Sociaal-Democratische Partij van Zwitserland

Van Wikipedia

Politiek - Portaal:Zwitserland

Zwitserland

Politiek in Zwitserland

Overheid

Bondsraad (lijst)

Bondspresident (lijst)

Bundesversammlung

Nationale Raad (Zwitserland)

Bondskanselier

Politieke partijen

Verkiezingen in Zwitserland

Verkiezingsuitslagen in Zwitserland (1919-heden)

Logo SP

De Sociaal-Democratische Partij van Zwitserland (Duits: Sozialdemokratische Partei der Schweiz, Frans: Parti socialiste suisse, Italiaans: Partito socialista svizzero, Retoromaans: Partida socialdemocrata da la Svizra), is een Zwitserse sociaal-democratische partij. Het is de enige (centrum-)linkse partij in de Bondsraad (regering).

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Ideologie
3 Vrouwenafdeling en jeugdpartij
4 Voorzitters
5 Verkiezingsuitslagen Nationale Raad 1991-heden
6 Verwijzing
7 Zie ook:
8 Externe links:
9 Literatuur:

[bewerk] Geschiedenis

Net als elders in Europa en de wereld, ontstonden er in de tweede helft van de 19de eeuw diverse arbeiderspartijen. Meestal waren dit kleine partijen die maar een kort leven waren beschoren. In 1880 ontstond er een socialistische vakbond, de Schweizerische Gewerkschaftsbund ("Zwitserse Vakbond"). Op 21 oktober 1881 werd de Sociaal-Democratische Partij van Zwitserland (SP) opgericht. De uit Bern afkomstige Albert Steck schreef een partijprogramma. In dit partijprogramma werd de nadruk gelegd op democratie, rechten voor de arbeiders en sociale voorzieningen. In het programma werd geen wordt gerept over een revolutie en er waren geen verwijzingen naar het marxisme. De Bern afkomstige Alexander Reichel werd tot eerste voorzitter van de partij gekozen.

Twee jaar na de oprichting van de SP werd Jakob Vogelsanger als eerste sociaaldemocraat in de Nationale Raad (tweede kamer federaal parlement) gekozen. In de daaropvolgende jaren groeide de SP-fractie gestaag. In 1898 werd Otto Lang, een marxist, tot partijvoorzitter gekozen. Lang stelde een marxistisch partijprogramma op, die bij het partijcongres te Aarau in 1904 werd geaccepteerd. De verkiezingen het jaar daarop verliepen slecht voor de SP, toen de partij van 7 naar 2 zetels terugviel in de Nationale Raad. Bij de verkiezingen van 1908 herstelde de partij zich echter en in 1911 werd forse winst geboekt toen de partij van 7 naar 17 zetels in de Nationale Raad.

Ofschoon de SP bijna bij iedere verkiezingen iets vooruit ging, zorgde het op het districtenstelsel gelijkende kiesstelsel in Zwitserland ervoor, dat de SP werd benadeeld in haar groei. In 1910 lanceerde de SP een volksinitiatief met als doel de invoerig van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging. Het volksinitiatief haalde het echter niet.

Op de partijdag te Neuchâtel werd er voor de eerste keer gedebatteert over de vraag of vrouwen kiesrecht zouden moeten krijgen. De conclusie luidde dat de partij verplicht was - en iedere gelegenheid zou aangrijpen - om de invoering van vrouwenkiesrecht te bepleiten.

[bewerk] Landesstreik

Zie Landesstreik voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog bleef Zwitserland neutraal. Op economisch gebied leed Zwitserland echter wel. Grote indruk maakte de Russische Revolutie op de Zwitserse sociaaldemocraten. De linkervleugel van de SP en de revolutionaire lieden binnen de Schweizerische Gewerkschaftsbund hoopten dat er in Zwitserland ook een revolutie zou uitbreken waarna er een radenrepubliek zou kunnen worden gesticht. In november 1918 braken er revoluties uit in de buurstaten Duitsland en Oostenrijk. In Olten werd een actiecomité (Oltener Actiecomité) opgericht onder Robert Grimm, leider van de linkervleugel van de SP en vakbondsleider. Grimm en de zijnen streefden geen radenrepubliek na, zoals extreem-linkse leiders binnen de partij (dezen zouden later de Communistische Partij van Zwitserland vormen), maar streefden praktische zaken na, zoals de invoering van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging, vrouwenstemrecht en een 48-urige werkweek. Om hun doelen te bereiken riep de linkervleugel van de partij een landelijke staking uit (Landesstreik) die echter moest worden beëindigd toen de Bondsraad (regering) een ultimatum stelde. De regering was echter erg onder de indruk geraakt en voerde de meeste eisen van de actievoerders door, zoals het stelsel van evenredige vertegenwoordiging en de 48-urige werkweek. Bij de verkiezingen van 1919 verdubbelde de SP haar zetelaantal in Nationale Raad (van 22 naar 41).

