Reukzin

Van Wikipedia

Reukzin is het vermogen om sporen van (chemische) stoffen te detecteren in de lucht, eventueel ook in het water. Bij de mens en in het algemeen bij alle zoogdieren is de reukzin gelegen in de neusholte. In medisch jargon spreekt men van olfactorisch vermogen.

Het proeven van de mens is voor een belangrijk deel een functie van de reukzin; de eigenlijke smaakzin van de mens beperkt zich tot zoet, zout, zuur, bitter en umami.

Andere organismen dan zoogdieren kunnen op andere manieren ruiken: zo hebben veel insecten reukzintuigen in hun antennes en ruiken slangen door met hun tong de lucht te bemonsteren en de tongpunten daarna in hun orgaan van Jacobson te steken.

Veel dieren kunnen veel scherper ruiken dan de mens; vooral honden staan hierom bekend maar ook diverse vlindersoorten zijn in staat de aanwezigheid van een vrouwtje door haar feromonen op een afstand van enige kilometers te detecteren. De aard van de stoffen die kunnen worden geroken wisselt sterk, tussen soorten en ook tussen individuen. Zo zijn er stoffen bekend die door de ene mens wel en door de andere niet kunnen worden geroken; en dit vermogen blijkt erfelijk te zijn. Een voorbeeld hiervan is de stof die in de urine wordt uitgescheiden na het eten van asperges.

Sommige sterk bijtende stoffen als b.v. ammoniakgas (b.v. uit 'vlugzout') worden wel waargenomen maar niet via de reukzin; hierbij treedt directe prikkeling van pijnzenuwen op.

De mens heeft ook een geheugen voor geuren. Bepaalde geuren kunnen een sterke associatie met de jeugd oproepen. Mogelijk heeft dit ermee te maken dat het reukorgaan fylogenetisch een heel oud vermogen is; de input van de reukzenuwen gaat niet eerst via de thalamus, zoals vrijwel alle andere zintuiglijke waarnemingen.

Door allerlei oorzaken kan het reukvermogen niet goed meer functioneren (Dysosmie), iets wat een grote invloed heeft op het ervaren van het leven.