New Immissions/Updates:
boundless - educate - edutalab - empatico - es-ebooks - es16 - fr16 - fsfiles - hesperian - solidaria - wikipediaforschools
- wikipediaforschoolses - wikipediaforschoolsfr - wikipediaforschoolspt - worldmap -

See also: Liber Liber - Libro Parlato - Liber Musica  - Manuzio -  Liber Liber ISO Files - Alphabetical Order - Multivolume ZIP Complete Archive - PDF Files - OGG Music Files -

PROJECT GUTENBERG HTML: Volume I - Volume II - Volume III - Volume IV - Volume V - Volume VI - Volume VII - Volume VIII - Volume IX

Ascolta ""Volevo solo fare un audiolibro"" su Spreaker.
CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Roger Waters - Wikipedia

Roger Waters

Van Wikipedia

Roger Waters
Roger Waters

George Roger Waters (geboren 6 september 1943 in Great Bookham bij Leatherhead (Surrey) is een Britse rockmusicus (basgitarist) en songwriter. Waters werd bekend als lid van Pink Floyd, maar sinds midden jaren 80 speelt hij solo.

Waters werd in 1943 geboren kort nadat zijn vader, die oorspronkelijk leraar was maar in de oorlog bij de luchtmacht was, was verongelukt. Dit had een grote invloed op zijn verdere leven. Veel songs van hem zijn anti-miltaristisch getint. Het album The final cut is opgedragen aan zijn vader. Het gemis van zijn vader komt tot uitdrukking in de song Another brick in the wall (Part I), waarin hij zingt :

Daddy has flown across the ocean
Leaving just a memory
The snapshots in the family album
Hey daddy , what else did you leave behind for me.

Inhoud

[bewerk] Pink Floyd

Waters stond in 1964 samen met Syd Barrett aan de wieg van wat de meest succesvolle psychedelische rockband ooit zou worden: Pink Floyd. Onder aanvoering van Barrett, die een grote voorliefde voor bewustzijnsveranderende middelen koesterde, maakte Pink Floyd in 1967 een uiterst succesvol debuutalbum, The Piper at the Gates of Dawn, na twee singles uitgebracht te hebben, Arnold Layne; een nummer over een travestiet en See Emily Play. Barretts tomeloze drugsconsumptie leidde er toe dat de geniale gitarist/songschrijver niet meer in groepsverband te handhaven was. Zijn plaats werd ingenomen door David Gilmour. Barrett sleet zijn dagen al cactussen kwekend, schilderend en televisie kijkend. Barrett overleed op 7 juli 2006. Het nummer Shine on You Crazy Diamond, van het album Wish You Were Here (1975) is aan hem opgedragen.

Na A Saucerful of Secrets (1968) is al duidelijk dat Waters de drijvende kracht achter Pink Floyd is geworden. Hij is degene die het creatieve proces binnen Pink Floyd domineert. De periode van 1968 tot 1973 is er een waarin de band barst van de energie en creativiteit, maar waarin behalve Waters ook Rick Wright en Gilmour een duidelijke stem hebben. Ook letterlijk. In 1969 komt de dubbelaar Ummagumma, de ene helft bevat een live-gedeelte, de andere helft bijdragen van de vier bandleden afzonderlijk. De plaat wordt vooral in underground-kringen geroemd. Het live-gedeelte werd later op een andere plaats verfilmd, Pompeii. Het decor van de door lava verwoeste stad paste wonderwel bij de muziek van het viertal.

Kort daarna wordt Atom Heart Mother (1970) uitgebracht waarbij Pink Floyd samenwerkt met het Philharmonic London Orchestra. Een opvallend en bij wijlen fraai album, dat verrassende passages kent. Daarna volgt Meddle (1971), waarbij vooral het lange Echoes indruk maakt door de sterke compositie en de fraaie glasachtige zang van Gilmour en Wright. Gilmour imiteert albatrossen op zijn gitaar, een psychedelisch hoogstandje. Waters neemt steeds meer het schrijven van de teksten voor zijn rekening. Pink Floyd heeft in die dagen al de status van absolute supergroep, die met een voor die tijd opzienbarende lichtshow de hele wereld rondreist. Het optreden in het Amsterdamse Paradiso is in dit opzicht legendarisch.