[bewerk] Derde Partijprogramma

Het derde partijprogramma, dat in 1920 werd opgesteld, was sterk marxistisch van karakter. Eén van de programmapunten ging over de vestiging van de "Dictatuur van het proletariaat." Veel SP'ers waren tegen de vestiging van de dictatuur van het proletariaat en vonden dat de partij zich teveel in communistische richting ontwikkelde. In 1921 stemde de meerderheid van de partijleden tegen aansluiting bij de Derde Internationale (Communistische Internationale). Hierop stapte de linkervleugel uit de partij en stichtte de Communistische Partij van Zwitserland (KPS), die zich bij de Derde Internationale aansloot.

In 1926 sloot de SP zich aan bij de Socialistische Internationale (Tweede Internationale).

De macht van de SP in het Zwitserse parlement nam toe, maar ook in de kantonale parlementen. In 1933 werd Léon Nicole als eerste sociaaldemocraat in Zwitserland regeringsleider van een kanton, in dit geval voorzitter van de Staatsraad van het "rode" kanton Genève.

[bewerk] SP in de regering

In 1935 kreeg de SP een nieuw partijprogram. Het artikel over de vestiging van de dictatuur van het proletariaat kwam hierin niet meer voor. Ook de vestiging van een socialistische staat werd niet meer nagestreefd. De SP kreeg een meer reformistisch karakter, maar bleef wel een sociaal-democratische partij en streefde naar een staat op "vrijheidslievende en kameraadschappelijke" grondslag.

In de jaren '30 bevocht de SP de opkomst van het fascisme in Zwitserland. Het fascistische Nationaal Front was tegen het socialisme en wilde de SP verbieden.

In 1943 behaalde de SP 56 zetels in de Nationale Raad en werd hiermee de sterkste fractie in het parlement. De regeringspartijen (Vrijzinnig Democratische Partij, Christen-Democratische Volkspartij en Zwitserse Volkspartij) konden niet langer meer om de SP heen. Ernst Nobs werd als eerste sociaaldemocraat in de Bondsraad gekozen. De SP was hierdoor in staat een ouderdomswet in te voeren. Max Weber volgde Ernst Nobs als sociaal-democratische Bondsraad. Het lukte de SP niet om in de jaren '50 een hervorming van de economie door te voeren. Als gevolg hiervan trad Weber 1953 af. Tot 1959 bleef de SP uit de regering, maar in dat ging de Zauberformel ("toverformule") was start. De Zauberformel voorzag in een regering die een afspiegeling was van het parlement (van die tijd). De SP werd nu definitief onderdeel van de regering. Voortaan zaten er twee SP'ers in de regering.

In de jaren '60 werd de SP een reformsocialistische partij en begon te gelijken op een Westerse sociaal-democratische partij. In 1971 ging één van de programmapunten van de SP in vervulling toen het vrouwenkiesrecht op landelijk niveau werd ingevoerd. In 1983 werd Otto Stich voor de SP in de Bondsraad gekozen, dit terwijl Lilian Uchtenhagen de officiële kandidaat was. Sommige SP'ers waren het niet met de gang van zaken eens en wilden de partij uit de regering halen. Een partijcongres bepaalde echter anders. Tien jaar later werd er echter een vrouwelijke SP'er in de Bondsraad gekozen in de persoon van Ruth Dreifuss. Weer werd echter niet de officiële kandidaat (Christiane Brunner) gekozen.

[bewerk] Heden

Bij de verkiezingen van 19 oktober 2003 kreeg de SP 23,3% van de stemmen, goed voor 52 zetels (+ 1) in de Nationale Raad en 9 in de Ständerat (eerste kamer federaal parlement). De SP is de tweede partij van Zwitserland (na de Zwitserse Volkspartij). De twee personen die namens de SP in de Bondsraad werden gekozen waren: Moritz Leuenberger (Zürich) en Micheline Calmy-Rey (Wallis). Anno 2005 bezet de SP 23,8% van de zetels in kantonale parlementen en 23,2% van de zetels in kantonale parlementen.

[bewerk] Ideologie

De SP is een sociaal-democratische partij. In vergelijking met andere sociaal-democratische partijen in Europa (Duitsland, Verenigd Koninkrijk en Nederland) linkser. De SP wil na de afsluiting van bilaterale verdragen met de EU de toetreding van Zwitserland tot stand brengen. Andere doelen van de SP zijn het legaliseren van cannabis, de zekerstelling van de oudersdomswet (AHV^[1]) door de winsten van de nationale bank en opbrengsten van de verkoop van goud. Ze wil een ziektenkostenverzekering voor iedereen, waarbij premie sterk van het inkomen afhankelijk wordt gemaakt. Ze zijn tegen de spaarpolitiek van de rechtse burgerlijke partijen (Vrijzinnig Democratische Partij en Zwitserse Volkspartij).

[bewerk] Vrouwenafdeling en jeugdpartij

De vrouwenafdeling van de SP heet SP Frauen en staat onderleiding van Julia Gerber Rüegg en Maria Roth-Bernasconi, die beide co-voorzitsters zijn.

Nauw verbonden met de SP, maar onafhankelijk is de JUSO (JungsozialistInnen). De JUSO staat links van de SP en onderhoudt nauwe betrekkingen met de vakbonden. De JUSO doet soms mee aan de kantonale verkiezingen met een eigen lijst. De JUSO is lid van de International Union of Socialist Youth (Internationale Unie van Socialistische Jeugd).