is daarom ook nooit een broodnodig belang geweest voor efficiënt ruimtegebruik.
[bewerk] Planologie als wetenschappelijke discipline
Planologie wordt in Nederland op een aantal universiteiten gedoceerd. Namelijk de Universiteit van Amsterdam, Rijksuniversiteit Groningen en de Katholieke Universiteit Nijmegen geven het vak. Daarbij moet vermeld worden dat bij in Groningen en Nijmegen het eerste jaar samen wordt gegeven met Sociale geografie. Ook op een aantal HBO scholen doceert men planologie.