Na het album Obscured by Clouds, geschreven voor de film La Vallée, verschijnt in 1973 Dark Side of the Moon. De hand van Waters is duidelijk zichtbaar, hij bedacht het concept en schrijft nu alle teksten. De band is muzikaal ook een andere richting ingeslagen. Van lange, ingewikkelde, etherische stukken tot pakkende, korte songs met een sombere, onheilspellende ondertoon. De songteksten zijn magisch-realistisch. Die combinatie maakt het album onmiddellijk tot een sensatie. Het is nog altijd het best verkochte Pink Floyd-album, en tevens een der best verkochte rockalbums aller tijden. In de VS staat Dark Side of the Moon bijna onafgebroken veertien jaar (!) in de albumcharts. De klassieker Money wordt een van de grootste hits.

Na het onvoorstelbare succes van Dark Side of the Moon volgt een rustpauze die twee jaar duurt. Hoewel het bijna onmogelijk was dit succes te herhalen, is Wish You Were Here een waardige opvolger. De plaat is in de voorverkoop al goud. De muzikale koers is verlegd naar langere stukken met een symfonische achtergrond. Waters zingt Shine on You Crazy Diamond. Dat gaat hem echter niet gemakkelijk af, kritisch als hij is komt hij iedere dag naar de studio om een regel in te zingen.

Vervolgens brengt de band in 1977 Animals uit, duidelijk geïnspireerd door George Orwells Animal Farm. De sfeer is rauw en donker. Het cultuurpessimisme viert hoogtij, maar muzikaal valt het, met uitzondering van Dogs, een beetje tegen. Het album verkoopt goed, maar kan zich niet meten met zijn voorgangers.

Intussen zijn Wright en Gilmour bezig met soloprojecten, en is Waters degene die het best zijn ei in het Pink Floyd-concept kwijt kan. Dat blijkt in 1979 bij het verschijnen van The Wall. Zowel het album als de single Another Brick in the Wall slaan enorm aan, ook in Zuid-Afrika, waar het toenmalige apartheidsregime de muziek als “subversief” verbiedt. Op The Wall zijn korte, relatief simpele songs te vinden. De rode draad is eenzaamheid, als gevolg van the wall, waaraan velen hun steentje bijdragen.

Nagenoeg onaangekondigd komt in 1983 het laatste Pink Floyd-album onder Waters uit, met de profetische titel The Final Cut. Een benaming die ook voor andere interpretaties vatbaar is. Waters voert nu de totale regie, met uitzondering van “Not Now John”, waarin ook Gilmour een aandeel heeft. Het is het minst succesvolle album van Pink Floyd. Duidelijk is hoorbaar dat de groep geen eenheid meer is, en de zwaarmoedige autobiografische bespiegelingen van Waters zijn menigeen te veel. Rick Wright doet dan al niet meer mee, hij is een paar jaar daarvoor ontslagen.

[bewerk] Solo

In 1984 brengt Waters zijn eerste soloplaat uit, The Pros and Cons of hitchhiking, een plaat die destijds gelijktijdig met The Wall door hem was geschreven. De plaat gaat onder andere over communicatieproblemen, een geliefkoosd onderwerp. Tekenend voor de plaat zijn de vele geluidseffecten en de lange, stevige gitaarsolo's van Eric Clapton.

Een wrevelige Waters ondervindt dat hij bij lange na niet zo bekend is als zijn voormalige band. Hij treedt op in halfvolle zalen en de plaat zelf wordt een matig succes. Hoewel het conceptueel goed in elkaar steekt, mist het de verzachtende inbreng van Gilmour, vooral vocaal. De laatste weigerde destijds om, na The Final Cut, weer als sessiemuzikant te mogen opdraven bij de uitvoering van The Pros and Cons. Het betekende het definitieve einde van de Waters en de rest van de band.

In 1986 wordt hij gevraagd om een paar nummers te schrijven voor When the Wind blows, een naargeestige tekenfilm over een braaf Engels stel in de setting van een nucleaire ramp. Ook Genesis is op deze cd terug te vinden, terwijl de titelsong afkomstig is van David Bowie.

Er breekt een periode aan van rechtszaken en allerhande juristerij, met als inzet het recht de naam Pink Floyd te gebruiken. Waters claimt het artistieke brein van de groep te zijn, maar Nick Mason en met name David Gilmour voeren aan dat zij ook gezichtsbepalend waren. De rechter stelt Waters in het ongelijk, maar kent hem wel een aandeel in de toekomstige royalties toe. Dit voorrecht was al eerder Syd Barrett toegevallen, zij het dan zonder rechtszaak.

