Single European Sky
Van Wikipedia
Single European Sky (SES) of Enkel Europees Luchtruim is een project van de Europese Commissie om van het gefragmenteerde Europese luchtruim een enkel geheel te maken. Het project is een dossier van de afdeling Luchtverkeersleiding en Luchthavens.
Inhoud |
[bewerk] Doelen
- Verhogen van veiligheid, efficiëntie en capaciteit voor de luchtvaart
- Reduceren van fragmentatie en complexiteit van het luchtruim
- Kader voor systeem modernisering
[bewerk] Proces
- In 2000 werd de High Level Group opgericht om de algemene aanpak te bepalen
- In 2001 volgden op de aanbevelingen van deze groep voorstellen vanwege de Commissie
- In 2004 werd de legislatuur terzake aangenomen (zie hierna Legislatuur)
- Vanaf dan is de implementatie aan gang, en wordt verwacht in 2008 voltooid te zijn
- Mogelijk volgen daarna nog enkele volgende stappen of fasen
[bewerk] Werkwijze
Het is een regelgevende benadering via beleidsmaatregelen, met behulp van financiële instrumenten waarmee de noodzakelijke budgetten worden voorzien. Er is van bij het begin gesteld dat de vereisten voor luchtverkeersmanagement (ATM) gereflecteerd moeten worden. Dit gebeurt via een industrieel consultatie-orgaan (Indsutry Consultation Body) enerzijds en door betrokkenheid van de sociale partners anderzijds.
Het Single Sky Committee houdt nauw contact met de Europese lidstaten, maar ook met de niet EU-staten. Reden is dat bijvoorbeeld Zwitserland geen 'gat in de lucht' kan zijn, als eenmaal daaromheen het luchtruim geoptimaliseerd is.
Er is een grote synergie met en via Eurocontrol dat mandaten krijgt toegewezen, al is de precieze taakverdeling nog niet voor de volle honderd percent uitgekristaliseerd in 2006. De verwachting is dat Eurocontrol een overwegend 'technische' of logistieke rol in het proces zal krijgen, daar waar de EU de politieke aspecten voor haar rekening neemt.
[bewerk] Wetgeving 2004
De wetgeving die in 2004 door de EU werd aangenomen omvat de volgende onderdelen:
[bewerk] Functionele luchtruim blokken (FAB)
Men gaat ervan uit dat de indeling van het luchtruim zoals die historisch gegroeid is (samenvallend met landsgrenzen) niet voldoen aan de vereisten voor modern luchtverkeer. De trajecten die vliegtuigen volgen functioneel bepaald. Daarom gaat men uit van het nieuwe concept Functional Airspace Blocks (FAB). Dit zijn porties luchtruim die voldoende ruim zijn gekozen opdat alle courant afgelegde trajecten daarin passen, zowel in breedte als hoogte als lengte.
[bewerk] Keuze van de FAB
Het wordt aan de individuele staten overgelaten om in overleg met hun buren dergelijke optimale blokken luchtruim te bepalen voor de toekomst, die dan de landsgrenzen overschrijden. In Benelux verband is dit geen probleem en er wordt dan ook verder met Duitsland, Engeland en Frankrijk gekeken naar de noodzaak om een FAB blok ook daar deels te laten doorlopen. Dit is relevant omdat reeds in de huidige situatie een vliegtuig dat op Brussel wil landen, al voor Dover of Frankfurt gaat dalen.
[bewerk] Indeling van de FAB
Als eenmaal de wijde grenzen van een FAB vastliggen kan verder worden nagegaan welke sectors daarin worden bepaald als onderverdeling voor de luchtverkeersleiding. Dit om te voorkomen dat de maximum capaciteit van individuele luchtverkeersleidingcentra overschreden wordt en daarmee de veiligheid in het gedrang komt. Dus past men de grootte van de sectoren aan de vraag van het moment aan, en daarmee het aantal sectoren dat actief is (ook in het luchtruim over de landsgrens van het FAB). De actieve verkeersleiding zal daarbij nog steeds vanuit de bestaande luchtverkeersleidingscentra worden gedaan. (Dat zijn er anno 2006 gespreid over de verschillende staten 69 in totaal in de EU met samen 600 sectoren).
[bewerk] Modaliteiten
De EU heeft een raam van 5 jaar voorzien, vanaf 2004, voor de lidstaten om tot een concreet plan van indeling in FABs te komen. Het gaat daarbij om een zogenaamde bottom-up approach, dat wil zeggen dat de Commissie hierin zelf niet ingrijpt, maar het aan de experten ter zake en ter plaatse overlaat.
[bewerk] Burgerlijk militaire integratie
Momenteel zijn er over Europa verspreid talloze militaire luchtgebieden, waarvan een aantal niet permanent in gebruik is. Toch is het systeem van luchtwegen zo ontworpen dat deze gebieden altijd worden vermeden. Dit betekent capaciteitsverlies en hogere kosten (zowel economisch als vanuit milieuoogpunt).
