Traject

Van Wikipedia

Een traject (van het Latijns voltooid deelwoord transiectum van trans+iacere: iets ergens doorheen gooien, dus letterlijk een doorworp) is de afgelegde of af te leggen weg van een voorwerp door een ruimte. Een traject wordt bepaald tussen een beginpunt en een eindpunt. Daartussen kan het traject theoretisch alle denkbare vormen aannemen.

[bewerk] Vliegtuigtraject

Het traject van een vliegtuig is de lijn die in de tijd alle punten verbindt die het toestel bij zijn beweging achtereenvolgens zal innemen of ingenomen heeft. Een traject is dus een verzameling vierdimensionale plaatsaanduidingen. Elk punt van het traject wordt bepaald door hoogte, breedte, afstand en tijd vanaf het beginpunt. Het beginpunt van een traject kan evenals het eindpunt een punt op de startbaan van een luchthaven zijn, maar voor specifiek gebruik kan het ook een eerder punt zijn, bijvoorbeeld gelegen op de standplaats bij de aanmeerpier.

Traject met begin- en eindpunt binnen een maximaal aanvaardbare foutmarge (cylinder)

[bewerk] Trajectpredictie

Voor het regelen en leiden van het luchtverkeer is het van belang dat men op voorhand het traject van ieder toestel zo nauwkeurig mogelijk kent. De computer kan men de nauwkeurigheid van het actuele traject laten bepalen door de gegevens van het vliegplan in te voeren en deze gegevens te activeren door toevoeging van

nauwkeurige tijdsgegevens op basis van de actuele vertrektijd
performantiegegevens of -beperkingen van het vliegtuigtype en de vlucht
beperkingen van het luchtruim
meteorologische gegevens zoals wind, temperatuur, luchtdruk
algemene verkeerstechnische gegevens zoals verkeersdichtheid onderweg en bij aankomst
specifieke verkeerstechnische gegevens zoals planning van de verkeerssequentie

Een aantal systemen zijn de laatste tientallen jaren door gespecialiseerde bedrijven ontwikkeld, waarmee bijvoorbeeld de optimale aankomstvolgorde van vluchten voor een luchthaven op voorhand kan worden berekend (Arrival manager of AMAN) of de optimale volgorde van vertrek (Departure manager of DMAN). Dergelijke systemen zijn voor hun bruikbaarheid afhankelijk van een zo nauwkeurig en volledig mogelijke trajectpredictie (TP).

[bewerk] Trajectnauwkeurigheid

De precisie van een traject neemt toe naarmate het in de tijd daadwerkelijk is doorlopen. Dat betekent dat het feitelijke traject pas aan het eind van de rit bekend is. Maar dan is het minder interessant, tenzij voor statistieken. Indien het ook voor operationele doelen gebruikt moet kunnen worden, dan is een zo nauwkeurig mogelijke trajectpredictie vereist. Die nauwkeurigheid hangt van een aantal factoren af, zoals de volledigheid en nauwkeurigheid van de gegevens die in het feitelijk traject meespelen. We hebben die hierboven reeds opgesomd voor wat de luchtvaart betreft.

De weergave van deze nauwkeurigheid kan op verschillende manieren. Men kiest meestal voor de bijhorende waarde van een foutenmarge. De globale foutmarge wordt kleiner naarmate het moment van de actuele positie nadert. Daarna (voor het deel van het traject dat nog in de toekomst ligt) wordt de foutmarge steeds groter, ervoor is zij inmiddels nul geworden (want dat deel van het traject is afgelegd). Voor operationeel gebruik kan men kiezen voor een maximaal aanvaardbare foutmarge en het instrumentarium daar op afstemmen. Ook het eindresultaat daarvan zal dan binnen zekere grenzen betrouwbaar zijn.