Tempel van Artemis
Van Wikipedia
De Tempel van Artemis in Efeze in Klein-Azië (het tegenwoordige Turkije) wordt algemeen gerekend tot de zeven klassieke wereldwonderen. Het in de 6e eeuw v. Chr. (vanaf ca. 550 v. Chr.) door Croesus gemaakte bouwwerk was opgetrokken van marmer. Het was een van de heiligdommen ter ere van de maagdelijke jacht-, vruchtbaarheids- en maangodin Artemis (Diana), een voor de Grieken zeer belangrijke godin, die haar oorsprong als Moedergodin in Anatolië had. De Artemiscultus was nauw verwant met die van Kubele of Cybele.
De beschrijving van deze tempel komt vooral van Plinius de Oudere. Het monument was bijna 122 meter lang en ca. 55 meter breed met 127 marmeren zuilen van 18 meter hoog. Het totale complex had een oppervlakte van ca. 8000 m². Men beweerde dat in oeroude tijden de Amazonen de stichtsters van de stad Efeze waren geweest. Op de friezen rond de tempel waren inderdaad talloze reliëfs met o.m. Amazonen aangebracht, gemaakt door Griekse beeldhouwers die de tempel aankleedden: Polyclitus, Pheidias, Cresilas, en Phradmon. Er waren eveneens schilderijen, en zuilen belegd met goud en zilver. Volgens Plinius heeft Scopas basreliëfs op de tempelzuilen aangebracht. Deze zuilen waren uit marmer vervaardigd en de delen werden aangevoerd uit groeven op 10 km van de plek vandaan. De techniek daartoe bestond erin de uitgehakte marmerbalken zijdelings van reusachtige houten wielen te voorzien die met pinnen in de uiteinden werden verankerd. Daarna werd deze constructie met een ossenspan op weg getrokken. Ook de lange rechthoekige architraven konden mits enige aanpassing van de techniek op die manier worden vervoerd.
Athenagoras van Athene noemt Endoeus, een leerling van Daedalus, als de beeldhouwer van het grote Artemisbeeld in Efese.
In de 4e eeuw v. Chr. (vanaf 325 v. Chr.) werd de tempel gerenoveerd, maar in het jaar 262 vernield en leeggeroofd door de Gothen. Later werd het bouwwerk volledig afgebroken, nadat het eerst nog had dienst gedaan als kerk voor het nieuw opgekomen christendom. Brokstukken van de tempel worden bewaard in het Brits Museum in Londen. Acht van de ca 18 meter hoge, donkergroene pilaren zijn te bezichtigen in de Aya Sofia in het Turkse Istanbul.
De Artemistempel wordt onder meer in het Bijbelboek Handelingen (Handelingen 19,27) impliciet genoemd als het religieuze centrum van Efeze. Efeze was volgens dit boek de tempelbewaarster van de godin; men geloofde dat het grote Artemisbeeld dat in de tempel stond uit de hemel gevallen was (Handelingen 19,35). Efezische zilversmeden maakten destijds replica's van de tempel en van het beeld (Handelingen 19,24).
[bewerk] Artemiscultus en internationale invloed
De tempel van Artemis lag midden in een regio met sterke economische verankering, die bezocht werd door handelslui, zeevaarders en reizigers van overal in Klein-Azië en rond de Middellandse zee. Als cultusplaats was er invloed vanuit al de geloofsovertuigingen van die streken. Men kan de tempel beschouwen als een bedevaartplaats voor de aanhangers van de talloze erediensten, die er elk hun eigen visie op de godin in projecteerden. De Efesiërs vereerden Cybele, maar incorporeerden veel van hun eigen geloof in de dienst van Artemis. De Artemisische Cybele contrasteerde dan ook heel sterk met haar Romeinse tegenhangster Diana. De Artemiscultus trok duizendtallen vereerders uit verre landen, die allen ter plaatse vergaderden en haar vereerden.
Er was ook een sterke wederzijdse invloed met Kreta.
Het zogenaamde Artemisium is op een andere plaats gebouwd dan waar de tempel stond en is van relatief recentere datum.
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe link
| {{{afb_links}}} | Zeven klassieke wereldwonderen | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Piramide van Cheops - Kolossus van Rodos - Hangende tuinen van Babylon - Mausoleum van Halicarnassus - Pharos van Alexandrië - Beeld van Zeus te Olympia - Tempel van Artemis |