Er zijn nu reeds overeenkomsten met de militaire autoriteiten om dergelijke gebieden tijdelijk open te stellen, zodat meer directe routes kunnen worden gevlogen. Tegelijk worden inspanningen geleverd om de informatie daaromtrent dynamisch, bijvoorbeeld op een website, beschikbaar te maken.
Een moeilijkheid die de Europese Commissie in dit aspect ondervindt, is dat zij op militair gebied nog geen bevoegdheid heeft.
[bewerk] Certificatie van dienstverleners
De wet voorziet dat de huidige dienstverleners inzake luchtverkeersmanagement (Air Navigation Service Providers, ANSP of kortweg SP) een gecertificeerd moeten worden op basis van de volgende criteria:
- Er dient een volledige scheiding te bestaan tussen de nationale regelgever en de dienstverlener
- Er moet dienstverlening over de grenzen heen aanvaard worden, zowel om te krijgen als om te geven.
- Een beleidsweg naar consolidatie toe moet zijn vastgelegd. Het mag dus geen papieren intentie blijven, maar er moet duidelijk een onomkeerbare weg naar implementatie blijken.
Belgocontrol, de nationale luchtverkeersleider van België, wordt eind dit jaar gecertifieerd mede op basis van dergelijke reeds bestaande, maar verder uitgewerkte overeenkomsten met buurstaten.
[bewerk] Systeemintegratie en interoperabiliteit
[bewerk] Standaardisering
Ook bepaalde criteria inzake standaardisering moeten vervuld zijn. Dergelijke standaarden zijn reeds eerder vastgelegd voor Europa door Eurocontrol. Het gaat dan bijvoorbeeld om het formaat van automatisch uit te wisselen berichten tussen automatisereingssystemen van de luchtverkeersleidingscentra onderling, of van de radarberichtformaten.
Ook voor industriële producten zijn standaarden nodig, en ook daarin werkt Eurocontrol onder andere samen met Sensing ATC.
[bewerk] Gemandateerde uitrusting
Bepaalde elektronische en ICT uitrusting moet tot een bepaald niveau operationeel zijn. Daarbij komen ook standaardelementen van een modern automatiseringssysteem zoals automatische vliegplanverwerking, trajectberekening, conflict alarm, uitwisselingsmogelijkheid van berichten enzovoorts.
Deze uitrusting is in de meeste Europese staten reeds op vrij hoog niveau, zodat op dit punt weinig problemen binnen de Europese Unie te verwachten zijn.
[bewerk] Werkprogramma 2006
- Certificatie van dienstverlenende organismen
- Streefdatum eind 2006
- Onafhankelijke volledig zelfbedruipende nationale toezichtsorganen
- Vervollediging van het regelgevend raamwerk
- Vooruitgang naar FABs
[bewerk] SESAR
Single European Sky Aeronautical Research is een initiatief op basis van het Europese Research budget, waarin de industrie (onder andere Thales en EADS/Airbus) in een consortium van 30 leden betrokken is.
Deze groep werkt het concept Corporate ATM uit aan de hand van praktische toepassingen. Dat gebeurt op basis van een ontwerp vanuit de Eurocontrol ACARE groep, die een design voor het jaar 2020 uitwerkte. Dit concept behelst onder meer:
- Collaborate Decision Making (CDM): gegevens van alle betrokken partijen worden gedeeld en op die basis worden coherente planningen en operationele beslissingen gemaakt op alle denkbare tijdschalen vanaf 6 maanden tot seconden op voorhand.
- Trajectory Predition (TP): het vliegtuigtraject wordt tot op enkele seconden nauwkeuring berekend, (ook met verwerking van meteorologische gegevens) en dit TP dient als basis voor verwerking in prognostische en monitorsystemen en voor planning op verschillende termijnen
- Precision Area Navigation (P-RNAV): maakt het mogelijk dat een willekeurige route of circuit kan worden gevlogen
- Airborne Safety Alert System (ASAS): vliegtuigen hebben een beeld aan boord van elkaars aanwezigheid in een zekere omgevingsstraal, wat bijvoorbeeld toelaat dat piloten zelf hun afstand tot een voorganger behouden in een sequentie, zonder tussenkomst van de luchtverkeersleiding.
De SESAR groep werkt dit nieuw samenhangend concept uit in een Master plan.
EASA, de huidige regelgever voor vliegtuigcertificatie zal zijn bevoegdheid waarschijnlijk zien uitgebreid tot onder meer luchtverkeersleiding.
Implementatie is voorzien tegen 2008 als een gezamelijk project van Eurocontrol en dit industriele consortium. Er is inmiddels ook toegestaan dat buiten-Europese bedrijven (zoals Honeywell, Boeing) zich aansluiten bij het consortium, om te voorkomen dat er slechts een geisoleerde Europese standaard tot stand komt.
[bewerk] Verkeerstoename verwachting
Verwachte toename van het luchtverkeer in Europa tot 2011 (Bron Eurocontrol)
Bron: Voordracht door EC lid Ben Van Houtte (Hoofd Afdeling "Luchtverkeersleiding en Luchthavens"), gegeven aan de VUB op woensdagavond 31 mei 2006, georganiseerd door de KVIV (Koninklijke Vlaamse Ingenieurs Vereniging)