De groep profiteert intussen van de sterke merknaam en Waters moet toezien dat zijn oud-collega's moeiteloos volle stadions trekken. Pink Floyd, met frontman David Gilmour, baart opzien met gigantische, wereldwijde shows ter promotie van A momentary lapse of reason. Hoogtepunt is een show in Venetië die ook in Nederland live wordt uitgezonden.

Ongeveer gelijktijdig verschijnt Radio KAOS in 1987. Een zwakke plaat die weinig indruk achterlaat. Het is alsof de inspiratie hem in de steek heeft gelaten. Muzikaal gezien is het dunnetjes, de hoogstandjes uit de Pink Floyd-periode lijken voorbij. Thema’s zijn onder andere de overvloed aan informatie die we over ons heen krijgen en profetische angsten voor wederom een kernoorlog. Maar zelfs Waters eindigt optimistisch met het slotnummer The Tide is turning, een van de weinige hoogtepunten van deze plaat.

In 1989 valt de Berlijnse Muur en Waters organiseert in 1990 een “larger than live” Wall show in Berlijn, met een all-star cast. Kosten noch moeite zijn gespaard, maar kunnen niet verhinderen dat het een debacle wordt. Miljoenen kijkers zijn getuige van een rommelige opvoering en de geluidsweergave is soms erbarmelijk. Waters gaat zelfs biddend naar de grond, alsof hij zo nog erger wilde voorkomen.

In 1992 revancheert hij zich met het sterke Amused to Death, zijn magnum opus. Zingen kan hij nauwelijks meer, maar zijn “praatzingen” herbergt vele nuances en accentueert de veelal ingetogen songs. Het gitaarwerk van Andy Fairweather-Low klinkt ook zeer goed. Verder maakt Waters veelvoudig gebruik van de vocale kwaliteiten van Katie Kissoon en P.P. Arnold.

Opvallend zijn vooral de teksten. Waters bevestigt hier voorgoed zijn reputatie als woordkunstenaar. Soms diep droevig en wanhopig, dan weer fijn sardonisch, maar altijd gevat. Thema’s zijn de waanzin van de oorlog en de “vooruitgang” van de mens. Hij laakt ook het zich verschuilen van de mens achter God en religie, terwijl iedereen open staat voor de nieuwe religie: consumentisme. De plaat wordt zeer goed ontvangen door zowel critici als publiek. In hifikringen zou de geluidskwaliteit lange tijd een standaard zijn.

Na een lange stilte besluit Waters weer op te treden. Een opmerkelijke stap, omdat hij tijdens zijn Pink Floyd-periode een stevige weerzin voor toeren opbouwde. Een thema dat ook in The Wall naar voren komt. Hij oogt minzaam nu en lijkt in weinig meer op de cynische Pink Floyd-voorman, maar zijn autoriteit is hij niet kwijt geraakt. Hij geniet duidelijk van het contact met het publiek.

[bewerk] The In the Flesh Tour

Aan het eind van de twintigste eeuw treft Waters vanaf Barbados voorbereidingen voor een wereldtournee in het gezelschap van onder meer Andy Fairweather-Low, Snowy White en Katie Kissoon. De tour, genaamd In the Flesh, start op 2 juni 1999 in Tampa (Florida) en voert uiteindelijk in 2002 ook naar België en Nederland.

Met uitzondering van de bisnummers "Each Small Candle" (2000-2001) en "Flickering Flame" (2002) is er geen nieuw materiaal, maar dat lijkt het publiek weinig te deren. Waters kent nu ook de weelde van uitverkochte zalen en stadions. De songs, een mengeling van Pink Floyd-werk en eigen repertoire worden met groot enthousiasme en vakmanschap uitgevoerd. Ze hebben nog niets aan zeggingskracht verloren. Dat geldt tevens voor de live-CD In the Flesh, getuige de goede verkoopcijfers.

In 2001 ziet ook The Flickering Flame het levenslicht, een compilatie met o.a. een sterk uitgevoerde cover van Bob Dylan, maar met slechts twee nieuwe songs.

[bewerk] Live 8 - Tour 2006-2007

Ondanks al het venijn uit het verleden gebeurt op 2 juli 2005 het onmogelijke. Bob Geldof brengt de ruziënde bandleden bij elkaar, waarbij David Gilmour nog de meeste moeite had om over zijn weerstanden te stappen. Ze moeten echter beiden erkennen dat hun onderlinge meningsverschillen niets zijn vergeleken met de problemen die de derde wereld kent. Het optreden wordt een groot succes. Voor een doodstil publiek voert Pink Floyd nog eenmaal een kunstje uit, wat hogelijk wordt gewaardeerd. De platenverkoop van Echoes, the best of Pink Floyd, een verzamelaar uit 2001, stijgt explosief.

Waters geeft daarna te kennen in te zijn voor een tournee met zijn oude bandleden, maar ondanks de fabelachtige bedragen die de ronde gaan, houdt Gilmour de boot vooralsnog af. Hij heeft het ook te druk met solowerk.

In 2006 toert Roger door de VS en Europa, waarbij de band in de 2e helft het complete album Dark side of the moon speelt. Het brengt deze bijzondere plaat weer terug aan de top van de Amerikaanse charts. Waters trekt moeiteloos enorme toeschouwersaantallen, maar in de VS is niet iedereen gecharmeerd van zijn aanvallen op president Bush die in de show verweven zijn.

Begin 2007 wordt de 'Dark Side of the Moon' tour van Roger Waters voortgezet. Vanaf eind januari zal Roger met z'n band gaan touren in Australië, Nieuw Zeeland, China, Japan, opnieuw door Europa met o.a. optredens in Engeland. Ook Zuid Amerika wordt aangedaan waarna de afsluiting van de tour plaats zal vinden in Noord-Amerika waar nu al 20 optredens gepland staan.

Op 31 oktober 2006 werd bekend dat Roger Waters opnieuw naar België en Nederland zal komen en zal optreden in het Sportpaleis te Antwerpen en het Gelredome in Arnhem, maar het langverwachte nieuwe album blijft voorlopig nog in de ontwikkelingsfase.

[bewerk] Ça Ira

De opera Ça Ira heeft 25 augustus 2006 in Polen zijn wereldpremière beleefd. De eerste opvoering van het muziekstuk van Roger Waters trok in de stad Poznań 12.000 toeschouwers. Waters heeft zeventien jaar lang gewerkt aan het stuk. Circa 380 artiesten werkten mee aan de voorstelling die gepaard ging met een groots vuurwerk. Het stuk is een vertolking van de Franse revolutie van 1789 tegen koning Lodewijk XVI, het gevecht voor vrijheid en de terreur die volgde. Het libretto is van de hand van Etienne Roda-Gil en zijn vrouw Nadine. Beiden zijn inmiddels overleden, en dat motiveerde Waters om het werk uiteindelijk toch af te ronden.

[bewerk] De data op een rij

  • 1943 6 september: Roger Waters geboren in Great Bookham bij Londen, Engeland.
  • 1965 De studenten Mason, Wright en Waters vormen op de Polytechnische school in Regent Street in Londen de band Sigma Six.
  • 1965 Syd Barrett sluit zich aan bij de band, die hij kort daarna omdoopt tot Pink Floyd.
  • 1984 mei: Roger Waters' solo-LP The pros and cons of hitchhiking met daarop onder meer Eric Clapton komt uit.
  • 1986 Waters wil de groep ontbinden en voorkomen dat Gilmour en Mason de naam Pink Floyd verder blijven gebruiken.
  • 1987 juni: Waters is op tournee met zijn KAOS-show. Het album Radio KAOS bereikt nummer 50 in de Amerikaanse hitparade.
  • 1990 21 juli: Roger Waters voert The wall uit bij de Berlijnse muur met onder anderen Bryan Adams.
  • 1992 Roger Waters' solo-CD Amused to death komt uit.
  • 2001 Live CD en DVD "In The Flesh" met het nieuwe nummer "Each Small Candle"
  • 2004 april: Eerste optredens van Roger Waters' opera Ca Ira op Malta.
  • 2004 3 september: Twee nieuwe songs komen uit: To kill the child en Leaving Beirut.
  • 2005 2 juli: Pink Floyd treedt mét Roger Waters op tijdens het Live 8-concert in Hyde Park, Londen.
  • 2006 25 augustus: Wereldpremière opera Ça Ira in Poznań - Polen.
  • 2007 4 mei: optreden in Arnhem.

[bewerk] Bronnen en referenties

Bronnen en referenties:

Deze tekst, of een voorgaande versie ervan, is afkomstig van http://www.stronks.net/Waters.htm, met toestemming

 

Static Wikipedia (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu